SGH na XXX Forum Ekonomicznym w Karpaczu

Na tegoroczne forum, które jest największą w Europie Środkowo-Wschodniej platformą spotkań, wymiany poglądów oraz szukania rozwiązań dla problemów współczesnego świata, zjechała rekordowa liczba ponad 4 tys. gości. Tuż przed inauguracją forum w Centrum Prasowym Hotelu Gołębiewski w Karpaczu 7 września eksperci z naszej uczelni zaprezentowali raport Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie i Forum Ekonomicznego.

W składającym się z 11 rozdziałów Raporcie SGH i Forum Ekonomicznego 2021 oszacowano skalę wpływu pandemii COVID-19 na gospodarkę, społeczeństwo i biznes w 11 krajach Europy Środkowo-Wschodniej, w tym w Polsce. Oddziaływanie obecnego kryzysu sanitarnego na kondycję gospodarek i sytuację społeczną poszczególnych państw naszego regionu, w kontekście rynku pracy, ochrony zdrowia i polityki podatkowej, zdaje się bezprecedensowe. Najnowszy raport, za 2021 r., obejmuje jednak szersze spektrum niezwykle istotnych zagadnień i wyzwań dla przyszłości EŚW, takich jak: trajektorie rozwoju regionu, starzenie się społeczeństw i wpływ demografii na rynek pracy, nowe zielone otwarcie w energetyce czy system wspierania start-upów.

Podczas prezentacji raportu rektor SGH prof. Piotr Wachowiak podziękował przewodniczącemu Rady Programowej Forum Ekonomicznego Zygmuntowi Berdychowskiemu za współpracę, w tym porozumienie, dzięki któremu SGH jest głównym partnerem merytorycznym FE. „Tegoroczny raport dotyczy spraw bardzo istotnych dla naszej gospodarki, jak i gospodarek krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Nie boimy się tematów trudnych (…), a więc tego, jak widzimy rozwój naszej gospodarki po pandemii, co dzieje się na rynku pracy, w demografii, ochronie zdrowia, w sferze podatków” – wskazał rektor Piotr Wachowiak. Nad tegorocznym raportem pracowało 55 ekspertów SGH.
„Jeśli chodzi o spieranie się na argumenty, wizje rozwoju, poszukiwanie nowych sił wzrostu, to ten raport stanowi bardzo dobrą bazę zarówno w zakresie wskaźników makroekonomicznych (…), ale również po sytuacji pandemicznej (…). Wiemy, że demografia, rynek pracy, nastroje inwestorów to jest coś, co kształtuje gospodarkę. Te oczekiwania, które rynek formułuje w stosunku do administracji i do sektora kapitałodawców, są niezwykle istotne” – akcentowała wiceprezes Europejskiego Banku Inwestycyjnego Teresa Czerwińska. Zwróciła uwagę na szanse (takie jak zielona cyfrowa transformacja), na które stawia EBI. Prezentacja raportu cieszyła się ogromnym zainteresowaniem uczestników imprezy, w tym mediów. 

Tuż po prezentacji raportu, która jest jednym z najbardziej wyczekiwanych przez media i najważniejszych dla naszej uczelni wydarzeń na Forum Ekonomicznym, w Strefie SGH rozpoczęły się panele dyskusyjne z udziałem: rektorów uczelni ekonomicznych, przedsiębiorców, prezesów spółek i banków oraz polityków. Nie sposób omówić wszystkie spotkania, bo było ich w tym roku aż 33, ale prezentacja wybranych i tak pokazuje ogromną rozpiętość poruszanych zagadnień. Po panelach ich uczestnicy i inni goście SGH mogli spotkać się już w nieco swobodniejszej atmosferze w strefie chill and lounge.

Debatę w Strefie SGH podczas pierwszego panelu („Wyzwania dla polskiej gospodarki po pandemii”) rozpoczęli rektorzy pięciu uczelni ekonomicznych: rektor SGH prof. Piotr Wachowiak, rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie prof. Stanisław Mazur, rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu prof. Maciej Żukowski, rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach prof. Celina Olszak oraz rektor Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu prof. Andrzej Kaleta.

Polska gospodarka nadal walczy ze skutkami kryzysu spowodowanego koronawirusem. Rok 2021 upływa jednak pod znakiem dynamicznego odbicia i wzrostu wskaźników makroekonomicznych. Po roku ujemnych wyników wydaje się, że gospodarka wychodzi na prostą, wracając na ścieżkę wzrostu sprzed kryzysu sanitarnego.  „Mówimy o gospodarce postpandemicznej tak, jakbyśmy mieli wszystko za sobą.  (…) Nie jestem przekonany, czy to odbicie nie jest tak duże ze względu na poprzedni spadek i czy będzie ono duże i trwałe” – zastrzegł podczas rozmowy rektor Kaleta.  Wyraził obawy o małe i średnie przedsiębiorstwa, które „zapłaciły dużą cenę” w czasie kryzysu pandemicznego.

Podsumowaniem bieżącej sytuacji na rynku kredytowo-pożyczkowym zajął się prof. SGH i główny analityk Biura Informacji Kredytowej dr hab. Waldemar Rogowski. Ekspert przedstawił m.in. analizę kluczowych trendów na rynku kredytowo-pożyczkowym: „Wartość portfela kredytowego polskich gospodarstw domowych na lipiec 2021 r. wynosiła prawie 720 mld zł”. Jeśli chodzi o kredyty gotówkowe, to jest lepiej, niż było w 2020 r., ale nie osiągnęliśmy jeszcze poziomu z 2019 r. „Hitem” zaś okazały się kredyty mieszkaniowe, w których „będzie rekord wszechczasów”, bowiem „już mamy akcję kredytową 50 mld zł za siedem miesięcy” – zaznaczył ekspert. 

Wprowadzenie dr. hab. Waldemara Rogowskiego, prof. SGH, było przyczynkiem do dyskusji na temat stanu polskiego rynku kredytowego półtora roku po wybuchu pandemii. Rozmawiali o tym: wiceprezes mBanku Marek Lusztyn, prezes Vivus Ewa Wernerowicz, prezes BIK Mariusz Cholewa i prezes Związku Banków Polskich Krzysztof Pietraszkiewicz. Podczas debaty zwrócono uwagę m.in.  na odpowiedzialność banków, które zaproponowały wakacje kredytowe, a także na to, że SGH i BIK ostrzegły niedawno przed nadmiernym zadłużaniem się w czasach niepewności i braku bezpieczeństwa gospodarczego. W ocenie prof. Rogowskiego „obie instytucje stanęły na wysokości społecznej odpowiedzialności”.
Podczas kolejnego panelu dr hab. Dominik J. Gajewski, prof. SGH, mówił o reakcji polityki podatkowej na kryzys związany z pandemią na tle państw Grupy Wyszehradzkiej (V4). Pandemia otworzyła bowiem nową kartę w kształtowaniu polityk podatkowych nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Ekspert przytoczył dane Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), według których w czasie pandemii w Polsce wprowadzono 55 rozwiązań podatkowych, w Czechach – 13, na Słowacji – 12, na Węgrzech – 38. „System staje się coraz bardziej skomplikowany, nawet doradcy podatkowi mówią: «za szybko, za trudno»” – wskazał ekonomista. Zwrócił uwagę, że w ostatnich rankingach dotyczących konkurencyjności systemów podatkowych Polska bardzo ucierpiała właśnie ze względu na liczbę i szybkość wprowadzanych rozwiązań.

O zielonej transformacji w EŚW, w tym w Polsce, rozmawiali: prowadzący panel dr Krzysztof Księżopolski z SGH, wiceprezes Agencji Rozwoju Przemysłu (ARP) Mateusz Berger, wiceprezes Banku Pekao S.A. Paweł Strączyński i dyrektor Biura Strategii i Projektów Strategicznych w PKN Orlen Karol Wolff. Dzięki pandemii źródła odnawialne okazały się znacznie bardziej odporne na zagrożenia i ryzyka niż tradycyjna energetyka oparta na węglu. To kolejny, obok rosnących cen uprawnień emisji CO2, argument za szybszym zwrotem w kierunku alternatywnych źródeł. Na horyzoncie pojawia się wodór, który może stanowić remedium na niepewność energii wytwarzanej z wiatru i słońca. Zwiększenie dynamiki OZE jest możliwe, również dzięki nowym mechanizmom finansowania transformacji energetycznej. „Powinniśmy w ogóle zadać sobie pytanie o to, jaka powinna być rola państwa w transformacji energetycznej (…) Instytucje, takie jak ARP, należy traktować w sposób sektorowy, jako pewnego rodzaju instytucje kotwice, dbające o budowanie ekosystemów dla rozwoju określonych gałęzi gospodarki” – wskazał Mateusz Berger. Wiceprezes Pekao S.A. z kolei zwrócił uwagę, że przed Polską stoi również ogromne wyzwanie – program budowy nowej energetyki konwencjonalnej. „Dopóki nie opanujemy efektywnego, taniego i sprawnego systemu magazynowania energii, nasz system energetyczny musi być bilansowany źródłami stabilnymi, sterowalnymi” – zastrzegł.

Drugi dzień Forum Ekonomicznego w Strefie SGH rozpoczął się dyskusją na temat zarówno obrazu polskiej gospodarki po wybuchu i w czasie pandemii COVID-19, jak i wprowadzonych przez rząd obostrzeń, które w różnym stopniu dotknęły przedsiębiorców z rozmaitych branż – przemysłu, budownictwa, handlu, sektorów usług i rolnictwa oraz konsumentów. O koniunkturze rozmawiali: ekonomiści SGH prof. dr hab. Elżbieta Adamowicz, prof. dr hab. Marek Rocki i dr Sławomir Dudek, wiceprezes Zarządu ds. Aktywów Zagranicznych KGHM Paweł Gruza oraz prezes Stowarzyszenia Polska Wódka i wiceprezes Wyborowa Andrzej Szumowski. „Tego, co wydarzyło się w czasie kryzysu (pandemicznego), w dziejach nowożytnych badań koniunktury nikt nie przewidział. Wskaźniki dochodziły do swoich historycznych minimów. Obraz gospodarki z ubiegłego roku jest gorszy niż to, co przewidywaliśmy w kryzysie transformacyjnym. Odbijamy się (…), ale naprawdę z niskiego poziomu” – wskazała prof. Adamowicz.

O aktywnym starzeniu się społeczeństw w krajach EŚW, o uwarunkowaniach demograficznych i propozycjach rozwiązań rozmawiali dr hab. Jolanta Perek-Białas z Zakładu Statystyki Stosowanej SGH i prezes Uzdrowiska Kłodzkie Łukasz Surażyński. Starzenie się ludności jest procesem globalnym i mocno zróżnicowanym regionalnie. Obecnie większość państw EŚW jest młodsza pod względem demograficznym na tle innych państw UE, ale za 30–40 lat będą one tworzyły grupę krajów najstarszych demograficznie. Starzenie się populacji w regionie będzie postępowało wraz z jednoczesnym jej zmniejszaniem się, co doprowadzi do jeszcze znaczniejszego zwiększenia udziału osób w wieku 65+. Opieka zdrowotna i odpowiedzialność za sytuację ekonomiczną osób starszych stanowią ogromne wyzwanie dla krajów EŚW, w tym Polski.

Podczas kolejnego panelu w Strefie SGH dr hab. Dominik J. Gajewski, prof. SGH, rozmawiał z wiceministrem finansów Janem Sarnowskim o zmianach podatkowych dla przedsiębiorców w ramach Polskiego Ładu. Z kolei o odpowiedzialnym społecznie inwestowaniu, zgodnym z wartościami ESG, z Bartoszem Majewskim z SGH dyskutowali: wiceprezes BOŚ Anna Milewska, prezes WP Media Joanna Pawlak, dyrektor PKN Orlen Michał Perlik i partner Deloitte Irena Pichola.  

O „zniewolonym konsumencie na wolnym rynku” prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego prof. dr hab. Elżbieta Mączyńska, związana z SGH, rozmawiała z przewodniczącym Komisji Nadzoru Finansowego Jackiem Jastrzębskim. „Wolny rynek kochamy wszyscy, wolny rynek nie ma wrogów, ale wolny rynek ma też wiele ofiar” – mówiła prof. Mączyńska. Jak wskazała, wolny rynek oferuje nam dobra, ale też śmieci, a nawet produkty toksyczne pod szyldem upiększenia, ułatwienia życia. Według ekspertki „(…) powinna być rozwinięta sfera ochrony klientów, uczenia klientów, jak się chronić przed mechanizmami wolnego rynku”. Zdaniem szefa KNF z wolnością musi wiązać się odpowiedzialność, tzn. nie da się promować wartości wolnościowych bez ponoszenia odpowiedzialności za własne ryzyko.

O przyszłości sektora bankowego dr Jacek Bartkiewicz z SGH rozmawiał z wiceprezesem Banku Pekao S.A. Jerzym Kwiecińskim, który przyznał, że Polska przeżywa duży wzrost, ale „w sektorze bankowym wyglądamy bardzo skromnie na tle Europy”. Z tego punktu widzenia wiceprezes Kwieciński stwierdził, że największym wyzwaniem dla polskich banków jest budowanie swojej siły, liczonej „przede wszystkim aktywami”. Wiceprezes uznał wychodzenie z kryzysu gospodarczego wywołanego pandemią za szansę dla sektora bankowego: „Uważam, że aby to wychodzenie miało solidne podstawy i dobre efekty, musi być oparte na wzroście inwestycji”, który będzie wymagał inwestowania pochodzącego od banków. A wyzwania? Panelista zwrócił uwagę, że w sektor bankowy „bardzo mocno uderzyła obniżka stóp procentowych”, a także podatek bankowy. 

Drugi dzień Forum Ekonomicznego w Karpaczu, podczas którego odbyło się aż 15 paneli, zakończyła dyskusja o konkurencji na Jednolitym Rynku Europejskim oraz w regionie EŚW. O szansach i zagrożeniach dla polskich firm, również w kontekście pandemii COVID-19, rozmawiali dr hab. Jerzy Pietrewicz, prof. SGH, i prezes Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR) Paweł Borys.

Trzeci dzień Forum Ekonomicznego w Strefie SGH upłynął na rozmowach podzielonych na 12 sesji tematycznych. Nasi goście dyskutowali o: kierunkach zmian w systemach społeczno-gospodarczych w czasie i po pandemii COVID-19, roli i wyzwaniach liderów w okresie transformacji, wpływie kryzysu związanego z koronawirusem na sektor bankowy w Polsce i innych krajach EŚW, ochronie zdrowia czy rynku pracy w regionie.

O kierunkach postpandemicznych zmian w systemach społeczno-gospodarczych, a także ich następstwach dla biznesu mówiła podczas kolejnego panelu prof. Elżbieta Mączyńska. Pandemia COVID-19 staje się swego rodzaju cezurą ustrojowo-systemowych przemian. W jakim kierunku system musi się zmienić? Ekspertka wymieniła trzy niezbędne warunki do tego, aby z sukcesem przetrwać okres zmian, które dokonują się na naszych oczach: 1) optymalne wykorzystanie potencjału IV rewolucji przemysłowej; 2) kształtowanie antykruchości, nie tylko odporności; 3) kształtowanie regulacji, rozwiązań systemowych, które umożliwiłyby współpracę tych trzech elementów, bo dopiero wtedy będziemy mieli gwarancję trwałego i harmonijnego rozwoju społeczno-gospodarczego.

W trakcie panelu na temat roli i wyzwań liderów w czasach transformacji rektor Piotr Wachowiak rozmawiał z prezes Grupy LUX MED Anną Rulkiewicz i dyrektor Fundacji Zwolnieni z Teorii Aleksandrą Chudaś. W dobie pandemii COVID-19, która stała się jednym z najpoważniejszych globalnych wyzwań od kilkudziesięciu lat, największa odpowiedzialność spadła na liderów organizacji, którzy w tych nieprzewidywalnych czasach musieli nadać im kierunek działania i zapewnić warunki do funkcjonowania w zupełnie nowej rzeczywistości. Na całym świecie przestały funkcjonować całe sektory gospodarki, zmianie uległy także modele: komunikacji, edukacji, spędzania czasu wolnego i pracy. Rektor Piotr Wachowiak podkreślił, że lokomotywą w każdej organizacji jest lider, ale bez zespołu nic nie znaczy. Lider musi posiadać kompetencje, wiedzę, umiejętności, cechy, żeby pociągnąć za sobą zespół.

O tym, jak w czasach pandemii i kryzysu wspierać przedsiębiorczość, gospodarz kolejnego panelu, prof. Piotr Wachowiak, rozmawiał z rzecznikiem małych i średnich przedsiębiorców Adamem Abramowiczem. Niepewność i poczucie zagrożenia towarzyszą przedsiębiorcom od początku pandemii. Według rzecznika w połączeniu z wysoką inflacją oraz niskim poziomem inwestycji zmiany podatkowe dotykające przedsiębiorców, szczególnie w ramach planowanego Nowego Ładu, mogą znacznie utrudnić warunki prowadzenia biznesu.

Podczas kolejnego panelu, o wpływie pandemii na sektor bankowy w Polsce i innych krajach EŚW, wystąpił dr Adam Czerniak. Banki dobrze przeszły przez kryzys, bo nie tylko nie potrzebowały wsparcia, ale także część swoich zysków mogły przeznaczyć na pomoc dla konsumentów i państwa w strukturach pomocowych. Ekspert dodał, że w czasie kryzysu pandemicznego widoczny był znaczny spadek popytu na kredyt (ze strony zarówno gospodarstw domowych, jak i przedsiębiorstw), w zasadzie we wszystkich krajach regionu. Różnice między krajami były, ale bardziej ilościowe niż jakościowe. Wiele działań osłonowych dla gospodarki miało także pośredni wpływ na sektor bankowy, przede wszystkim obniżki stóp. Poza tym w zasadzie we wszystkich krajach zostały wprowadzone wakacje kredytowe.

Trzeci dzień Strefy SGH na Forum Ekonomicznym w Karpaczu zakończył panel na temat rynku pracy w kontekście wyzwań związanych z pandemią COVID-19 w krajach EŚW. Najnowszy raport SGH i FE mówi o destrukcyjnym wpływie pandemii na rynek pracy, również w krajach naszego regionu. Bezrobocie w szczególności dotknęło osoby młode oraz gorzej wykształcone. 

    Debatę w Strefie SGH podczas pierwszego panelu, „Wyzwania dla polskiej gospodarki po pandemii”, rozpoczęli rektorzy najważniejszych uczelni ekonomicznych w Polsce
    Nad czwartą edycją raportu SGH i Forum Ekonomicznego pracowało 55 ekspertów ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie

Pełna wersja raportu oraz specjalne wydanie „Gazety SGH Raport”, przygotowane na tegoroczne Forum Ekonomiczne w Karpaczu, dostępne są na stronie:  
www.sgh.waw.pl/ForumEkonomiczne2021
    
W Strefie SGH przedstawiciele nauki i eksperci ze świata biznesu rozmawiali o najistotniejszych problemach gospodarek i społeczeństw regionu Europy Środkowo-Wschodniej w dobie pandemii COVID-19 oraz o szeroko pojętych wyzwaniach dla przyszłości naszego regionu

    
Gośćmi specjalnymi tegorocznej prezentacji raportu Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie i Forum Ekonomicznego byli: wicepremier prof. Piotr Gliński oraz prof. Teresa Czerwińska, wiceprezes Europejskiego Banku Inwestycyjnego

    
„Sam wzrost gospodarczy bez postępu społecznego i ekologicznego jest dzikim wzrostem gospodarczym. Wzrost PKB jest potrzebny, ale PKB wzrasta także z powodów społecznie niepożądanych” – zauważyła prof. Elżbieta Mączyńska. „PKB od czterech dekad stał się fetyszem, bożkiem. Jest cała masa spraw, które powiększają PKB, ale nie poprawiają jakości naszego życia”
    
Prof. Elżbieta Adamowicz podkreśliła, że mimo znakomitych procedur badawczych pandemii koronawirusa nie dało się przewidzieć. „Tego, co wydarzyło się w czasie kryzysu, w dziejach nowożytnych badań koniunktury nikt nie przewidział. Wskaźniki dochodziły do swoich historycznych minimów. Obraz gospodarki z ubiegłego roku jest gorszy niż to, co przewidywaliśmy w kryzysie transformacyjnym. Odbijamy się (…), ale naprawdę z niskiego poziomu”
    
O roli zaufania w biznesie rozmawiali prorektor ds. nauki SGH prof. Agnieszka Chłoń-
-Domińczak i dyrektor generalny Microsoft 
Mark Loughran