Profesor Grzegorz Kersten, wieloletni współpracownik Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, odszedł nagle 26 maja 2020 r. Miał 70 lat. Zmarłego naukowca wspomina prof. Tomasz Szapiro, rektor SGH w kadencji 2012-2016.
Absolwent SGPiS z 1973 roku (ekonometria), doktor nauk ekonomicznych (badania operacyjne) od 1981 roku. Promotorami byli Profesor Wiesław Grabowski i Profesor Janusz Buga. Po studiach pracował w ówczesnym Instytucie Organizacji Zarządzania i Doskonalenia Kadr, gdzie kierował Laboratorium Metod Ilościowych. Równolegle brał udział w projektach naukowych w SGPiS oraz na Uniwersytecie Warszawskim, które dotyczyły m.in. zastosowania optymalizacji celowej do makroekonomicznego planowania. Był uczestnikiem seminarium z badań operacyjnych prowadzonym przez profesora Ireneusza Nykowskiego w latach osiemdziesiątych w SGPiS gromadzącym dużą część środowiska naukowego specjalizującego się w zastosowaniach badań operacyjnych. Tam go poznałem.
Przez 30 lat, od 1985 roku, z przerwami na wyjazdy naukowe, mieszkał w Kanadzie i pracował najpierw w School of Business (obecnie Sprott School of Business) na Carleton University w Ottawie w Kanadzie, a od 1999 roku - w Department of Decision Sciences and Management Information Systems w John Molson School of Business na Concordia University w Montrealu na zaszczytnym stanowisku Senior Concordia University Research Chair oraz w roli Adjunct Research Professor na Carleton University.
Był tzw. Paul Desmarais/Power Corporation Professor w School of Management na University of Ottawa (2004/2005), pełnił rolę Senior Research Scholar w zamierzonym jako “Europejskie Princeton” International Institute for Applied Systems Analysis w Laxenburgu pod Wiedniem w Austrii. Był wizytującym profesorem na Hong Kong University of Science and Technology, w Naval Postgraduate School w Monterey w Kaliforni, National Sun Yat-Sen University, Kaohsiung, Taiwan, i na wielu innych uczelniach na całym świecie.
Jego zainteresowania naukowe przeszły naturalną ewolucję od badań operacyjnych i ich zastosowań w podejmowaniu decyzji w problemach ekonomicznych i zarządczych, przez decyzje wielokryterialne i grupowe, do negocjacji. Był jednym z pionierów w obszarze systemów komputerowego wspomagania negocjacji. Zaproponowany przez Grzegorza system Negoplan to jeden z pierwszych inteligentnych systemów wsparcia negocjacji. Negoplan wzbudził ogromne zainteresowanie na wielu konferencjach z optymalizacji wielokryterialnej i inspirował badania dotyczące wpływu kultury na interakcje negocjacyjne, także w wirtualnych systemach wspomagania negocjacji.
Po przyjęciu stanowiska Research Chair na Concordia University, stworzył InterNeg Research Centre. Koncepcja Centrum Interneg wyrosła z inspirowanych przez Grzegorza burz mózgów na konferencjach środowiskowych i zaowocowała stworzeniem nieformalnej grupy uczonych, później grantami, wreszcie oprogramowaniem i interaktywną stroną internetową. Centrum szybko stało się ośrodkiem inspirującym badaczy w dziedzinie negocjacji elektronicznych. Wizytowało je z prezentacjami wielu uczonych, także z Polski. W wyniku współpracy ze studentami i kolegami z całego świata pod kierunkiem Grzegorza powstała platforma INVITE do konstruowania systemów negocjacji wirtualnych oraz system INSPIRE wykorzystywany w wielu uczelniach na świecie w nauczaniu i badaniach.
Napisał ponad 300 artykułów naukowych, publikowanych w świetnych periodykach naukowych i obficie cytowanych. Był beneficjentem grantów z budżetami wielu milionów dolarów. Był cenionym recenzentem dla kilkudziesięciu naukowych periodyków. Od 2016 roku był też redaktorem naczelnym wysoko cenionego periodyku naukowego Group Decision and Negotiation, zajmującego miejsce w górnym kwartylu periodyków w obszarze biznesu, zarządzania i rachunkowości na świecie, z blisko 80 tysiącami pobranych artykułów tylko w 2019. roku. Odpowiadał za akademicki nadzór, za kierowanie artykułów do redaktorów działów, za ostateczne decyzje o przyjęciu do druku oraz relacje z wydawnictwami i agendami finansującymi periodyk.
Profesor Grzegorz Kersten był osobowością niezwykle silną i wpływową w kontaktach na wszystkich płaszczyznach. Jego własne prezentacje konferencyjne zawierały zawsze inspirujące wyniki, ale były też swoistymi intelektualnymi zwierzeniami z obserwacji i pytań, które legły u podstaw tych badań. Bardzo uważnie słuchał wszystkich referatów i dzielił się na gorąco wyrazami uznania dla tego, co słyszał, a także – zawsze przyjaźnie – swoimi wątpliwościami i pomysłami. Stał się mentorem dla wielu wybitnych dzisiaj naukowców i bardzo cenionym współpracownikiem jako uczony, redaktor tomów i organizator konferencji. I oczywiście jako kolega i przyjaciel. Potrafił bowiem przenieść taki sposób bycia na kontakty towarzyskie i sportowe oraz na kontakt z przyrodą.
Przebywając blisko połowę życia za granicą, profesor Grzegorz Kersten zachował stałe i żywe zainteresowanie Polską i środowiskiem uczelni, w którym wyrósł, a także z kolegami z innych ośrodków, których poznał i zaprosił do współpracy w trakcie kontaktów naukowych. Jeszcze przed wyjazdem z Polski, w stanie wojennym, zapewnił dostęp do podziemnej prasy, kolportowanej w SGPiS. Potem w latach 90. był współorganizatorem projektu, w wyniku którego najwybitniejsi młodzi pracownicy naukowi z polskich uczelni mogli pojechać na wielotygodniowe pobyty studyjne na kanadyjskie uczelnie i opanować metodykę prowadzenia studiów MBA. Takie były zapoznane prapoczątki programu CEMBA (Canadian Executive MBA) utworzonego w SGH po kilku latach, a po kolejnej ponad dekadzie – jego młodszej odnogi MBA SGH, które to programy mają wszakże swoją historię i sukcesy znaczone już innymi nazwiskami.
W roku 2000 już jako rozpoznawalny na świecie uczony wygłosił w SGH jeden z proszonych wykładów w trakcie konferencji „Badania operacyjne u progu XXI wieku”, dedykowanej wspomnianemu wcześniej profesorowi Ireneuszowi Nykowskiemu. Zachowałem też zdjęcia i roboczą wersję prezentacji z seminarium wygłaszanego na prośbę kilkudziesięciu studentów Koła Naukowego Analiz Ekonomicznych przy Zakładzie Wspomagania i Analizy Decyzji SGH w roku 2005. Mówił wtedy studentom:
Systemy do wspomagania negocjacji będą tak długo bezużyteczne (…) jak długo będą oparte na modelach, które nie uwzględniają roli kontekstu; oraz nie biorą pod uwagę, że ludzie są różni…
Nauczył nas brać pod uwagę i kontekst i zróżnicowanie.
W lipcu 2010. roku Grzegorz wziął udział w elitarnym Konwersatorium Interdyscyplinarnym „Sieć w działaniu działanie w sieci: technologia, edukacja, gospodarka” organizowanym przez Zakład Wspomagania i Analizy Decyzji SGH we współpracy z Instytutem Problemów Współczesnej Cywilizacji im. M .Dietricha oraz Fundacją Mobile Open Society through Wireless Technology (MOST) w ramach grantu Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej.
W roku 2014 w trakcie konferencji podjęliśmy starania o przyznanie Szkole Głównej Handlowej w Warszawie organizacji konferencji GDN 2015 światowego stowarzyszenia INFORMS (The Institute for Operations Research and the Management Sciences) – największego w świecie stowarzyszenia profesjonalistów w dziedzinie badań operacyjnych, wspomagania i analizy decyzji. Konferencja ta odbyła się z sukcesem, także dla wizerunku SGH na świecie. Znakomitą część tego sukcesu przypisać trzeba Grzegorzowi – jego kontaktom i doświadczeniu. Efektem tej konferencji były nawiązane kontakty naukowe i wynikająca z nich obecna, żywa współpraca naukowa pracowników SGH z kolegami na kanadyjskich uczelniach prowadzona przez profesora SGH Bogumiła Kamińskiego.
Na zdjęciu profesorowie Grzegorz Kersten, Marc Kilgour, Mel Shakun i Tomasz Szapiro w trakcie otwarcia konferencji GDN 2015 przez Profesora SGH Bogumiła Kamińskiego, kierownika Zakładu Wspomagania i Analizy Decyzji, SGH.
Znaliśmy się 40 lat, pozostając w regularnym kontakcie na wielu płaszczyznach. W tym okresie dwukrotnie byłem związany z Grzegorzem bardzo intensywną współpracą naukową. W połowie lat 80. powstały nasze artykuły zastępujące klasyczne podejście wieloatrybutowej teorii użyteczności w modelowaniu negocjacji metodami optymalizacji wielokryterialnej. Po 20 latach wróciliśmy do naukowej współpracy nad procedurą sterowania wieloatrybutowymi aukcjami odwrotnymi, zakończoną w 2011 roku raportem Centrum Interneg. Mnie wtedy zdominowały sprawy SGH a Grzegorz kontynuował ten wątek ze swoimi współpracownikami.
Zaproszenie mnie przez Grzegorza do współpracy i jej wyniki otworzyły mi drogę do naukowej dojrzałości i samodzielności, o czym zawsze pamiętałem i będę pamiętał. Ale choć słowa te piszę w swoim imieniu, to takie słowa kierowane pod jego adresem słyszałem wielokrotnie wypowiadane przez kolegów z Polski i spoza jej granic.
Taki był Grzegorz Kersten – przenikliwy, bardzo szczery, przyjazny ludziom, zarażający pasją naukową i zawsze gotów do pomocy udzielanej z wielką delikatnością. A teraz, kiedy piszemy wspomnienia, spisujemy jego niezwykle osiągnięcia, dociera do nas jeszcze jedno – był bardzo skromny.
Pamiętam, że Grzegorz nie lubił szumnych deklaracji, po prostu swoim życiem budował także kierowaną do nas odpowiedź na pytanie, jak być naukowcem.
