Podatki i rachunkowość. Teoria i praktyka

Przed rozpoczęciem roku akademickiego, 28 września, w gmachu Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie odbyła się konferencja naukowa pt. „Podatki i rachunkowość. Teoria i praktyka” zorganizowana przez Zakład Podatków Instytutu Finansów SGH. Celem konferencji było uhonorowanie wieloletniej pracy naukowo-dydaktycznej prof. dr hab. Janiny Ickiewicz oraz prof. dr hab. Ireny Olchowicz, a także ich dorobku naukowego. Konferencja zgromadziła wielu znamienitych gości i prelegentów reprezentujących ośrodki akademickie z całego kraju.

Konferencję uroczyście otworzył dyrektor Instytutu Finansów SGH prof. dr hab. Janusz Ostaszewski. W swoim wystąpieniu odwołał się do bardzo bogatej merytorycznie twórczości naukowej pań profesor, podziękował im za współpracę oraz ogromny wkład w rozwój nauki o podatkach i rachunkowości. Wyraził przy tym przekonanie, że obie jubilatki nadal będą służyły radą koleżankom i kolegom z Instytutu Finansów SGH w Warszawie. Następnie głos zabrali: prorektor ds. dydaktyki i studentów dr hab. Krzysztof Kozłowski, prof. SGH, oraz dziekan Kolegium Zarządzania i Finansów dr hab. Ryszard Bartkowiak, prof. SGH.

W kolejnej części konferencji wygłoszono laudacje. Na cześć prof. dr hab. Janiny Ickiewicz laudację wygłosił prof. dr hab. Jan Szczepański, zasłużony pracownik SGH (w 2017 r. Senat SGH dokonał uroczystego odnowienia dyplomu doktorskiego prof. Szczepańskiego). Na cześć prof. dr hab. Ireny Olchowicz w imieniu prof. dr hab. Anny Karmańskiej laudację odczytała dr Urszula Kierczyńska.

Poniżej prezentujemy fragmenty obu laudacji.

Pani profesor Janina Ickiewicz pracuje w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie (dawniej Szkole Głównej Planowania i Statystyki) od 1974 r. Swą pracę naukową rozpoczęła w Instytucie Funkcjonowania Gospodarki Narodowej. Jubilatka prowadziła prace badawcze z dziedziny finansów, zwłaszcza finansów przedsiębiorstwa. Efektem tego było przygotowanie wysoko ocenionej i obronionej w 1982 r. pracy doktorskiej pt. Mierniki oceny jako narzędzie jednostkowego sterowania przedsiębiorstwami handlowymi. W 1996 r. przedstawiła rozprawę habilitacyjną pt. Pozyskiwanie i struktura kapitału a długookresowe cele przedsiębiorstwa. W 2002 r. Prezydent RP nadał jej tytuł profesora nauk ekonomicznych. Z badań pani profesor nad wpływem otoczenia na rezultaty działalności przedsiębiorstwa wynikła także potrzeba zajęcia się w szerokim zakresie obszarem podatków i innych fiskalnych obciążeń działalności gospodarczej. Pani profesor wyróżnia się wytrwałością i cierpliwością w działaniu, wykazuje się skromnością w prezentacji swoich osiągnięć. Jest otwarta na ludzi z bliższego i dalszego otoczenia, chętnie niesie pomoc innym.

 

Związek pani profesor Ireny Olchowicz ze Szkołą Główną Handlową ma swój początek w roku 1959 r. wraz z rozpoczęciem studiów na Wydziale Handlu Wewnętrznego Szkoły Głównej Planowania i Statystyki. Od 1965 r. jest związana z Katedrą Rachunkowości SGPiS. W 1971 r. uzyskała tytuł doktora nauk ekonomicznych na podstawie rozprawy doktorskiej pt. Samofinansowanie rozwoju spółdzielczości handlowej napisanej pod kierunkiem naukowym prof. Stanisława Skrzywana, natomiast w 1990 r. przedstawiła rozprawę habilitacyjną pt. Ewidencja gospodarcza obrotu towarowego w warunkach zmian systemowych. Ukoronowaniem drogi naukowej jest nadanie jej tytułu profesora nauk ekonomicznych w 2001 r. W latach 2005–2013 pani profesor kierowała Katedrą Finansów Przedsiębiorstwa, a następnie Zakładem Podatków w Instytucie Finansów. Intensywnie rozwijała studia podyplomowe rachunkowości i finansów przedsiębiorstwa, które doczekały się już ponad 40 edycji. Panią profesor cechuje postawa wyrażającą szacunek do nauki, życzliwość dla ludzi, solidność i uczciwość w badaniach.

Po części oficjalnej odbyły się dwie sesje naukowe. Każda z nich odwoływała się do dorobku jubilatek. Pierwsza zatytułowana „Obciążenia fiskalne przedsiębiorstw” nawiązywała do istotnej w polskiej literaturze ekonomicznej pracy prof. Janiny Ickiewicz. Panel moderowali dr hab. Paweł Felis, prof. SGH, oraz dr Joanna Szlęzak-Matusewicz – współpracownicy prof. Ickiewicz. Uczestnikami byli: prof. dr hab. Jan Głuchowski z Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu; dr hab. Feliks Grądalski, prof. SGH; dr hab. Marta Kluzek, prof. Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu; dr Irena Ożóg, doradca podatkowy oraz dr Tomasz Tratkiewicz z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie i Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych CASE (doktorant prof. Ickiewicz). W żywej i interesującej dyskusji przedstawiono obserwacje związane ze strukturalnymi cechami systemu podatkowego w Polsce, wpływem obciążeń fiskalnych na działalność przedsiębiorstw. Dyskutowano też o możliwych i koniecznych zmianach w obciążeniach podatkowych przedsiębiorstw.

Drugi z paneli swoją nazwą „Rachunkowość podatkowa” wprost nawiązywał do sztandarowej książki prof. Ireny Olchowicz pod tym samym tytułem (książka miała 9 wydań). Sam przebieg panelu i wypowiedzi gości inspirowane były dorobkiem naukowym jubilatki, który dotyczy nie tylko rachunkowości i sprawozdawczości finansowej, lecz również obszaru finansów, w szczególności podatku dochodowego oraz podatku od towarów i usług. Zaproszenie do uczestnictwa w panelu przyjęli: dr hab. Grzegorz Gołębiowski, prof. Akademii Ekonomiczno-Humanistycznej w Warszawie; prof. dr hab. Hanna Litwińczuk z Uniwersytetu Warszawskiego; prof. dr hab. Witold Modzelewski z Uniwersytetu Warszawskiego oraz dr hab. Joanna Wielgórska-Leszczyńska, prof. SGH. Panel moderowali dr hab. Marcin Jamroży, prof. SGH, oraz dr Agnieszka Tłaczała. Wypowiedzi panelistów, które koncentrowały się wokół aktualnych problemów z zakresu sprawozdawczości i rachunkowości finansowej oraz opodatkowania CIT i VAT, poprzedziły podziękowania oraz reminiscencje z wielu lat współpracy z jubilatką.

Po zakończeniu obu paneli przyszedł czas na wspomnienia w trakcie prywatnych rozmów z jubilatkami przy kawie.