Trudny, ale dobry rok – podsumowanie działalności SGH w roku akademickim 2021/22

W wypadku zakrojonych na szerszą skalę projektów zdołaliśmy wejść w kolejny etap ich realizacji, choć w wypadku kilku innych, których start obiecywaliśmy wiosną 2020 r., musimy jeszcze zaczekać. Zarazem trudno byłoby wskazać drugi taki rok akademicki w najnowszej historii SGH, którego przebieg równie silnie determinowałaby presja zewnętrzna, jak to miało miejsce w ciągu ostatnich dziesięciu miesięcy.

Pod znakiem epidemii i wojny

Gdy w październiku 2021 r. uczestniczyliśmy w inauguracji, nie przypuszczaliśmy, że zajęcia stacjonarne będą mogły być prowadzone tylko do grudnia. Kolejna fala epidemii wymusiła na nas konieczność przejścia na nauczanie zdalne. Uczelnia funkcjonowała w takim trybie od 10 grudnia 2021 r. do 23 marca 2022 r. Ciężko było przywyknąć do opustoszałych budynków uczelni, z drugiej strony zdawaliśmy sobie sprawę z powagi sytuacji. Stąd decyzja o przejściu na system zdalny. W grudniu 2021 r. SGH jako jedna z pierwszych szkół wyższych w kraju powołała do życia zespół ds. COVID-19, co wynikało z naszej troski o zdrowie i dobrostan studentów, doktorantów i pracowników SGH.

Jeszcze przed powrotem studentów i wykładowców na uczelnię 24 lutego br. doszło do zbrojnej napaści Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Wśród ofiar tej potwornej wojny był też student studiów I stopnia SGH, Ołeksij Morklianyk (Oleksii Morklianyk). 1 marca br. samochód, którym przemieszczał się w pobliżu Kijowa, został trafiony odłamkami pocisku, w wyniku czego nasz student stracił życie.

W obliczu katastrofy humanitarnej, jaką wywołała agresja Rosji na Ukrainę, nasza uczelnia natychmiast zaangażowała się w świadczenie pomocy i okazywanie solidarności ze społeczeństwem ukraińskim. W SGH  zorganizowano zbiórki pieniężne i rzeczowe, a grupa wolontariuszy włączyła się w pomoc kobietom, dzieciom i młodzieży uciekającej z terenów ogarniętych wojną. Powołano  też  specjalny sztab ds. pomocy uchodźcom, który spotykał się codziennie przez trzy miesiące. Z dumą stwierdzam, że cała rodzina SGH spisała się na medal w obliczu tych wyjątkowych okoliczności.

Jednocześnie, w reakcji na niejednoznaczną postawę środowiska akademickiego w Rosji w stosunku do brutalnej wojny przeciwko Ukrainie, podjąłem decyzję o zawieszeniu kontaktów z rosyjskimi uczelniami, z którymi mieliśmy podpisane wcześniej umowy o współpracy. Nie ma i nie będzie naszej zgody na przymykanie oczu na agresję Rosji wobec sąsiedniego państwa czy łamanie prawa międzynarodowego.

Zamierzamy natomiast pogłębiać i nadal podtrzymywać współpracę z dziewiątką renomowanych ukraińskich uczelni partnerskich SGH, w tym z Krajowym Uniwersytetem Ekonomicznym w Kijowie i szkołami wyższymi w Charkowie i we Lwowie. Dla realizacji tych celów w maju br. powołano  pełnomocnika rektora SGH ds. rozwoju współpracy z uczelniami ukraińskimi dr Irynę Dehtiarową (Iryna Degtyarova).

Pierwszy rok realizacji strategii rozwoju

W niniejszym podsumowaniu chciałbym skoncentrować się na omówieniu czterech strategicznych obszarów funkcjonowania uczelni zdefiniowanych w Strategii Rozwoju SGH na lata 2022-2032, jaką 28 kwietnia 2021 r. przyjął Senat SGH, a mianowicie: na organizacji wewnętrznej i zarządzaniu uczelnią, dydaktyce i rankingach akademickich, badaniach naukowych oraz społecznej odpowiedzialności SGH, a także jej relacjach z otoczeniem zewnętrznym.

Zgodnie ze strategią rozwoju rektor SGH jest zobowiązany do podejmowania działań pozwalających na realizację strategii i jej dopasowywanie, za aprobatą Senatu SGH, do zmieniających się wyzwań dotyczących umiędzynarodowienia, cyfryzacji, społecznej odpowiedzialności uczelni i współpracy z absolwentami. Wymiary te znalazły odbicie w strategiach przekrojowych, które się dopełniają, stanowiąc uszczegółowienie strategii ogólnej. Zostały one sformułowane i przyjęte do realizacji.

Na obecnym etapie zajmujemy się ich wdrożeniem, przy czym priorytetowe znaczenie, jakie nadajemy współpracy zagranicznej i uzyskiwaniu międzynarodowych akredytacji czy też transformacji cyfrowej, obejmującej zarówno proces nauczania, jak i zarządzania uczelnią, nie ogranicza się do jednej kadencji rektorskiej. Chodzi o długofalową politykę i działania rozłożone na lata.

Zarządzanie uczelnią

Dla pełnej realizacji założeń strategii konieczny jest precyzyjny podział zadań. Uważam, że rektor i prorektorzy powinni być wspomagani w działaniach przez specjalistów – pełnomocników, którzy koordynują szczególnie ważne obszary. W roku akademickim 2021/2022 zostało powołanych trzech pełnomocników rektora: dr hab. Małgorzata Molęda-Zdziech, prof. SGH – pełnomocnik rektora ds. współpracy z UE, dr Iryna Dehtiarowa – pełnomocnik rektora ds. współpracy z uczelniami ukraińskimi i mgr Kamil Wyszkowski – pełnomocnik rektora ds. współpracy z ONZ.

Uzyskane akredytacje – w drodze ku „trójkoronie”

Za jedno z najważniejszych osiągnięć SGH w kończącym się roku akademickim należy uznać uzyskanie akredytacji EQUIS (European Quality Improvement System), stanowiącej prestiżowy i kompleksowy system akredytacji instytucjonalnej dla szkół biznesu i zarządzania. EQUIS stanowi miernik jakości w dziesięciu obszarach działalności uczelni: w sferze zarządzania, programów nauczania, studentów, kadry uniwersyteckiej, badań, umiędzynarodowienia, etyki, społecznej odpowiedzialności i zrównoważonego rozwoju, a także zaangażowania w działalność praktyczną.

Akredytację otrzymaliśmy pod koniec września 2021 r. Przychylny dla nas werdykt stanowił zwieńczenie wielomiesięcznych starań, w ramach których komisja EFMD (European Foundation for Management Development) odbyła szereg spotkań z władzami uczelni i całą wspólnotą akademicką SGH. Oficjalna ceremonia wręczenia akredytacji EQUIS odbyła się 9 czerwca 2022 r. w Pradze. SGH  reprezentował na niej prorektor ds. współpracy z zagranicą, dr hab. Jacek Prokop, prof. SGH.

Jesteśmy także zaawansowani w procedurze akredytacyjnej stowarzyszenia AACSB (Association to Advance Collegiate Schools of Business), zrzeszającego uczelnie ekonomiczne i biznesowe. Wraz z certyfikatem AMBA, który SGH uzyskała już wcześniej, EQUIS i AACSB składają się na tzw. potrójną koronę akredytacyjną. Tylko 1 proc. wszystkich szkół biznesowych na świecie może się nią pochwalić. Warto też w tym kontekście zaznaczyć, że w czerwcu SGH  zakończyła proces wdrażania wytycznych BSIS (Business School Impact System), pozwalających ocenić wpływ uczelni na otoczenie. Otwiera to drogę do potwierdzenia wysokiego statusu SGH jako uczelni łączącej najwyższy poziom akademicki ze skutecznością działań na rzecz lokalnej społeczności. Oczekujemy na ostateczne wyniki ewaluacji.

Z satysfakcją chciałbym też odnotować, że zarówno w roku 2021, jak i w 2022 miesięcznik edukacyjny „Perspektywy” wskazał SGH jako uczelnię zajmującą pierwsze miejsce w rankingu „Absolwenci na rynku pracy”. Przyglądając się tym wynikom, możemy stwierdzić, że mamy powody do dumy. Jej źródłem jest zaufanie pracodawców co do jakości nauczania w SGH i wysokiej wartości dyplomu SGH. Nasza uczelnia ponownie zajęła pierwsze miejsce w rankingu uczelni ekonomicznych.

Umiędzynarodowienie – Europejska Sieć Uniwersytecka CIVICA

Międzynarodowe akredytacje przyczyniają się do utrwalenia pozytywnego wizerunku SGH w świecie. Zgodnie z założeniami strategii rozwoju SGH na lata 2022-2032 władze uczelni powinny stale zabiegać o ich pozyskiwanie. Innym ważnym krokiem na drodze ku umiędzynarodowieniu procesu nauczania i badań prowadzonych w SGH jest włączenie naszej uczelni do europejskiej sieci CIVICA, zrzeszającej prestiżowe uczelnie z krajów członkowskich UE w dziedzinie nauk społecznych. Europejski Uniwersytet CIVICA jest jedną z kilkunastu sieci powstałych w ramach Europejskiej Przestrzeni Edukacji. Sieci te są finansowane i zatwierdzane przez Komisję Europejską. Rozszerzona o SGH sieć uniwersytecka CIVICA łączy uniwersytety liczące 72 tys. studentów i doktorantów oraz 20 tys. nauczycieli akademickich i pracowników administracji.

Międzynarodowa Rada Doradcza

Instytucją, która ma wspomóc SGH w wypłynięciu na szerokie międzynarodowe wody, jest Międzynarodowa Rada Doradcza  (International Advisory Board). Pierwsze posiedzenie tego ciała odbyło się 13 czerwca br. w formie online.

Nauka i badania jako priorytetowy obszar rozwoju

Nauka i badania to kluczowy obszar działalności SGH. Zobowiązania, jakie władze uczelni podjęły w tej sferze, obejmują: stworzenie finansowych i organizacyjnych podstaw dla rozwoju SGH jako prężnego ośrodka badawczego, położenie podwalin pod prowadzenie badań na najwyższym poziomie międzynarodowym i zgodnie z najlepszymi praktykami europejskimi, zapewnienie warunków dla pogłębienia kompetencji i doskonalenia zawodowego pracowników nauki oraz zintensyfikowanie współpracy SGH z otoczeniem w celu realizacji badań wdrożeniowych. Na szczególną uwagę zasługuje tu parametryzacja, czyli wdrożenie systemowych zasad oceny jednostek naukowych, a także opracowanie projektu kryteriów oceny nauczycieli akademickich. Planowane jest wprowadzenie zmian w systemie nagród, które wejdą w życie po zatwierdzeniu przez Senat SGH.

W ciągu całego roku prowadzone były też prace nad przygotowaniem dokumentu definiującego politykę naukową SGH, który pozwoli określić kluczowe obszary badawcze, w tym specjalności naukowe oraz obszary międzydyscyplinarne, i wskaże systemowe rozwiązania gwarantujące najwyższy, zgodny ze standardami międzynarodowymi poziom tych badań.
Naszym celem jest też wspieranie procesu ubiegania się przez naukowców z SGH o międzynarodowe granty, granty międzyuczelniane.

W mijającym roku podjęte zostały działania na rzecz uruchomienia grantów badawczych z udziałem partnerów krajowych. 27 listopada 2021 r., podczas posiedzenia Konferencji Rektorów Uczelni Ekonomicznych (KRUE) została podpisana umowa ramowa, w której rektorzy uniwersytetów ekonomicznych w Katowicach, Krakowie, Poznaniu i we Wrocławiu oraz rektor SGH zobowiązali się do prowadzenia długofalowej współpracy badawczej, wymiany doświadczeń i prowadzenie wspólnych badań naukowych. W projekcie międzyuczelnianych grantów badawczych zostaną wyłonione badania naukowe, które będą realizowane przez zaangażowane w nie zespoły badawcze.

Zagwarantowanie równości płci i równości szans

Ważnym krokiem w kierunku przekształcenia SGH w ośrodek badawczy na poziomie europejskimi było również przyjęcie w czerwcu 2022 r. Planu Równości Płci, który określa zasady polityki personalnej w odniesieniu do pracowników i pracownic uczelni z punktu widzenia równości szans. Plan ten wpisuje się w założenia programu ramowego Horyzont Europa (HE) na lata 2021-2027, który wspiera działalność KE na rzecz równości płci w badaniach i innowacjach, wyznaczając równość płci jako priorytet przekrojowy.

Przyjęty niedawno Plan Równości Płci w SGH opracowała specjalna Komisja Rektorska; dokument konsultowany był w szerokim gronie osób zajmujących się badaniami nad równością płci oraz pracownikami i pracownicami odpowiedzialnymi i mającymi wpływ na wdrażanie zasady równego traktowania.

Dydaktyka, czyli główny nurt przemian

SGH  słusznie szczyci się tym, że „kształci i kształtuje liderów przyszłości”. Starając się o to, by studenci SGH nabywali podczas studiów kompetencje zwiększające ich szanse na rynku pracy, podjęliśmy w ciągu ostatniego roku szereg działań mających przybliżyć realizację tego celu. Za najważniejsze uważam wdrażanie rekomendacji tzw. okrągłego stołu dydaktycznego, który obradował jesienią 2020 r. Podjęte w tym kontekście prace nad modyfikacją programów na poszczególnych kierunkach, a także utworzenie rad kierunków jako instancji odpowiedzialnych za stałe ulepszanie oferty dydaktycznej na kierunkach uważam za milowy krok w kierunku uatrakcyjnienia studiów w SGH. Wyróżnienia przyznawane rokrocznie naszej uczeni czy to przez „Perspektywy” czy też ankietę ELA (Ekonomiczne Losy Absolwentów) potwierdzają, że absolwenci SGH są w ścisłej czołówce najlepiej zarabiających młodych ludzi w kraju. Chcielibyśmy, by ta wysoka pozycja została utrzymana.

Umiędzynarodowienie Szkoły Doktorskiej SGH

Zachęcenie doktorantów z zagranicy do podejmowania studiów w Szkole Doktorskiej jest jednym z priorytetów uczelni. Nie wyobrażam sobie realizacji tego zadania bez przyjęcia strategii wyznaczającej cele i zadania Szkoły Doktorskiej SGH – prace nad tą strategią są na ukończeniu. Za szczególnie istotne należy uznać – postulowane wiele razy w przeszłości – zmiany w programach studiów doktoranckich pod kątem zorganizowania warsztatu i podjęcia przygotowań do napisania tezy, a także prowadzenia badań i systematycznego publikowania artykułów w punktowanych czasopismach naukowych. Warto zaznaczyć, że SGH otrzymała znaczące subwencje na promowanie doktoratów wdrożeniowych. W 2021 r. na 17 wniosków przyznano nam aż 14 dofinansowań, dzięki czemu staliśmy się jednym z liderów w kraju.

MBA

Bliskie związki i ukierunkowanie na współpracę z biznesem wpłynęły na zmiany, jakie zainicjowaliśmy w programach studiów dotyczących zarządzania, w tym programów MBA. W obecnym roku akademickim rozpoczęliśmy realizację 1. edycji studiów MBA dla startupów. Stało się to możliwe dzięki podpisaniu w maju 2021 r. przez SGH i Kulczyk Investments porozumienia w sprawie organizacji pierwszych w Polsce studiów online MBA tworzonych specjalnie dla startupów oraz młodych przedsiębiorców. MBA for Startups to 2-letnie studia, w całości oparte na zajęciach zdalnych, w ramach których uczestnicy biorą udział w ponad 600 godz. zajęć prowadzonych przez najlepszych pracowników naukowych SGH i uczelni partnerskich programu, a także przedsiębiorców, menedżerów i uznanych praktyków. Wyjątkowa formuła tego projektu oparta jest na połączeniu najwyższej klasy wiedzy akademickiej z programem mentorskim InCredibles Sebastiana Kulczyka i platformą networkingową. Partnerem studiów jest prestiżowa szkoła biznesu Carlson School of Management przy Uniwersytecie Minnesoty.

Społeczna odpowiedzialność uczelni

Jako uczelnia ekonomiczna przywiązujemy szczególną wagę do rozwijania współpracy zarówno z absolwentami SGH, często zajmującymi kluczowe pozycje w biznesie, jak i partnerami biznesowymi zrzeszonymi w Klubie Partnerów SGH. W roku akademickim 2021/2022 liczba dwustronnych porozumień z partnerami wzrosła z 28 jesienią 2021 r. do 33. W wypadku większości z nich oznacza to uruchomienie nowych programów stypendialnych i szerszą ofertę praktyk i staży dla naszych studentów.

W kończącym się roku mocno angażowaliśmy się w inicjatywy związane z obszarem CSR. SGH zawsze przykładała dużą wagę do społecznej odpowiedzialności; ostatni okres przyniósł jednak nowe inicjatywy w tym obszarze, które są związane w pierwszej kolejności z działaniami na rzecz ekologii. Ma to szczególne znaczenie w obliczu dramatycznych zmian klimatu.
Na wyróżnienie zasługuje aktywność Komisji Rektorskiej ds. Społecznej Odpowiedzialności. Komisja ta wypracowała kluczowy dokument regulujący i systematyzujący działania uczelni w obszarze zrównoważonego rozwoju – Strategię Społecznej Odpowiedzialności SGH. To jedna z najważniejszych strategii przekrojowych, zaplanowanych do realizacji w ramach Strategii Rozwoju SGH na lata 2022–2032. Planowane działania, wskazane w strategii społecznej odpowiedzialności uczelni, mają na celu jak najpełniejsze uwzględnienie CSR w naszej misji dydaktycznej, aktywności naukowej, jak również w przedsięwzięciach o charakterze społecznym.

Na uwagę zasługuje też duże zaangażowanie SGH w prace Grupy Roboczej ds. Społecznej Odpowiedzialności Uczelni przy Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej. W połowie października 2021 r. odbył się w SGH UN Week w związku ze Światowym Dniem ONZ. Warto odnotować też obrady stołu klimatycznego (lipiec 2021 r.), przy którym zgromadziliśmy  zainteresowanych polityką klimatyczną. SGH była pierwszą w Polsce uczelnią, która podjęła debatę na temat odpowiedzialności ekologicznej biznesu w takim formacie.

Nawiązaliśmy też współpracę z Fundacją Instytutu Wolontariatu Pracowniczego, będącą partnerem SGH we wdrażaniu wolontariatu pracowniczego. 14 kwietnia br. w imieniu SGH podpisałem Kartę Wolontariatu Pracowniczego.

Od doskonałości akademickiej ku współpracy na rzecz gospodarki

Od wielu lat SGH angażuje się w analizę kondycji polskiej gospodarki, współpracując z podmiotami zewnętrznymi, które uznały to za swą statutową misję. SGH została głównym partnerem merytorycznym Forum Ekonomicznego w Karpaczu, gdzie tradycyjnie we wrześniu prezentowany jest wspólny Raport SGH i Forum Ekonomicznego. W roku akademickim 2021/2022 nasza uczelnia zaangażowała się również jako partner merytoryczny w przygotowania Open Eyes Economy Summit. Jesteśmy także partnerem akademickim Europejskiego Kongresu Finansowego w Sopocie.

SGH uczestniczy też aktywnie w przygotowaniu Raportu 500 Firm, który rokrocznie publikuje dziennik „Rzeczpospolita”. Uważamy tę współpracę za niezwykle prestiżową i zamierzamy ją kontynuować. W maju br. Instytut Zarządzania SGH opublikował pierwszy raport naukowy mierzący zjawisko społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i konsumentów. Wyłączną obsługę medialną związaną z publikacją tego raportu otrzymał „Dziennik Gazeta Prawna”.

Raporty SGH są bardzo cenione w Polsce i za granicą wśród ekspertów gospodarczych i polityków, niezależnie od ich afiliacji, a także często cytowane w mediach branżowych i ogólnopolskich.  Pierwszy z nich to Raport o konkurencyjności, opracowywany od wielu lat pod kierunkiem prof. Marzenny Anny Weresy i prof. Arkadiusza Michała Kowalskiego, drugi raport – Polska w Unii Europejskiej pod redakcją prof. Adama A. Ambroziaka, trzeci – Raport SGH i Forum Ekonomicznego, przygotowywany na Forum Ekonomiczne w Karpaczu i czwarty – Współpraca gospodarcza Polski z krajami arabskimi, prezentowany na Forum Współpracy w ramach targów Expo w Dubaju, również pod redakcją prof. Kowalskiego. Podczas kongresu Open Eyes Economy Summit nasi pracownicy zaprezentowali interdyscyplinarny Raport Pokolenia. Solidarni w rozwoju, pod redakcją prof. Jerzego Hausnera i prof. Agnieszki Chłoń-Domińczak.

Patrząc w przyszłość, nie zapominamy o przeszłości

Ambitne zamierzenia dotyczące innowacyjności, ESG czy cyfryzacji w żaden sposób nie zwalniają nas z konieczności objęcia refleksją drogi, jaką SGH  odbyła od swego założenia w 1906 r. Cały rok akademicki 2021/2022 upłynął pod znakiem obchodów 115-lecia istnienia uczelni. Pod koniec maja w setną rocznicę pierwszego posiedzenia Senatu w odrodzonej Rzeczypospolitej i 115. rocznicę powstania SGH w gmachu Senatu RP odbyła się konferencja „Senat, Gospodarka i przedsiębiorczość” upamiętniająca te dwie ważne dla historii Polski daty.

Z kolei podczas dorocznego Święta SGH 8 czerwca br. miałem przyjemność zainaugurować obchody setnej rocznicy wyboru związanego z SGH wykładowcy i twórcy Katedry Spółdzielczości Stanisława Wojciechowskiego na Prezydenta RP. Miało to miejsce 20 grudnia 1922. Na grudzień br., a zatem w nowym już roku akademickim, przewidujemy kulminację tych obchodów.

Mam wielką nadzieję, że rocznicowy rok w SGH będzie też początkiem nowej inwestycji – budowy Centrum Przestrzeni Innowacyjnej SGH, czyli nowoczesnego, przyjaznego środowisku, zielonego budynku dydaktycznego.

Co się nie udało?

Niniejsze podsumowanie byłoby niepełne, gdyby ograniczyło się do wymienienia samych sukcesów. Pominięcie tego, czego nie udało się zrealizować, uczyniłoby moje sprawozdanie mniej wiarygodnym. Wciąż trwają prace nad opracowaniem założeń polityki badawczej. Ich przyjęcie jest potrzebą chwili i mam nadzieję, że wkrótce stanie się to możliwe. Brakuje programu rozwoju dla młodej kadry naukowej, jak również programu wspierania studentów i doktorantów, co na początku kadencji uznałem za jeden z priorytetów. Zbyt wolno idzie tworzenie studiów dualnych. Nie udało się zapoczątkowanie międzykolegialnego centrum nowych technologii czy inkubatorów przedsiębiorczości. W planach pozostaje też uruchomienie otwartego uniwersytetu SGH. Także współpraca z organizacjami polonijnymi czeka na rozwinięcie. Podobnie ma się sprawa z badaniem poziomu satysfakcji wśród pracowników SGH. Wymienione tu opóźnienia w realizacji naszych wcześniejszych obietnic traktuję jak wyzwanie na najbliższe miesiące.

Powrót do normalności

Presja okoliczności zewnętrznych, o której wspomniałem na wstępie, znacząco ograniczyła program wizyt i wystąpień wybitnych przedstawicieli świata nauki, biznesu i polityki, które zazwyczaj są wzbogaceniem regularnych zajęć w SGH jako tzw. extracurricula. Niezależnie od niesprzyjających warunków 12 kwietnia br. w SGH wystąpił prezes Grupy Banku Światowego David Malpass. Po dwuletniej przerwie uczelnia powróciła też do przyznawania doktoratów honoris causa. 23 czerwca br. odbyła się ceremonia wręczenia dyplomu profesorowi Michelowi Librowiczowi twórcy Canadian Executive MBA na SGH, profesorowi Uniwersytetu Quebec w Montrealu.

Mimo wszystkich przeszkód uczelnia z wolna powraca do normalnego trybu funkcjonowania. Wymienione w niniejszym podsumowaniu osiągnięcia wskazują, że nie ulegliśmy i pokonaliśmy przeszkody. Sukcesy należy z całą pewnością mierzyć trudnościami, jakich wspólnie doświadczaliśmy. Niezależnie od nich, to był jednak dobry rok. Chciałbym podziękować całej wspólnocie SGH za to, że dzięki jej ogromnym wysiłkom takim właśnie go zapamiętamy.

Piotr Wachowiak

Rektor