Koszty uzyskania przychodów

Tematem VIII Debaty Podatkowej SGH były koszty uzyskania przychodów przysługujące twórcom.

Debata koncentrowała się wokół preferencyjnych, podwyższonych kosztów uzyskania przychodów przysługującym twórcom z tytułu przekazania praw autorskich. Od 2018 r. limit łącznej wartości przychodów, do których możliwe jest zastosowanie kosztów 50% ze wszystkich tytułów wymienionych w Ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, został podwyższony za dany rok podatkowy z 42 764 zł (stan prawny obowiązujący do 31.12.2017 r.) do 85 528 zł. Po przekroczeniu przez podatnika tego limitu 50% kosztów autorskich nie stosuje się do ustalenia dochodu i zobowiązania podatkowego (koszty uzyskania przychodów nie pomniejszają wartości przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym). Jeżeli jednak podatnik udowodni, że faktycznie poniesione koszty uzyskania przychodów są wyższe od zastosowanego limitu w wysokości 50%, wówczas koszty uzyskania przychodów przyjmuje się w wysokości kosztów faktycznie poniesionych przez podatnika. Na etapie prac legislacyjnych jest obecnie zmiana rozszerzająca katalog obszarów objętych preferencyjnymi kosztami autorskimi (ma ona m.in. wprost uwzględniać działalność badawczo-rozwojową, naukowo-dydaktyczną, naukową oraz działalność dydaktyczną prowadzoną w uczelni).

Moderator dyskusji panelowej prof. dr hab. Janusz Ostaszewski podkreślił, że bezpieczeństwo podatkowe jest konstytucyjnie gwarantowanym prawem. Postulował transparentność i prostotę przepisów prawa podatkowego. W jego opinii coraz więcej problemów podatkowych jest natury interpretacyjnej, co stanowi zagrożenie stabilności otoczenia prawnego przedsiębiorców, ich pracowników lub współpracowników. Profesor Ostaszewski mówił także o konieczności jednoznacznego stosowania prawa niezależnie od formy współpracy (umowy) wiążącej twórcę z pracodawcą oraz uproszczenia systemu w zakresie obowiązków sprawozdawczych związanych z rozliczeniem kosztów autorskich.

Z wykładem inauguracyjnym wystąpił Maciej Żukowski, dyrektor Departamentu Podatków Dochodowych w Ministerstwie Finansów. Podkreślił, że ostateczne brzmienie przepisów dotyczących podwyższonych kosztów uzyskania przychodów dla twórców jest wciąż na etapie prac legislacyjnych, a zmiany w tym zakresie są konieczne ze względu na duży stopień nadużyć występujących w obecnym systemie. Nowe przepisy dotyczące 50% ryczałtu od kosztów autorskich obowiązujące od 1 stycznia 2018 r. nie są legislacyjnie doskonałe, stąd też szybka reakcja Ministerstwa Finansów oraz zapowiedź rychłego opublikowania wyjaśnień i nowelizacji ustawy o PIT. Dyrektor Żukowski zauważył, że skonstruowanie systemu ograniczającego zakres stosowanych ulg tylko dla twórców „z najwyższej półki” stwarza problemy (a wręcz nawet jest niemożliwe do wykonania) wobec złożonego charakteru procesów twórczych we współczesnej kulturze i gospodarce. Przepisy dotyczące 50% kosztów uzyskania przychodów budzą także bardzo poważne wątpliwości natury etyczno-moralnej, ponieważ taka konstrukcja prowadzi do znacznego uprzywilejowania przez państwo wybranych, wpływowych grup społecznych.