Blockchain (DLT1) jako innowacyjna technologia może zmotywować do działania bardziej niż jakiekolwiek systemy premiowe, tak, jak ukryte tuż za linią frontu złoto motywowało bohaterów „Złota dla zuchwałych” do ataku na wroga. Musimy sobie tylko uświadomić jego wartość.
Dla przypomnienia: blockchain to połączenie kilku koncepcji w jedną wspólną koncepcję infrastrukturalną szczególnego rozproszonego rejestru: struktury danych – łańcucha bloków, w której ostatni wprowadzany element zależny jest od poprzedniego, rozproszonej sieci p2p niezależnych węzłów, mechanizmu synchronizacji tej sieci (ustalania konsensusu), mechanizmu uwierzytelniania różnych procesów (dodawania danych do rejestru, zlecania zmian / transakcji, odczytywania itp.), mechanizmu incentywizacji oraz wirtualnego rozproszonego komputera uruchamiającego rozproszone aplikacje.
Blockchain do niedawna wiele obiecywał, a od niedawna również coraz więcej rzeczywiście oferuje. Kolejne firmy zaczynają lepiej rozumieć i przekonywać się o wartości tej koncepcji. Znaczenie blockchaina rośnie – szczególnie za granicą Polski. Wzrasta liczba przedsiębiorstw dostarczających usługi między innymi:
- tokenizacji aktywów (digitalizacji, rozpraszania praw, np. własności aktywów i obrotu nimi przy wysokiej płynności i kontroli inwestora, co umożliwia efektywne dostarczanie kapitału na rozwój),
- organizacji systemów płatności, w których rozliczenia i rozrachunek dzieją się jednocześnie – często niemal w czasie rzeczywistym (mikropłatności, tanie płatności międzynarodowe, szybkie płatności, rozliczenia wewnątrz zamkniętych systemów)
- śledzenia dokumentacji i produktów w łańcuchach dostaw,
- cyfrowej tożsamość i uwierzytelniania, elastycznego podpisywania dokumentów,
- trwałego nośnika i notaryzacji danych (gwarantowania treści, niezmienności i znakowania czasowego).
Także w Polsce podejmowane i realizowane są projekty przez duże firmy i instytucje (m.in. PKO BP, BNP Paribas, AliorBank, BZ WBK, Krajowa Izba Rozliczeniowa, Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, Biuro Informacji Kredytowej, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, Link4). Powstało również wiele „polskich”2 startupów i nieco mniejszych projektów (PWay / Play Way, Billon, Autenti, Atende, SmartKey / BlockchainCars, Golem, eVoting, Gamerhash, Tecracoin, UnifiedAPI), wspierających i infrastrukturalnych (Coinfirm) czy polskich giełd kryptowalutowych, nie wspominając o dziesiątkach projektów zagranicznych z udziałem Polaków.
Blockchain w organizacji i pomiędzy organizacjami
Do niedawna jak mantrę powtarzano, że blockchain to technologia zastępująca zaufanie, eliminująca pośredników. Dziś powtarza się, że jest odwrotnie: pośredników jest więcej niż wcześniej. Oceny te jednak nie są w pełni trafione i wynikają z przeświadczenia, że blockchain to przede wszystkim technologia dostarczająca produktywności, efektywności. Blockchain to jednak znacznie więcej. Łańcuch bloków dostarcza możliwości budowania nowych modeli biznesowych, dostarczania nowych funkcjonalności i wartości, tworzenia trwałych sieci biznesowych i systemów organizacyjnych oraz bezpiecznej i w dużej mierze zautomatyzowanej – dzięki rozproszonym aplikacjom wykorzystującym „inteligentne kontrakty” – wymiany z utrwaloną historią w ich ramach. A wymieniać lub utrwalać można od prostych informacji i dokumentów, przez dane dotyczące środków finansowych (rozliczeniowo-rozrachunkowych) po skomplikowane konstrukcje instrumentów finansowych, papierów wartościowych, udziałów, praw, w tym praw majątkowych czy rzeczowych.
Prawo a blockchain
Elastyczność i zastosowanie w fundamentalnych procesach sprawiają, że blockchain ingeruje w wiele istniejących instytucji prawnych wymagających zmian lub co najmniej interpretacji na tym nowym gruncie – od pieniądza, podatków, rynków kapitałowych (emisja, depozyt, obrót, rozliczanie), prawa cywilnego po przepisy o RODO, KYC i AML. Stąd ważna jest rola prawników, zarówno tworzących, jak i stosujących prawo, rozstrzygających o formalnych aspektach możliwości zastosowań blockchaina, przygotowujących dokumentacje oraz interpretujących skutki prawne ich zastosowań (w tym walut wirtualnych).
Wiedza złotem
Mało osób trzymając w ręku ubłocony ciężki przedmiot, zdaje sobie sprawę, że może trzymać prawdziwe złoto. Uświadomienie sobie tego oraz faktu, że tuż za linią frontu jest bank, w którym tego złota jest znacznie więcej, może dać prawdziwą motywację do działania.
Zuchwali innowatorzy (w biznesie, ale i w instytucjach, samorządach), którzy podejrzewają, co się może kryć za blockchainem, są świadomi, że blockchain i kryptowaluty to nie jest jedno i to samo3. Chcąc jednak w pełni odpowiedzieć sobie na pytanie „po co ten «miś»”4, potrzebują wiedzy – dość szerokiej, aby mieć możliwość wyboru, i dość głębokiej, aby móc swój wybór osadzić w rzeczywistości, a jednocześnie wiedzy usystematyzowanej, aby nie błądzić w gąszczu coraz liczniejszych, nieraz sprzecznych ze sobą pojęć i koncepcji blockchainowej nowomowy i umieć obiektywnie oceniać potencjał i ryzyka związane z blockchainem. Tylko wtedy będą potrafili dostrzec, że za frontem jest coś, o co warto zawalczyć.
Wydaje się, że wiedza o technologiach DLT jest bardzo spolaryzowana5. Osoby z kompetencjami technicznymi szybko przyswajają nową koncepcję. Jednak wśród osób odpowiedzialnych za decyzje dotyczące implementacji, finansowania, inwestowania, regulacji oraz wśród osób, które wspomagają decyzje biznesowe lub interpretują sytuacje z udziałem blockchaina – wiedza ta nie rośnie już tak szybko. Do tej ostatniej grupy zaliczamy specjalistów od podatków, prawników (prokuratorów, sędziów, adwokatów, notariuszy), księgowych, organów ścigania, audytorów, biegłych rewidentów itp.
Studia dla zuchwałych
Aby upowszechniać wiedzę biznesową o blockchainie, w SGH powstały pierwsze i jedyne jak dotychczas w Polsce studia podyplomowe – „Blockchain: biznes, prawo, technologia”6, które dostarczają zarówno wiedzy teoretycznej, jak i praktycznych umiejętności. Usystematyzowana wiedza jest przekazywana w formie wykładów ekspertów, prezentacji doświadczeń praktyków: przedsiębiorców, inwestorów oraz przedstawicieli firm technologicznych. Od III edycji, która zostanie uruchomiona w marcu 2021 r., słuchacze będą mieli możliwość wzięcia udziału w projektach grupowych, opartych na przypadkach z praktyki gospodarczej, moderowanych przez praktyków lub instytucje (mecenasów), które będą omawiane na seminariach. Od III edycji możliwe będzie uzyskanie, dofinansowania z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (przez Bazę Usług Rozwojowych) na pokrycie części kosztu studiów, po spełnieniu warunków określonych przez PARP.
- Informacje o studiach.
- Zapisy na III edycję studiów (bezpośrednio w SGH).
- Informacje o studiach i zapisy na platformie lub pod numerem 22 574 07 07.
BIBLIOGRAFIA
1. DLT – szersze ujęcie niż sam „łańcuch bloków”, obejmuje wszelkie technologie rozproszonego rejestru.
2. Założone w Polsce, z siedzibą w Polsce lub posiadające w kadrze zarządzającej znaczącą liczbę Polaków.
3. G. Sobiecki, „Kryptowaluty a blockchain – to nie jest jedno i to samo”, 2018, Gazeta SGH, link.
4. W. Kurowski, „Blockchain + AI = ?”, 2019, Gazeta SGH, link.
5. G. Sobiecki „O studiowaniu blockchaina”, Blog Stowarzyszenia Ekspertów Blockchain, link.
6. Pierwsze dwie edycje pod nazwą „Blockchain, inteligentne kontrakty oraz waluty cyfrowe”.
