Rozmowy przy drugiej kawie: O kształceniu wyższym z perspektywy europejskiej i światowej

WEBINARIA NA DWIE KAWY

Wśród uczelnianych inicjatyw u progu 2021 r. bardzo interesująco zapowiadają się webinaria „Rozmowy przy drugiej kawie”. Dlaczego drugiej? Może z powodu pory tych wirtualnych spotkań, może czasu ich trwania, tak akurat na dwie kawy w godzinnej debacie o kształceniu wyższym z perspektywy europejskiej i światowej, z uwzględnieniem perspektywy SGH. Taka jest idea tych webinariów (zaproponowanych i realizowanych przez Zespół Pełnomocnika Rektora SGH ds. Uczelnianego Systemu Zarządzania Jakością Kształcenia), które mają „dotyczyć przede wszystkim tego, co oznacza DOBRE kształcenie akademickie i jak w ten obszar powinna się wpisywać SGH”.

COMIESIĘCZNE ROZMOWY…

Jak na razie, spotkania są zaplanowane do czerwca 2021 r. i z założenia nie są ograniczone do społeczności SGH. Przeciwnie – mają charakter otwarty, zaproszenia są kierowane również do głównych interesariuszy SGH, takich jak partnerzy biznesowi, reprezentanci środowisk akademickich (KRASP) i administracji (Ministerstwo Edukacji i Nauki). Jak zapowiadają pomysłodawcy, punktem odniesienia dla prowadzonych podczas nich dyskusji będzie strategia Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (European Higher Education Area – EHEA), do którego należy obecnie 49 krajów. „Chcemy więc, aby doskonalenie kształcenia w SGH wpisywało się także w rozwój EHEA” – deklarują.

CZYM JEST KSZTAŁCENIE WYŻSZE?

Webinaria z cyklu „Rozmowy przy drugiej kawie” rozpoczęto w grudniu 2020 r. tematem „Czym jest kształcenie wyższe?”. Kolejne spotkanie, także w grudniu u.br., było poświęcone Komunikatowi Rzymskiemu z perspektywy SGH. Trzecie webinarium, w styczniu br., dotyczyło uniwersytetów europejskich, w tym nowych wyzwań dla SGH.

Wprowadzenie dr hab. Ewy Chmieleckiej, prof. SGH podczas pierwszego grudniowego spotkania – skupione wokół pytania, czym jest kształcenie wyższe – było skondensowaną i pogłębioną charakterystyką zmieniających się modeli kształcenia wyższego, począwszy od tzw. uniwersytetu humboldtowskiego, idei uczenia się przez całe życie, Procesu Bolońskiego, do charakterystyki tego kształcenia w Komunikacie Bolońskim z Paryża (2018 r.) i Komunikacie Rzymskim (2020 r.). Czy przedstawione rozważania da się zakończyć podsumowaniem dotyczącym tego, czym jest/powinno być kształcenie i jakie uniwersalne cechy powinien posiadać absolwent szkoły wyższej? Prof. Ewa Chmielecka podkreśliła, że takie wyzwania podejmuje coraz więcej uczelni w ramach własnych autonomicznych decyzji. Dotyczy to także misji edukacyjnej SGH, przedstawionej m.in. w następujących zapisach: jest ona uczelnią „kształcącą liderów w odpowiedzi na wyzwania przyszłości” oraz „kształtującą obywatelskie oraz etyczne postawy poprzez działalność (…) dydaktyczną”. Rzecz w tym, jak te zobowiązania przełożyć na ofertę programową uczelni. Takich właśnie konkretów dotyczyła dyskusja.

KOMUNIKAT RZYMSKI – STRATEGIA ROZWOJU EHEA A SGH

Drugie webinarium (17 grudnia 2020 r.) zostało poświęcone Komunikatowi Rzymskiemu, przyjętemu w listopadzie 2020 r. przez konferencję ministrów właściwych ds. szkolnictwa wyższego z 49 krajów, które przystąpiły do Procesu Bolońskiego. Komunikat wytycza strategię Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (EHEA) na kolejne lata.

Wprowadzenia do dyskusji dokonali dr hab. Jakub Brdulak, polski delegat w Bologna Follow-Up Group – Zapewnianie Jakości, oraz dr Jacek Lewicki, polski delegat w Bologna Follow-Up Group – Ramy Kwalifikacji i polski korespondent w Sieci ds. Ram Kwalifikacji przy Komisji Europejskiej. Zwrócili oni uwagę zwłaszcza na rekomendacje dotyczące powrotu do tradycyjnych wartości akademickich oraz na uznanie wolności działania środowiska akademickiego za najistotniejszy warunek powodzenia poznawczego ludzkości i stawiania czoła kryzysom naszych czasów. W trakcie dyskusji zastanawiano się, co powinna uczynić SGH, aby wykorzystać te rekomendacje do wprowadzenia pożądanych zmian.

Ideę uniwersytetów europejskich zgłosił prezydent Francji Emmanuel Macron w 2017 r. Zaproponował utworzenie sieci uniwersytetów ze wspólnymi programami studiów, dyplomami i wspólnie prowadzonymi zaawansowanymi programami naukowymi. Uniwersytety europejskie to rodzaj ponadnarodowych sojuszów czy porozumień uczelni, które prowadzą do powstawania „uniwersytetów dla przyszłości” – promujących wartości europejskie i europejską tożsamość oraz aktywnie wspierających jakość i konkurencyjność europejskiej edukacji wyższej.

UNIWERSYTET EUROPEJSKI – NOWE WYZWANIE DLA SGH?

Podczas trzeciego webinarium z cyklu „Rozmowy przy drugiej kawie” (21 stycznia 2021 r.), na temat „Uniwersytet Europejski – nowe wyzwanie dla SGH?”, uczestnicy skupili się zarówno na istocie tworzenia uniwersytetów europejskich (zwłaszcza wytyczania zadań, jakie stoją przed uczelniami chcącymi podjąć wyzwanie wejścia do konsorcjum uniwersytetu europejskiego), jak i wskazaniu, jakich korzyści może oczekiwać szkoła wyższa, która się na to zdecyduje. Jak zaznaczyli organizatorzy spotkania, w SGH dyskusja nad możliwością włączenia się w ten proces dopiero się rozpoczyna, a ponieważ jego przeprowadzenie wymaga aktywnego uczestnictwa całej społeczności akademickiej uczelni, warto poznać sens tej inicjatywy.

Wprowadzenia do dyskusji podjął się wieloletni sekretarz generalny KRASP, prof. dr hab. inż. Andrzej Kraśniewski z Politechniki Warszawskiej, która jako jeden z beneficjentów konkursu Komisji Europejskiej „Uniwersytety Europejskie” weszła w skład konsorcjum ENHANCE. Ponieważ prof. Kraśniewski był członkiem zespołu, który przygotowywał wniosek o włączenie uczelni do konsorcjum, jego prezentacja miała charakter bardzo praktyczny – analizy tego procesu. Dyskusja toczyła się zatem wokół zagadnień praktycznych, począwszy od korzyści dla szkoły wyższej z tytułu uzyskania statusu uniwersytetu europejskiego. Uczestnik omawianego spotkania mógł także zdobyć wiele wartościowych informacji zarówno o idei uniwersytetów europejskich, zasadach aplikacji, jak i zaangażowaniu w ten proces polskich uczelni.

Dla SGH nie jest to nowa idea – pomysł stworzenia międzynarodowego uniwersytetu biznesowego był rozważny od wielu lat. Dlatego dziś trzeba podkreślić walory tej inicjatywy dla całego środowiska SGH w dyskusji nad tożsamością uczelni i tym, co może wnieść do konsorcjum jako swoją cechę unikalną, ważną dla potencjalnych partnerów – tak podkreślają organizatorzy webinarium.