Rozmowy przy drugiej kawie: Student-Centered Learning w SGH
Czy studenci mogą i powinni mieć wpływ na proces uczenia się? Jakie zalety wynikają z tego dla nich i dla uczelni? Jakiego rodzaju stereotypy i obawy wiążą się z podejściem stawiającym studentów w centrum projektowania i realizacji procesu uczenia się? Czy w SGH podejście to jest uznane przez władze uczelni? Jak oceniają to studenci?
Tematem ósmego webinarium z cyklu „Rozmowy przy drugiej kawie” były możliwości wykorzystania w instytucjach szkolnictwa wyższego koncepcji Student-Centered Learning (SCL), zakładającej podejście do kształcenia skoncentrowane na studencie i jego aktywnej roli w procesie zdobywania wiedzy. Uczestników webinarium powitał gospodarz spotkania dr hab. Jakub Brdulak, prof. SGH, który podziękował wszystkim za przyjęcie zaproszenia na to wydarzenie. Profesor Brdulak zwrócił uwagę, iż webinarium zamyka cykl „Rozmów przy drugiej kawie” zaplanowanych na rok akademicki 2020/2021. Przy tej okazji podziękował członkom prowadzonego przez siebie zespołu oraz Radzie Programowej webinariów za współtworzenie i organizację tych wydarzeń. Przekazał również podziękowania Marcie Budkowskiej, rzeczniczce prasowej SGH, za wsparcie przy opracowaniu materiałów upowszechniających webinaria oraz ich promocję w mediach. Gospodarz spotkania zapowiedział jednocześnie, iż „Rozmowy przy drugiej kawie” będą kontynuowane w kolejnym roku akademickim.
Wprowadzenie do dyskusji przybliżające koncepcję Student-Centered Learning przedstawił Jakub Grodecki, wiceprzewodniczący Europejskiej Unii Studentów, który podkreślił, iż koncepcja ta jest ściśle powiązana z kulturą i sposobem myślenia zakorzenionymi w konstruktywistycznym podejściu do nauki. Podejście to charakteryzuje się innowacyjnymi metodami nauczania, kładącymi nacisk na aktywny udział studentów w kształtowaniu własnego procesu uczenia się. Jakub Godecki podkreślił, że to właśnie możliwość współtworzenia wraz z nauczycielami tego procesu jest najważniejszym elementem koncepcji SCL. Zwrócił przy tym uwagę, iż SCL nie dotyczy wyłącznie kwestii uczenia się i procesów kształcenia. Generalne założenia koncepcji przekładają się bowiem również na inne aspekty powiązane z uczeniem się, takie jak organizacja zaplecza socjalnego czy wsparcie studentów.
W dalszej części wystąpienia Jakub Grodecki wskazał na problem stereotypów, które narosły wokół SCL. Wśród nich wymienić należy powtarzaną często opinię, że SCL to narzędzie pedagogiczne, którego zastosowanie przez instytucję szkolnictwa wyższego wymaga dodatkowych zasobów. Zwrócił także uwagę, że podejście to nie może zaspokoić indywidualnych potrzeb tak zróżnicowanej grupy ludzi, jaką są studenci. Należy jednak pamiętać, że SCL to kultura kształcenia i swego rodzaju sposób myślenia, który rozwija się i o który należy dbać na co dzień.
Następnie głos zabrał Mateusz Wantuła, przewodniczący Samorządu Studentów SGH. Przedstawił on uczestnikom dotychczasowe działania Samorządu SGH wpisujące się w koncepcję SCL, a swoje wystąpienie rozpoczął od podziękowań dla prof. Jacka Brdulaka za możliwość przedstawienia perspektywy studentów SGH do dyskutowanej koncepcji oraz za współpracę w roku akademickim 2020/2021. Zwrócił też uwagę, że zarówno on jak i Agnieszka Pechcińska nie zasiadają już formalnie we władzach Samorządu Studentów SGH, ponieważ w dniu poprzedzającym webinarium nastąpiła zmiana kadencji samorządu. Podkreślił, iż możliwość wystąpienia podczas webinarium jest dla niego szczególnie cenna, ponieważ stanowi swego rodzaju podsumowanie działalności ustępujących władz Samorządu Studentów.
Mówca wyraził opinię, iż SGH jest uczelnią, na której SCL jest bez wątpienia realizowany i rozwijany. Podkreślił rolę, jaką w tym procesie odgrywał i odgrywa Samorząd Studencki. Zwrócił również uwagę na prężną działalność Komisji ds. Jakości Kształcenia prowadzonej przez Agnieszkę Pechcińską, która podejmowała liczne projakościowe inicjatywy na uczelni.
Mateusz Wantuła przypomniał także, iż na uwagę zasługują liczne formy współpracy zawiązane między studentami a władzami uczelni. Do najważniejszych zaliczył regularne cotygodniowe spotkania z prorektorem ds. dydaktyki i studentów prof. Krzysztofem Kozłowskim oraz organizowane co dwa tygodnie spotkania z rektorem SGH prof. Piotrem Wachowiakiem. Spotkania z rektorem odbywające się co dwa tygodnie były inicjatywą samego nowo wybranego Rektora. Kolejne możliwości wyrażenia opinii przez przedstawicieli studentów to zaproszenie ich do udziału w Senackiej Komisji Programowej oraz w Radach Kierunków. Zdaniem Mateusza Wantuły na szczególną uwagę zasługuje inicjatywa obecnie urzędującego rektora SGH, a mianowicie Okrągły Stół ds. Dydaktyki. Efektem jego obrad był zestaw rekomendacji przygotowanych m.in. przez przedstawicieli studentów wspólnie z prof. Jackiem Brdulakiem, pełnomocnikiem rektora ds. jakości kształcenia. Rekomendacje uznano za kluczowe i zostaną one wprowadzone do części operacyjnej Strategii SGH. Prelegent podkreślił, iż wymienione formy komunikacji pomiędzy studentami a władzami uczelni stanowią przykład tego, że opinie studentów mogą przejść w rekomendacje, a następnie zostać uwzględnione w tak ważnych dokumentach jak Strategia uczelni.
Na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Wantuła wymienił dwie istotne inicjatywy Samorządu Studenckiego: Educathon SGH oraz raport „Zajęcia zdalne oczami studentów SGH”. Educathon to wydarzenie, które – co mocno zostało podkreślone przez prelegenta – sprzyja tworzeniu innowacyjnych rozwiązań edukacyjnych. Za pomocą metody Design Thinking uczestnicy Educathonu pracowali nad sformułowanymi wcześniej i zadanymi im problemami, których rozwiązanie mogłoby w znacznym stopniu podnieść jakość kształcenia w uczelni. Z kolei raport „Zajęcia zdalne oczami studentów SGH” został opracowany na podstawie ankiet, które wypełniło 1800 studentów uczelni. Badanie przeprowadzono w listopadzie i grudniu 2020 roku, czyli po około roku prowadzenia kształcenia zdalnego. Jednym z najważniejszych punktów raportu jest ocena przygotowania wykładowców SGH do kształcenia zdalnego – w opinii studentów zdecydowanie pozytywna. Drugim bardzo istotnym wnioskiem, na który zwrócił uwagę Mateusz Wantuła, jest fakt, iż większość studentów proponuje, aby po powrocie uczelni do stacjonarnego funkcjonowania przynajmniej część zajęć nadal była prowadzona zdalnie.
Następnie głos zabrał prof. Jacek Brdulak, który podziękował przedmówcy za wystąpienie i wyraził opinię, iż przedstawiona prezentacja umożliwiła przegląd inicjatyw podejmowanych przez studentów w roku akademickim 2020/2021, co jest szczególnie istotne dla kontynuowania tych działań. Profesor Jacek Brdulak podkreślił również, iż koncepcja SCL sprzyja ciągłości podejmowanych inicjatyw i angażowania studentów w aktywną działalność na rzecz jakości kształcenia. Następnie zaprosił uczestników webinarium do zadawania pytań oraz podzielenia się refleksjami na temat poruszonych zagadnień.
Jako pierwszy głos zabrał dyrektor Centrum Współpracy Międzynarodowej Politechniki Warszawskiej Grzegorz Robak, który powołał się na wymieniony przez obu prelegentów mechanizm współtworzenia procesu kształcenia przez studentów. Zwrócił się do nich z pytaniem, czy istnieją narzędzia, materiały, które ten mechanizm wspierają i czy przedstawiciele studentów planują prace nad takimi materiałami. Odpowiedzi udzielił Jakub Grodecki, który przekazał, iż nie ma jeszcze takich narzędzi, jednak Europejska Unia Studencka jest zaangażowana w realizację różnego rodzaju inicjatyw, które dotykają tematu współpracy władz szkół wyższych ze społecznością studentów. Ich efektem ma być opracowanie materiałów, których celem będzie wsparcie instytucji szkolnictwa wyższego w wykorzystywaniu mechanizmów skuteczniej włączających studentów w kształtowanie procesu kształcenia w uczelni.
Użyteczne linki:
Student-Centred Learning Toolkit
Bologna With Student Eyes 2020
Standards and Guidelines for Quality Assurance in the European Higher Education Area (ESG)
Zajęcia zdalne oczami studentów. Raport Samorządu Studentów SGH (grudzień 2020)
Relacje z webinariów:
Rozmowy przy drugiej kawie: Czym jest kształcenie wyższe?
Rozmowy przy drugiej kawie: Komunikat Rzymski z perspektywy SGH
Rozmowy przy drugiej kawie: Czym są uniwersytety europejskie?
Rozmowy przy drugiej kawie: Czym są microcredentials?
Rozmowy przy drugiej kawie: Jak ECTS mogą pomóc w budowaniu programów studiów?
Rozmowy przy drugiej kawie: Jakość z perspektywy uczelni. W pogoni za czym?
