19 listopada 2020 na konferencji w Rzymie został przyjęty kolejny komunikat wyznaczający strategię rozwoju Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (EHEA – European Higher Education Area) na kolejne lata. Co z niego wynika dla Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie? W jaki sposób powinniśmy doskonalić dydaktykę? Za co mamy być odpowiedzialni? I do jakich działań powinniśmy się przygotowywać w długim okresie?
Odpowiedzi na te, między innymi, pytania znajdują się we wspomnianym dokumencie (link). Uzgodnienia ministrów odpowiedzialnych za sprawy szkolnictwa wyższego przedstawiane są regularnie co dwa-trzy lata w formie właśnie komunikatów. Wyznaczają one główne kierunki rozwoju EHEA i zobowiązania krajów członkowskich. Komunikat Rzymski stanowi całość razem z trzema załącznikami:
- Oświadczenie o wolności akademickiej (Statement on Academic Freedom),
- Zasady i wskazówki dotyczące wzmacniania wymiaru społecznego szkolnictwa wyższego w EHEA (Principles and Guidelines to Strengthen the Social Dimension of Higher Education in the EHEA),
- Rekomendacje dla narodowych regulatorów dotyczące doskonalenia metod uczenia się i nauczania w EHEA (Recommendations to National Authorities for the Enhancement of Higher Education Learning and Teaching in the EHEA)
Same załączniki sygnalizują kluczowe obszary, na które strategia EHEA będzie kłaść nacisk, a więc na wolność (autonomię) akademicką, kwestie społeczne oraz na doskonalenie kształcenia.
W pierwszym kroku niniejszego tekstu zachęcamy Państwa do zapoznania się z wizją Komunikatu Rzymskiego (tłumaczenie własne autorów)
Wyobrażamy sobie EHEA jako obszar, w którym studenci, pracownicy i absolwenci mogą swobodnie przemieszczać się w celu studiowania, nauczania i prowadzenia badań. EHEA w naszej wizji będzie w pełni szanować podstawowe wartości szkolnictwa wyższego i demokracji oraz praworządność. Będzie zachęcać do kreatywności, krytycznego myślenia, swobodnego przepływu wiedzy i poszerzy zakres możliwości, jakie stwarza rozwój technologiczny w zakresie uczenia się i nauczania opartego na badaniach. Pozwoli to naszym systemom szkolnictwa wyższego zapewnić wszystkim uczącym się równe szanse zgodnie z ich potencjałem i aspiracjami. Zdajemy sobie sprawę, że osiągnięcie tego będzie wymagało przyjęcia polityki i środków wykonawczych w ramach krajowych, z których niektóre będą wykraczały poza nasze systemy szkolnictwa wyższego i pociągną za sobą szersze dostosowanie krajowych strategii gospodarczych, finansowych i społecznych.
Dla zrealizowania naszej wizji, zobowiązujemy się do zbudowania integracyjnego [włączającego – org. Inclusive], innowacyjnego [org. Innovative] i wzajemnie połączonego [org. Interconnected] EHEA do 2030 r., zdolnego do tego, aby wspierać zrównoważoną, spójną i pokojową Europę:
- integracyjnego, ponieważ każdy student będzie miał równy dostęp do szkolnictwa wyższego i otrzyma pełne wsparcie w ukończeniu studiów;
- innowacyjnego, ponieważ zostaną wprowadzone nowe i lepiej dostosowane [do współczesnych wyzwań – JB, JL] metody i praktyki uczenia się i nauczania oraz oceny ściśle związane z badaniami;
- wzajemnie połączonego, ponieważ nasze wspólne ramy i narzędzia będą nadal ułatwiać i wzmacniać współpracę międzynarodową i reformy, wymianę wiedzy oraz mobilność pracowników [szkolnictwa wyższego – JB, JL] i studentów.
Instytucje szkolnictwa wyższego mają potencjał, aby zainicjować poważne zmiany – podniesienie poziomu wiedzy, umiejętności i kompetencji osób uczących się i społeczeństwa w zakresie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju, ochrony środowiska i innych kluczowych celów. Muszą one przygotować studentów do bycia aktywnymi, krytycznymi i odpowiedzialnymi obywatelami oraz zaoferować im możliwość uczenia się przez całe życie, aby wspierać ich w ich rolach społecznych.
Szkolnictwo wyższe będzie kluczowym aktorem w realizacji celów zrównoważonego rozwoju ONZ (SDG) do 2030 roku. Zobowiązujemy się wspierać nasze uczelnie w wykorzystywaniu ich potencjału dydaktycznego, badawczego i innowacyjnego, aby sprostać tym podstawowym celom globalnym oraz […] aby zapewnić, że nasze systemy szkolnictwa wyższego przyczyniają się do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju. Dążenie do neutralności klimatycznej jest niezbędne dla nas wszystkich, a studenci muszą być przygotowani na nowe „zielone” zawody i zajęcia. Muszą być oferowane możliwości podnoszenia kompetencji i przekwalifikowania się w perspektywie uczenia się przez całe życie oraz umożliwienie opracowywania i stosowania nowych technologii i rozwiązań. Wysokiej jakości edukacja pozostanie znakiem rozpoznawczym EHEA. Trwała kultura akademicka i naukowa uczciwość zapobiegająca wszelkim formom oszustw akademickich i zniekształcania prawdy naukowej będzie wspierana przez wszystkie instytucje szkolnictwa wyższego i wszystkie władze publiczne.
Rdzeniem dokumentu jest wizja EHEA w 2030 roku oparta na trzech „I” wskazanych w dokumencie. Co to oznacza dla nas?
Kierunki rozwoju EHEA będą także wyznaczać obszary działań, na które będą kierowane środki na badania oraz które będą stopniowo regulowane nowymi ramami prawnymi. Obecnie nie zostały jeszcze rozpisane konkretne granty ani propozycje zmian w prawodawstwie. Możemy jednak z dużym prawdopodobieństwem wskazać te kierunki:
- Prowadzone będą działania mające na celu budowanie partnerstw dydaktycznych pomiędzy uczelniami krajów członkowskich EHEA (49 krajów: http://www.ehea.info/page-full_members), tak aby wzrastał poziom ich umiędzynarodowienia (w tym m.in. mobilność), dzięki której różnorodność będzie stawała się szansą, a nie barierą.
- Kształcenie wyższe będzie kładło większy nacisk na włączanie kompetencji społecznych i obywatelskich. Na to pytanie odpowiada projekt DASCHE koordynowany przez SGH: www.dasche.eu
- Uczelnie będą zachęcane do tego, aby brać większą odpowiedzialność za otoczenie, w tym w szczególności za stosowanie i przestrzeganie fundamentalnych wartości wpisanych do praw człowieka. Siedemnaście zrównoważonych celów rozwoju (SDG: https://www.un.org.pl/ ) to nie nic innego jak prawa człowieka zobrazowane celami.
- Nadal prowadzone będą działania mające na celu promowanie uczenia się przez całe życie (Lifelong Learning), do których zalicza się m.in. tworzenie ram systemowych dla włączania microcredentials do formalnych programów studiów (Zob. https://microcredentials.eu/ )
Co to oznacza dla SGH?
Na to pytanie będziemy szukać odpowiedzi podczas webinarium organizowanego przez Zespół Pełnomocnika ds. Uczelnianego Systemu Zarządzania Jakością, na które Państwa bardzo serdecznie zapraszamy w czwartek, 17 grudnia o godz. 9.00 (link do strony webinarium).
Niewątpliwie warto, aby SGH wpisała się w powyższą strategię europejską nie jako zwykły jej uczestnik, ale także jako aktywna jednostka wyznaczająca dobre praktyki we wspomnianych obszarach.
DR HAB. JAKUB BRDULAK, PROF. SGH
polski delegat w Bologna Follow-Up Group
– Zapewnianie Jakości (link)
DR JACEK LEWICKI
polski delegat w Bologna Follow-Up Group
– Ramy Kwalifikacji (link),
polski Korespondent w sieci ds. Ram Kwalifikacji przy Komisji Europejskiej
