Doborowe towarzystwo do współpracy dydaktycznej i naukowej.
Wyjazd na wykłady do uczelni partnerskiej w ramach programu Erasmus+ Tea-ching Mobility przynajmniej w założeniach nie powinien się kończyć złożeniem dokumentów rozliczających w naszym Centrum Programów Międzynarodowych. Taki pobyt zawiera w sobie bowiem zawiązek, ów nucleus dalszej współpracy, która przynosi satysfakcję nie tylko nam, ale ma się stać kolejnym oczkiem, czy raczej węzełkiem, w sieci aktywności i kontaktów SGH ze światem. Ta sieć w skrócie nazywa się „internacjonalizacja”.
Jak bowiem najlepiej, jeśli nie przez wyjazd na zagraniczną uczelnię, osobiste kontakty i rozmowy, poznanie „na miejscu” oferty partnera, przekonać się o szansach na kontynuowanie międzynarodowej współpracy? Jednak taka pożądana future cooperation niestety nie zawsze dochodzi do skutku – by zaistniała, „spotkać się” muszą nie tylko obopólna wola, ale też zainteresowania naukowe, dopasowanie planów dydaktycznych i zwyczajnie „techniczne” możliwości, wśród których najważniejszymi są jak zwykle czas i pieniądze. Niemniej jednak zawsze, gdy taki wysiłek podejmiemy, w taki czy inny sposób przynosi on efekty. Jako przykład mogę podać moją współpracę z Faculty of Economics University of Coimbra w Portugalii (FEUC).
Warto nadmienić, że Uniwersytet w Coimbrze jest jednym z najstarszych w Europie – został założony już w 1290 r. To najstarsza i najważniejsza uczelnia w Portugalii, która jest nie tylko jednym z darów dziedzictwa europejskiej kultury i nauki, ale też skarbem UNESCO. Piękno i dostojeństwo jej architektury, na czele z niezwykłą, jakby przeniesioną z bajki Biblioteca Joanina, zachwyca bez reszty. Uczelnia dosłownie góruje nie tylko nad zabytkowym, otoczonym murami starym miastem, ale też nad całą Coimbrą, bo położona jest na samym szczycie wzniesienia, u stóp którego „rozlewa się” miasto. Wydział Ekonomii oczywiście nie jest aż tak leciwy jak cała uczelnia, za to prowadzone są tu wykłady i badania na bardzo wysokim poziomie, a kadra akademicka jest życzliwa i otwarta na relacje z zagranicznymi jednostkami naukowymi.
Pierwsze kontakty z pracownikami FEUC nawiązałam, uczestnicząc w Erasmus Teaching Staff Week w Bratysławie w 2016 r. To wydarzenie okazało się świetną platformą spotkań z pracownikami naukowymi z całej Europy. Na dobre moja współpraca z University of Coimbra rozpoczęła się natomiast kilka miesięcy później – w grudniu 2016 r. Wtedy to – mając do dyspozycji cały (słoneczny!) tydzień – mogłam dokładnie zwiedzić przepiękne wnętrza uniwersytetu w Coimbrze, zarówno te zabytkowe (np. kilka muzeów urządzonych w starszych częściach uczelni, z oryginalnymi renesansowymi salami wykładowymi i pierwszymi przyrządami do badań naukowych), jak i nowoczesne. Mogłam podziwiać przechadzających się w togach po kamiennym dziedzińcu alumni i poczuć atmosferę prawdziwie wielowiekowej uczelni. Jednak przede wszystkim mogłam obejrzeć University of Coimbra od „merytorycznego środka”. Oczywiście ów środek, naukowy rdzeń interesował mnie przede wszystkim w odniesieniu do Wydziału Ekonomii. Wygłosiłam serię wykładów dla studentów FEUC, zapoznałam się z realizowanymi programami i metodami nauczania, przejrzałam zasoby biblioteczne i profile zainteresowań badawczych tamtejszych akademików, a przede wszystkim nawiązałam serdeczne relacje z kilkoma z nich, odkrywając wspólne zainteresowania naukowe. Z radością zaprosiłam więc counterparts z FEUC na rewizytę do SGH.
Znajomość zaowocowała już po niespełna semestrze – w kwietniu 2017 r., kiedy to do SGH przyjechali prof. Antonio Portugal Duarte i prof. Carlotta Quintal. Oboje z gości wygłosili wykłady dla studentów naszej uczelni, głównie na zajęciach z makroekonomii i mikroekonomii. Wykłady te stanowiły doskonałe dopełnienie i uzupełnienie realizowanego standardowo programu – nie tylko dlatego, że zostały wygłoszone po angielsku, ale przede wszystkim z tego powodu, że tematykę pokazano na przykładach i „przefiltrowano” przez zainteresowania badawcze prelegentów. Przykładowo prof. Quintal zaprezentowała teorię równowagi w wyborze konsumenta na przykładzie rynku usług medycznych.
W ramach tej wizyty zorganizowałam też specjalne seminarium, na którym prof. Duarte wygłosił wykład pt. Direct and indirect effects of European Union funds in Central and European Countries – the special case of Dutch Disease. Wykład został połączony z panelem dyskusyjnym, w którym wzięli udział pracownicy Instytutu Studiów Międzynardowych z prof. Katarzyną Żukrowską na czele oraz Katedry im. J. Moneta i Jean Monet Centre of Excellence (KES).
Pod koniec października 2018 r. do naszej uczelni przyjechała prof. Marta Simoes, która również wygłosiła serię wykładów dla naszych studentów, przy okazji zapoznając ich z ofertą University of Coimbra jako miejsca wyboru w ramach stypendiów Erasmusa. Profesor Simoes na wykładzie z makroekonomii, odwołując się do teoretycznych podstaw, zilustrowała je szczegółowym zagadnieniem zmian cen aktywów (wykład The business cycle, investment and asset prices). Tym razem również odbyła się dyskusja panelowa z przemówieniem prof. Simoes pt. Corruption in Europe. Consequences for economic growth – w dyskusji udział wzięli prof. SGH Ireneusz Dąbrowski, prof. SGH Krzysztof Jarosiński, dr Małgorzata Zajączkowski, dr Radosław Malik i ja. Tematyka prezentacji i dyskusji spotkała się z dużym zainteresowaniem obecnych na sali studentów.
Na przełomie listopada i grudnia 2018 r. ponownie pojechałam z wizytą dydaktyczną do Coimbry, by wygłosić wykłady dla studentów FEUC poziomu master na seminarium Macroeconomics of Development, kursie Macroeconomics II na ścieżce Economic Growth course for the Master in Economics oraz na seminarium CeBER (Centre for Businss and Economics Research) dla doktorantów tej uczelni. Obecnie wspólnie z prof. Duartem i prof. Andradem pracujemy nad zaplanowaną serią artykułów naukowych, która ma poruszać tematykę efektów polityki fiskalnej w Polsce i w Portugalii w perspektywie porównawczej.
Bazując na swoich doświadczeniach, mogę śmiało powiedzieć, że po każdym pobycie dydaktycznym w zagranicznej uczelni naprawdę warto pomyślieć o jakiejś kontynuacji współpracy w formie „ukonkretyzowania” czy, posługując się ekonomiczną terminologią, „zdyskontowania” znajomości nawiązanych z kadrą akademicką instytucji przyjmującej. Nie tylko przynosi to satysfakcję, ale jest czymś w rodzaju świetlika, przez który zobaczyć można nowe drogi i ścieżki rozwoju dla nas i uczelni.
dr hab. Agnieszka Domańska, prof. SGH, Instytut Studiów Międzynardodowych, Kolegium Ekonomiczno- Społeczne SGH
Universidade de Coimbra / Uniwersytet w Coimbrze www.uc.pt
