Konferencja naukowa „Geneza i konsekwencje traktatu o przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej w 20. rocznicę jego podpisania”

Konferencję otworzyła część historyczna z udziałem przedstawicieli władz RP w okresie zamykającym negocjacje akcesyjne i bezpośrednio zaangażowanych w ten proces: premiera Leszka Millera, szefa MSZ Włodzimierza Cimoszewicza oraz minister ds. europejskich Danuty Huebner. W panelu eksperckim najwięksi specjaliści od prawa unijnego w Polsce rozmawiali na temat aktualności traktatu akcesyjnego i implikacji uczestnictwa naszego kraju w UE. Konferencję zamknęła rozmowa reprezentantów młodego pokolenia, studentów studiów licencjackich i magisterskich SGH, o przyszłości UE w kontekście ekonomii i finansów, energetyki i środowiska, polityki społecznej i migracji oraz pozycji Europy na świecie.

16 kwietnia 2003 r. premier polskiego rządu wraz z ówczesnym ministrem spraw zagranicznych podpisali w Atenach traktat dotyczący przystąpienia dziesięciu państw, w tym Polski, do Unii Europejskiej. Był to ostatni etap rozpoczętych jeszcze w 1998 r. negocjacji akcesyjnych, podczas których zamykano krok po kroku kolejne rozdziały w obszarach wymagających dostosowania polskiego porządku prawno-konstytucyjnego do prawa Wspólnot Europejskich. Tym samym Polska, wraz z innymi państwami regionu, znalazła się na ostatniej prostej przed ostatecznym wejściem do Unii Europejskiej.

Dwa miesiące później – w dniach 7 i 8 czerwca 2003 r. – przeprowadzono w Polsce referendum, w którym 77,45 proc. uprawnionych do głosowania obywateli RP poparło wejście Polski do Unii. Zarówno wtedy, jak i dzisiaj odsetek popierających członkostwo w UE utrzymuje się w Polsce na bardzo wysokim poziomie. W latach 2016–2022 według CBOS wskaźnik ten wynosił od 83 proc. do 92 proc.

Traktat akcesyjny, którego podpisanie oznaczało przyjęcie całego dorobku prawno-instytucjonalnego UE, wraz z ostateczną ratyfikacją Traktatu z Lizbony w dniu 10 października 2009 r., zdeterminował dalszy rozwój społeczny i gospodarczy naszego kraju na kolejne dziesięciolecia. Wejście w życie traktatu było aktem mającym poważne konsekwencje – nie zawsze uświadamiane przez ogół społeczeństwa, media czy polityków, których narracja dotycząca integracji europejskiej obarczona jest często nieścisłościami i mitami.

W 20. rocznicę podpisania traktatu akcesyjnego Szkoła Główna Handlowa w Warszawie zamierza dokonać analizy skutków prawnych i gospodarczych traktatu – wynikających m.in. z uczestnictwa Polski w jednolitym rynku europejskim, a także przypomnieć jego genezę dzięki świadectwu przedstawicieli ówczesnych władz.

Konferencja składała się z dwóch paneli poprzedzonych częścią historyczną, w której wystąpiły osobistości zaangażowane w negocjacje akcesyjne. W panelu eksperckim wystąpili badacze z najważniejszych ośrodków naukowych w kraju zajmujących się problemami integracji europejskiej, natomiast w panelu studenckim – przedstawiciele młodszego pokolenia, czyli studenci ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Zastanawiali się oni nad dniem dzisiejszym i przyszłością procesu integracji europejskiej oraz polskiego członkostwa w UE w świetle traktatu o przystąpieniu do Unii.

W konferencji wzięli udział przedstawiciele najwyższych władz naszego kraju w okresie zamykającym negocjacje akcesyjne i bezpośrednio zaangażowani w ten proces: in situ Prezes Rady Ministrów Leszek Miller, minister spraw zagranicznych Włodzimierz Cimoszewicz i online ówczesna minister ds. europejskich prof. dr hab. Danuta Huebner.

Konferencja była rejestrowana; zapis I, II i III części został opublikowany na kanale YouTube SGH (w tekście pod Galerią zdjęć).

Program:

Konferencję otworzył rektor SGH dr hab. Piotr Wachowiak, prof. SGH.

„Spotkanie po latach” – świadectwa polityków

O polskiej drodze do UE od rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych do podpisania traktatu akcesyjnego mówili:

•    Prezes Rady Ministrów, przewodniczący KIE w latach 2001–2004, Leszek Miller
•    minister spraw zagranicznych w latach 2001–2005, Włodzimierz Cimoszewicz
•    prof. dr hab. Danuta Huebner, sekretarz UKIE w latach 2001–2003, minister ds. europejskich (2003-2004), komisarz UE ds. polityki regionalnej (2004–2009).

Panel naukowców

Aktualność traktatu akcesyjnego. Implikacje uczestnictwa Polski w Unii Europejskiej

W panelu naukowców uczestnicy przeanalizowali implikacje traktatu akcesyjnego dla polskiej gospodarki w 20 lat od jego podpisania. W 7-minutowych wystąpieniach naukowcy z SGH i innych polskich jednostek naukowych dokonali dekonstrukcji rozpowszechnionych mitów i przesądów dotyczących polskich zobowiązań traktatowych. Poruszone zostały takie kwestie jak: funkcjonowanie na jednolitym rynku europejskim, perspektywa przyjęcia euro, kwestia przestrzegania procedury unikania nadmiernego deficytu i poszanowania praworządności w ramach mechanizmu warunkującego korzystanie ze środków unijnych przestrzeganiem wartości UE. W tym ostatnim kontekście szczególnie istotne wydają się problemy związane z finansowaniem KPO ze środków europejskich i działania na rzecz klimatu w ramach Europejskiego Zielonego Ładu.

Uczestnicy:

•    prof. dr hab. Elżbieta Kawecka-Wyrzykowska, Katedra Integracji i Prawa Europejskiego, SGH (kwestie budżetowe),
•    dr hab. Kamil Zajączkowski, prof. UE, Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego (kwestie politologiczne i obecności Polski na arenie międzynarodowej),
•    dr hab. Radosław Kupczyk, prof. UWr, Katedra Studiów Europejskich, Uniwersytet Wrocławski (strefa euro),
•    prof. dr hab. Tomasz Grzegorz Grosse, Katedra Polityk Unii Europejskiej, Uniwersytet Warszawski (refleksje instytucjonalne),
•    dr hab. Małgorzata Dziembała, prof. UE, Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach (polityka spójności),
•    prof. Walenty Poczta, Wydział Ekonomiczny, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu (wspólna polityka rolna),
•    dr. hab. Adam A. Ambroziak, prof. SGH, Katedra Integracji i Prawa Europejskiego, SGH (kwestie jednolitego rynku europejskiego),
•    moderatorem prof. dr hab. Artur Nowak-Far, Katedra Integracji i Prawa Europejskiego, SGH (kwestie prawne, strefa euro).

Panel studencki

Ku przyszłości Europy w świecie – panel organizowany przez SKN Spraw Zagranicznych

Ogólna wizja przyszłości i najważniejsze zagadnienia związane z polityką Unii Europejskiej. Studenci identyfikowali preferowane przez nich kierunki rozwoju polityki UE, związane z nimi wyzwania i sposoby, które mogą je ograniczyć.

Panel podzielono na cztery zakresy tematyczne:
1.    Ekonomia i finanse – kwestie związane ze strefą euro, budżetem UE i kondycją europejskiej gospodarki.
2.    Energetyka i środowisko – polityka klimatyczna i energetyczna UE, transformacja energetyczna i walka ze zmianami klimatu.
3.    Polityka społeczna i migracje – kwestie związane z systemami emerytalnymi, przepisami migracyjnymi, stanem służby ochrony zdrowia i rolą UE w tym zakresie.
4.    Europa w kontekście globalnym – polityka obronna UE, stosunki międzynarodowe UE, konkurencyjność UE w świetle rosnącej potęgi Chin i krajów rozwijających się.

Uczestnicy:

•    Kacper Jabłoński, Globalny Biznes, Finanse i Zarządzanie, studia magisterskie; SKN Energetyki,
•    Paweł Galiński, Metody Ilościowe w Ekonomii i Systemy Informacyjne, studia magisterskie, SKN Finansów i Makroekonomii,
•    Aleksandra Kudyba, Globalny Biznes, Finanse i Zarządzanie, studia licencjackie, SKN Spraw Zagranicznych,
•    Aleksander Kieroński, Ekonomia, studia magisterskie, SKN Ekonomii Politycznej.

Całościowego podsumowania konferencji dokonała prof. dr hab. Elżbieta Kawecka-Wyrzykowska.

„Spotkanie po latach” – świadectwa polityków

Panel naukowców

Panel studencki