Makroekonomiczne wyzwania i prognozy dla Polski na XII EKF w Sopocie

Ekonomicznie wejście w rok 2022 stało pod znakiem wysokiej inflacji (CPI na koniec grudnia 2021 wyniósł 8,6 proc.) oraz wysokiego (częściowo na skutek efektów bazy statystycznej) wzrostu PKB, który w ostatnim kwartale 2021 rósł w tempie 7,8 proc. – czytamy w analizie. Wybuch wojny na Ukrainie był wydarzeniem typu szokowego dla gospodarki i społeczeństwa i w kolejnych okresach konsekwencje działań wojennych będą kolejną grupą czynników komplikujących i tak niełatwą, post-pandemiczną sytuację gospodarek Polski i świata. Prognozowanie w tak niepewnych czasach jest zajęciem wyjątkowo trudnym.

Całościowa analiza „Makroekonomiczne wyzwania i prognozy dla Polski” – edycja czerwiec 2022 znajduje się na stronie Europejskiego Kongresu Finansowego, którego jednym z partnerów akademickich jest Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.

Najpierw każdy z ekspertów przedstawił trzy najważniejsze zagrożenia w każdym obszarze. Na podstawie tych wskazań wyłoniono listę najczęściej powtarzających się zagrożeń. W drugim etapie każdy z uczestników badania ocenił prawdopodobieństwo wystąpienia danego zjawiska oraz jego wagę.

Z prognoz ekspertów EKF wyłania się następujący obraz:

PKB

Na poziomie najbardziej zagregowanym, czyli łącznej dynamiki wzrostu PKB, po wzroście w 2022 o 4,5 proc. oczekiwane jest spowolnienie do 2,5 proc. w roku 2023 oraz lekkie przyspieszenie do 3,3 proc. w roku 2024. (…) O ile wstępny szacunek wzrostu w pierwszym kwartale 2022 r. to 8,5%, o tyle kolejne kwartały przyniosą hamowanie do znacznie niższych poziomów na koniec br. i początek roku 2023. Niektórzy ekonomiści wskazują nawet na ryzyko „technicznej recesji” w tym okresie. Szybkie uruchomienie zatwierdzonego niedawno dla Polski Krajowego Planu Odbudowy może częściowo przeciwdziałać temu ryzyku.

Nakłady brutto na środki trwałe i spożycie indywidualne

Głównymi czynnikami stojącymi za nadchodzącym spowolnieniem będzie utrzymujący się niski poziom dynamiki inwestycji przy równoczesnym hamowaniu tempa spożycia indywidualnego.

Chociaż eksperci oczekują przyspieszenia wzrostu nakładów brutto na środki trwałe z 3,0 proc. w 2022 r., poprzez 3,6 proc. w 2023 r., do 3,9 proc. w 2024 r., to wskazane w prognozach dynamiki autorzy raportu ocenili jako niesatysfakcjonujące wobec potrzeb gospodarki, ze względu na rosnące niedobory na rynku pracy oraz w kontekście tego, że inwestycje, szczególnie sektora prywatnego, od wielu lat są w Polsce jednymi z najniższych w UE.

Dynamika konsumpcji prognozowana jest na 4,5 proc. w br., w roku 2023 prognoza przewiduje spowolnienie do 3,0 proc, a w 2024 r. oczekiwane jest lekkie odbicie do 3,7 proc.

Wynagrodzenia w gospodarce narodowej

Kluczowym elementem osłabienia tempa wzrostu konsumpcji jest wyhamowanie tempa wzrostu wynagrodzeń w gospodarce narodowej w kolejnych dwóch latach (11,1 proc. prognozowane w 2022 r., oraz 9,3 proc. w 2023 r.) poniżej tempa wzrostu inflacji (odpowiednio 12,9 proc. oraz 9,6 proc).

Stopa bezrobocia (definicja BAEL) pozostawać będzie na niskim poziomie (odpowiednio 2,9 proc. w 2022 roku oraz 3,1 proc. w latach 2023-2024), równocześnie zaś dojdzie do dalszego spowolnienia w za kresie liczby pracujących w gospodarce narodowej. Eksperci prognozują w kolejnych trzech latach 0,7 proc., 0,2 proc. oraz 0,0 proc. dynamiki zatrudnienia.

Wskaźnik inflacji, stopy procentowe i rentowność obligacji

Utrwalenie wysokiej inflacji, prowadzące do wysokich stóp procentowych, mocno hamujących wzrost to najważniejsze z zagrożeń dla koniunktury gospodarczej w Polsce. Ankietowani eksperci oczekują średniorocznej inflacji na poziomie 12,9 proc. w 2022 r., 9,6 proc. w 2023 r. oraz 6,2 proc. w 2024 r. Według prognoz towarzyszyć jej będą poziomy stopy referencyjnej NBP odpowiednio 7,2 proc., 6,8 proc. oraz 5,2 proc. Wraz z prognozowanym spadkiem tempa inflacji oczekiwany jest spadek rentowności obligacji 5-letnich z 6,7 proc. prognozowanych na ten rok, do 6,1 proc. w roku przyszłym oraz 4,8 proc. w 2024 r.

Kurs złotego w relacji do euro i dolara

Oczekiwana jest stabilizacja notowań EUR-PLN wokół 4,5-4,6, zaś w odniesieniu do dolara eksperci oczekują wzmocnienia w stronę 4,0 średniorocznie w latach 2023 i 2024.

Sektor finansów publicznych

Według ankietowanych ekspertów deficyt finansów publicznych utrzyma się na poziomie 4 proc. w najbliższych dwóch latach, by spaść do 3,1 proc. w 2024 r. Wysoka inflacja, przekładająca się na wysoki nominalny wzrost PKB, oznaczać jednak będzie stabilizację poziomu długu sektora finansów publicznych na poziomie ok. 52 proc. PKB, pomimo rosnącego wolumenu zadłużenia.

Lista najważniejszych zagrożeń dla koniunktury gospodarczej w Polsce w perspektywie roku 2024, wskazanych przez Ekspertów EKF:

• Utrwalenie wysokiej inflacji, prowadzące do wysokiego poziomu stóp procentowych, mocno hamujących wzrost (scenariusz stagflacji)
• Problemy z cenami i dostępnością surowców i materiałów, zakłócenia w łańcuchach dostaw
• Wysokie ceny energii
• Negatywny wpływ długoterminowych działań wojennych na Ukrainie
• Konflikt z UE
• Niewystarczający poziom inwestycji
• Niespójne policy mix, niewiarygodna polityka makroekonomiczna
• Słabnąca koniunktura na świecie
• Stan finansów publicznych

Lista najważniejszych zagrożeń dla stabilności polskiego systemu finansowego w perspektywie 2024 roku, wskazanych przez Ekspertów EKF:

• Pogorszenie jakości portfela kredytowego na skutek wzrostu stóp procentowych, osłabienia waluty oraz pogorszenia perspektyw wzrostu
• Spadek wartości portfela obligacji w posiadaniu banków na skutek silnego wzrostu rynkowych stóp procentowych
• Pogłębiająca się ingerencja państwa w system bankowy, podnosząca koszty i ryzyko działania sektora
• Ryzyko nadmiernej zależności wybranych banków od państwa i nadmiernego finansowania budżetu państwa przez banki
• Brak antycyklicznej polityki makroostrożnościowej
• Ryzyka związane ze zmianami klimatycznymi i koniecznością dostosowań w procesie zielonej transformacji
• Ryzyko związane z upadłością dużego banku
• Rosnąca niespójność polityki gospodarczej, zwiększająca awersję banków do podejmowania ryzyka

Najważniejsze rekomendowane obszary działań w polityce gospodarczej Polski:

1. Zapewnienie spójności polityki fiskalnej i monetarnej (tzw. policy mix) oraz przywrócenie wiarygodności każdej z tych polityk.
2. Stabilizacja finansów publicznych, wzmocnienie podejścia wolnorynkowego w gospodarce.
3. Uruchomienie KPO, pobudzanie inwestycji, w tym transformacja energetyczna.
4. Uniezależnienie banków od polityki.

Źródło: Europejski Kongres Finansowy