Na historię Kolegium Ekonomiczno-Społecznego składają się ćwierćwiecza dwóch jednostek organizacyjnych. Kolegium Ekonomiczno-Społeczne Szkoły Głównej Handlowej dziedziczy wprost tradycję Wydziału Ekonomiczno-Społecznego Szkoły Głównej Planowania i Statystyki.
Wydział Ekonomiczno-Społeczny powstał na mocy zarządzenia Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego z 30 marca 1968 r. Moment był fatalny – władza rozprawiała z „syjonizmem” i „rewizjonizmem”, nasilała się antyinteligencka nagonka, przeprowadzano czystki personalne. Na uczelniach likwidowano wydziały, kierunki, relegowano całe roczniki. Jednak powołanie wzmiankowanego wydziału nie miało nic wspólnego z wydarzeniami marca 1968 r. Jeżeli bowiem szukać źródeł tej jednostki, należy się cofnąć do innej, przełomowej dla powojennej Polski daty, czyli 1956 r.
Starania o powołanie wydziału o profilu ekonomiczno-społecznym rozpoczęły się właśnie w czasie postalinowskiej odwilży. Związane to było z reaktywowaniem w SGPiS działalności przedwojennego Instytutu Gospodarstwa Społecznego. Finałem tych starań były decyzje Senatu SGPiS powzięte w czerwcu 1967 r. Pozostało jedynie czekać na ministerialne zarządzenie, które usankcjonuje nową strukturę organizacyjną.
Wydarzenia kolejnych miesięcy sprawiły jednak, że zmiany na SGPiS wpisano w fatalny kontekst czystek na innych uczelniach. Pomimo że powołanie wydziału nie było wprost związane z marcowymi czystkami, represje nie ominęły tej jednostki. Decyzje personalne zapadały jednak na szczeblu uczelni, a próby interwencji w obronie pracowników ze strony władz Wydziału nie miały szans powodzenia.
Po raz pierwszy Rada Wydziału zebrała się 10 maja 1968 r. Liczyła wówczas szesnastu samodzielnych pracowników naukowych, w tym pięciu profesorów. Na samym początku w ramach jednostki funkcjonowało dziewięć katedr oraz IGS. Początkowo siedziba Wydziału znajdowała się w gmachu „G”, a w 1973 r. przeniósł się on do uzyskanego przez SGPiS budynku przy ulicy Wiśniowej 41.
Po burzliwych okolicznościach związanych z powstaniem Wydziału nadszedł czas zwykłej pracy. Przez 25 lat pracą jednostki kierowało dziewięcioro dziekanów. Byli to profesorowie: Antoni Rajkiewicz, Witold Sierpiński, Zygmunt Bosiakowski, Mieczysław Nasiłowski, Leszek Gilejko, Janusz Kaliński, Adam Kurzynowski, Alicja Sajkiewicz i ponownie Janusz Kaliński. Współpracowało z nimi 34 prodziekanów.
„Piąty wydział” SGPiS, jak przez lata nazywano Wydział Ekonomiczno-Społeczny, łączył w sobie dwie funkcje: dydaktyczne i naukowe. Studiowało tu ok. 15 proc. studentów uczelni. Badania naukowe pracowników wydziału podążały w trzech zasadniczych kierunkach: stricte ekonomicznym, społeczno-ekonomicznym oraz luźniej związanym z tematyką ekonomiczną – politologią, socjologią czy filozofią. Dość szybko, bo już w 1969 r., Wydział otrzymał prawo nadawania stopnia doktora nauk ekonomicznych, a pierwsze kolokwium habilitacyjne odbyło się tu w październiku 1973 r.
Przez następne lata Wydział Ekonomiczno-Społeczny przechodził przez kolejne etapy zmian – także strukturalnych. Najpoważniejsze z nich nastąpiły na początku lat 90. Były one skutkiem przełomu politycznego oraz przemian organizacyjnych na uczelni. Jednym z symboli ówczesnych zmian był powrót do historycznej nazwy uczelni – Szkoła Główna Handlowa.
Program reformy uczelni doprowadził do głębokiej przebudowy jej struktury. Studenci kształcili się w ramach Studium Podstawowego i Dyplomowego, a nie jak dotychczas w ramach wydziałów. Wydziały odziedziczone po SGPiS miały całkowicie zniknąć, a ich miejsce miały zająć kolegia skupiające pracowników naukowych.
Większość jednostek dotychczas związanych z Wydziałem Ekonomiczno-Społecznym zgłosiło chęć powołania Kolegium Socjo-Ekonomicznego. W praktyce oznaczało to jedynie zmianę szyldu. Władze rektorskie odrzuciły ten pomysł i wysunęły własną propozycję struktury kolegialnej. Według niej Kolegium Nauk Społecznych (bo tak miała brzmieć oficjalna nazwa nowej struktury) miało się składać z dwunastu jednostek, stając się największym kolegium w całej SGH. Jednak również ten projekt nie spotkał się z powszechną akceptacją. Po wielu dyskusjach w końcu maja 1992 r. Senat SGH zaaprobował ostateczną strukturę kolegialną uczelni. W jej myśl Kolegium Ekonomiczno-Społeczne skupiało dziewięć katedr i dwa instytuty. Ostateczną nazwę Kolegium zawdzięcza interwencji na wspomnianym posiedzeniu Senatu SGH prof. Janusza Kalińskiego – nazwa Kolegium bezpośrednio nawiązywała do tradycji wydziału.
Wydział Ekonomiczno-Społeczny SGH przestał oficjalnie istnieć 14 lutego 1993 r., a w dniu następnym rozpoczęło działalność Kolegium Ekonomiczno-Społeczne SGH. Pierwsze posiedzenie Rady Naukowej KES odbyło się 11 marca 1993 r., a 1 września 1993 r. stanowisko dziekana KES objął prof. Janusz Kaliński, dotychczasowy dziekan wydziału. Tę funkcję sprawował on przez dwie kadencje. Oprócz niego w ćwierćwieczu funkcjonowania KES dziekanami byli profesorowie: Joachim Osiński (cztery kadencje), Katarzyna Żukrowska i wybrany w 2016 r. Wojciech Morawski.
Po przeniesieniu organizacji kształcenia studentów na poziom uczelni KES stało się przede wszystkim jednostką skupiającą pracowników i koordynującą ich badania naukowe. Oczywiście jego pracownicy prowadzili zajęcia na wszystkich poziomach kształcenia. Prawo do doktoryzowania w zakresie nauk ekonomicznych w dyscyplinie ekonomia KES otrzymał już w 1993 r. Miarą rozwoju Kolegium było pozyskanie kolejnych uprawnień – w zakresie nauk ekonomicznych w dyscyplinie finanse przyznano je w 2012 r. Rok później KES otrzymał uprawnienia w zakresie nauk społecznych w dyscyplinie nauki o polityce publiczne. Uprawnienia w zakresie prowadzenia postępowania o nadanie stopnia naukowego doktora habilitowanego nauk ekonomicznych w dyscyplinie ekonomia KES uzyskał równolegle z prawami do doktoryzowania (1993 r.), natomiast w dyscyplinie finanse otrzymał je w końcu 2016 r.
W 1993 r. KES stworzyło 11 jednostek organizacyjnych. U progu jubileuszu w Kolegium istniało pięć instytutów oraz dziewięć katedr. Z pierwotnego składu jednostek funkcjonujących w ramach Wydziału Ekonomiczno-Społecznego w 1968 r. przy swojej nazwie pozostała tylko jedna – IGS.
Nie ulega wątpliwości, że KES stanowi bezpośrednią kontynuację zlikwidowanego w 1993 r. wydziału. Dziedziczy po nim nie tylko zasadniczą część nazwy, ale także tradycję kształcenia ekonomicznego nasyconego treściami społecznymi i humanistycznymi.
