Opodatkowanie obrotu walutami opartymi na technologii blockchain.
Instytut Finansów przy współudziale SKN Doradztwa Podatkowego SGH zorganizował 24 stycznia 2019 r. debatę podatkową poświęconą tematyce nowych oraz projektowanych regulacji podatkowych rynku walut wirtualnych (zwanych też dalej kryptowalutami).
W trakcie debaty pojawiły się różne wątki, nie tylko podatkowe, ale też dotyczące m.in. przeciwdziałania praniu pieniędzy. Definicja walut wirtualnych zawarta jest właśnie w Ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Doradca Minister Finansów Jacek Bućko podkreślił, że rynek walut wirtualnych nie jest już zjawiskiem marginalnym. Wiele państw poważnie pochyla się nad uregulowaniem tego rynku, w tym też Polska. W ramach obecnie prowadzonych działań J. Bućko wymienił: Ministerstwo Finansów – w zakresie regulacji prawa podatkowego; Komisję Nadzoru Finansowego – w zakresie regulacji dotyczących rynków kapitałowych; Ministerstwo Cyfryzacji – prowadzące prace w zakresie identyfikacji problemów prawnych oraz analiz technologicznych.
Piotr Przybyłek, analityk z Polskiej Jednostki Wywiadu Finansowego, odwołując się do przykładów, wskazał m.in., że obecnie giełdy i kantory wymiany walut wirtualnych są instytucjami obowiązanymi do raportowania podejrzanych lub istotnych kwotowo transakcji do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.
Dyrektor Departamentu Nadzoru nad Kontrolami Marcin Kopczyk podkreślił, iż w ostatnim roku nastąpiła ewolucja w obszarze opodatkowania walut wirtualnych, która jest naturalnym następstwem panujących na rynku trendów technologicznych. Wspomniany proces dotyczy głównie podatków dochodowych, ponieważ VAT jako podatek zharmonizowany został uregulowany na poziomie unijnym. Kopczyk zaznaczył, że ustawa o PCC nie przewidziała dynamiki zjawisk występujących na rynkach kryptowalutowych. Jednocześnie podkreślił, iż kryptowaluty zarówno w interpretacji organów podatkowych, jak i sadownictwa administracyjnego uznawane są za prawa majątkowe i dlatego powinny zostać opodatkowane PCC. Jednakże dostrzeżono istotne trudności techniczne w obliczeniu i uiszczeniu PCC wynikającego z obrotu walutami wirtualnymi, dlatego też obowiązuje tymczasowe zaniechanie poboru tego podatku. Wprowadzając nowe przepisy w nieuregulowanym dotychczas obszarze opodatkowania podatkami dochodowymi, Ministerstwo Finansów uszczelnia system podatkowy, z odwołaniem się do podstawowych reguł opodatkowania, w tym zasady sprawiedliwego opodatkowania. Zdaniem mówcy nowe podejście równoważy interes podatników, przejrzystość opodatkowania oraz cele fiskalne państwa.
Z głosem ad vocem wystąpiła Marcelina Szwed-Ziemichód, doradca podatkowy i adwokat w MSZtax. Podstawowy problem dostrzega w niejednoznaczności przepisów w zakresie rozliczania kosztów oraz w braku możliwości kompensowania kosztów wynikających z zakupu walut wirtualnych z przychodami z innych źródeł, nawet jeżeli źródłem tym będą inne kapitały pieniężne.
Doktor Wojciech Kurowski z Instytutu Zarządzania Wartością SGH przybliżył uczestnikom debaty aspekty technologiczno-biznesowe wdrażania technologii blockchain oraz wykorzystywania walut wirtualnych. W burzliwej dyskusji Marcin Michna podniósł m.in., że komentowany wyrok NSA wydany został na gruncie Ustawy o PIT, dlatego nie może przesądzać jednoznacznie tego, czy obrót kryptowalutą podlega opodatkowaniu PCC. Z kolei dr Grzegorz Sobiecki (Instytut Finansów SGH) stwierdził nieco przewrotnie, iż to kryptowaluty mogą działać na rzecz podatków. Technologia blockchain, dzięki której mogły powstać kryptowaluty, dostarcza wiele nowych funkcjonalności, zapewnia dużą dozę bezpieczeństwa, kontrolę nad procesami oraz kontrolowaną transparentność zapisów rejestru. Umiejętnie zaimplementowany w obrót gospodarczy token rozliczeniowy może m.in. zredukować nadużycia w obszarze podatku od towarów i usług.
dr hab. Marcin Jamroży, prof. SGH, Zakład Podatków, Kolegium Zarządzania i Finansów SGH
Od 1 stycznia 2019 r. obowiązują przepisy regulujące opodatkowanie transakcji dokonanych z użyciem walut wirtualnych. Nowelizacja dotyczy podatków dochodowych. W sprawie opodatkowania kryptowalut podatkiem od towarów i usług (VAT) wypowiedział się już w 2015 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, uznając waluty wirtualne za prawny środek płatniczy. W konsekwencji istnieje możliwość skorzystania ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt. 7 Ustawy o VAT. Z kolei pobór podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) na rynkach kryptowalutowych jest obecnie tymczasowo zawieszony.
