Wiedza i innowacyjność w zdrowiu publicznym

Jest to możliwe poprzez dostrzeganie, a dalej zrozumienie roli i znaczenia nauki oraz innowacji, zwłaszcza w takich obszarach jak zdrowie publiczne. Należy też pamiętać, że nauka i innowacje wymagają innowacyjnych właśnie metod zarządzania. Cechą charakterystyczną takiego zarządzania jest permanentne, nastawione na rozwój, kreatywne rozstrzyganie o kluczowych problemach organizacji, tzn. ciągłe poszukiwanie nowoczesnych kierunków postępowania.

Społeczne badania nad zdrowiem publicznym ze względu na wielowątkowy i skomplikowany charakter wymagają wykorzystania dorobku licznych dyscyplin wiedzy. Trudności badawcze wiążą się zarówno ze specyfiką i charakterem poszczególnych dyscyplin, jak i z licznymi czynnikami kształtującymi zdrowie publiczne, które to czynniki często nie do końca są zidentyfikowane. Mnogość wątków pociąga za sobą potrzebę zastosowania interdyscyplinarnej wiedzy niezbędnej do rozumienia przemian i efektywnego kierowania w przypadku ochrony zdrowia zarówno sektorem ochrony zdrowia, podmiotami leczniczymi, jak i zdrowiem społeczeństwa.

SGH myśli o zdrowiu publicznym

25 września w gmachu Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie odbyła się konferencja naukowa pt. „Wiedza i innowacyjność w zdrowiu publicznym” zorganizowana przez Zakład Polityki Społecznej Instytutu Gospodarstwa Społecznego SGH. Patronat nad wydarzeniem objął dziekan Kolegium Ekonomiczno-Społecznego (KES) prof. zw. dr hab. Wojciech Morawski.

Celem konferencji była wymiana poglądów związanych z niezwykle wrażliwym obszarem życia społecznego, jakim jest zdrowie publiczne, oraz próba interdyscyplinarnego spojrzenia na coraz bardziej aktualne i skomplikowane, wynikające ze specyfiki i różnorodności problemów, zarządzanie w tej sferze.

Ważnym głosem na konferencji była otwierająca to wydarzenie mowa rektora SGH w Warszawie prof. dr. hab. Marka Rockiego, który podkreślił fundamentalną wagę nauki i badań naukowych: bez tego współczesne systemy społeczno-gospodarcze nie mogą się rozwijać. Wątek ten podjął dziekan KES prof. zw. dr hab. Wojciech Morawski, który stwierdził, że podstawą innowacyjności gospodarki jest kapitał ludzki wraz z jego potencjałem intelektualnym i zdrowotnym. W tym kontekście istotne stwierdzenie wygłosiła prof. dr hab. Violetta Korporowicz z IGS KES: wydatki na ochronę zdrowia i na innowacje w Polsce są jednymi z najniższych w Europie, również stan zdrowia społeczeństwa polskiego nie jest wystarczająco dobry, szczególnie w porównaniu z innymi krajami UE. Stąd pilna potrzeba działań na rzecz poprawy stanu zdrowia, w tym wdrażania innowacyjnych metod leczenia i zarządzania systemem ochrony zdrowia.

Medyczne, systemowe i etyczne aspekty w zdrowiu publicznym

Konferencja podzielona była na trzy merytoryczne sesje: „Aspekty medyczne wiedzy i innowacyjności w zdrowiu publicznym”, „Aspekty systemowe wiedzy i innowacyjności w zdrowiu publicznym” oraz „Aspekty etyczne i zarządcze wiedzy i innowacyjności w zdrowiu publicznym”. Prelegenci, odnosząc się do tematyki poszczególnych sesji, analizowali rozmaite przypadki konkretnych problemów zdrowotnych (np. niewydolność serca, choroby onkologiczne) i zjawisk społecznych (np. epidemia palenia, współpraca koncernów farmaceutycznych ze środowiskami medycznymi), by na tych przykładach pokazać szersze problemy. Wskazywano na polską specyfikę w obszarze ochrony zdrowia – np. prof. dr hab. n. med. Jadwiga Nessler, dyrektor Kliniki Choroby Wieńcowej i Niewydolności Serca Instytutu Kardiologii Collegium Medicum UJ, zwróciła uwagę na fakt, że Polska wśród krajów OECD ma najwyższą liczbę hospitalizacji z powodu niewydolności serca na 100 tys. mieszkańców. Omawiano eksperymentalne metody leczenia – przykładowo prof. dr hab. n. med. Roman Makarewicz, pełniący funkcję kierownika Katedry oraz Kliniki Onkologii i Brachyterapii CM w Bydgoszczy, przybliżył innowacyjne metody związane z leczeniem chorób nowotworowych. Dyskutowano na temat innowacyjnych sposobów postępowania w ramach walki z nałogiem palenia tytoniu (referat prof. dr hab. n. o zdr. Adama Fronczaka, kierownika Zakładu Zdrowia Publicznego WUM – prelegent zauważył, że tytoń jest dzisiaj największym nowo powstałym zagrożeniem zdrowotnym w historii ludzkości).

Występujący w czasie konferencji zastanawiali się też nad rozwiązaniami systemowymi w ochronie zdrowia. Generał dyw. prof. dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak, będący Dyrektorem Wojskowego Instytutu Medycznego, w swym wystąpieniu pt. Innowacja jako strategiczna regeneracja w systemie ochrony zdrowia wskazał na immanentną rolę innowacji w procesie kreowania systemowych rozwiązań zarządczych w ochronie zdrowia. Szukano odpowiedzi na pytanie, jak efektywnie zarządzać zdrowiem publicznym (prof. zw. dr hab. Adam Kurzynowski wskazał, że takie zarządzanie można wdrażać tylko, gdy zarządzający ma dobre i stale odnawiane diagnozy potrzeb zdrowotnych). Dowodzono (prof. dr hab. Tadeusz Baczko z Pracowni Ekonomii Wiedzy INE PAN), że w Polsce nie wykorzystuje się w pełni potencjałów zdrowotnych, co wynika z asymetrii informacji, braku komunikacji z pacjentem, niedoboru kapitału społecznego oraz stabilności instytucjonalnej. Podkreślano (dr n. med. Roman Topór-Mądry, wicedyrektor Instytutu Zdrowia Publicznego CM UJ) coraz bardziej analityczne oraz świadome podejście do procesu zaspokajania potrzeb zdrowotnych.

Przejrzystość i demokracja

W trakcie ostatniej sesji uczestnicy konferencji mogli wysłuchać ciekawych wystąpień na temat programów skriningowych w Polsce (referat prof. dr hab. n. med. Magdaleny Bielskiej-Lasoty, z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH), a także dowiedzieć się więcej o koncepcji koordynowanej opieki zdrowotnej w Polsce (dr Adam Kozierkiewicz).

Ważnym głosem w czasie konferencji był referat dr Anny Kacprzyk z Innovation and Public Affairs Manager w Infarmie. Prelegentka w swoim wystąpieniu wskazała, iż przejrzystość relacji środowiska medycznego z branżą farmaceutyczną w bezpośredni sposób wpływa na rozwijanie rozwiązań innowacyjnych w wymiarze ochrony zdrowia. Niejako podsumowanie tej części stanowił głos prof. dr hab. Violetty Korporowicz, która zwróciła uwagę na to, że innowacyjne zarządzanie zdrowiem publicznym powinno być traktowane jako demokratyczny i partycypacyjny proces, który przejawia się praworządnością, a rządzenie odbywa się zgodnie z prawem oraz respektowane są prawa człowieka.

W podsumowaniu konferencji stwierdzono, że w zdrowiu publicznym niezbędne jest ustawiczne, nastawione na rozwój, kreatywne rozstrzyganie o kluczowych problemach organizacji, tzn. ciągłe poszukiwanie innowacyjnych kierunków postępowania. Przejawiać się to powinno przez szukanie nietypowych rozwiązań (produktowych i organizacyjnych). Taki typ postępowania związany jest z ciągłymi zmianami, które wynikają ze stale rosnących potrzeb zdrowotnych i oczekiwań klientów.