W dyskusji o kształceniu akademickim relatywnie niewiele pozyskujemy informacji spoza Europy czy Ameryki Północnej. A szkoda.
W semestrze letnim roku akademickiego 2019/2020 studenci SGH mogli uczestniczyć w projekcie „Wirtualny program – realne rezultaty” realizowanym razem z jedną z czołowych szkół biznesu w Indiach – Athena School of Management (Athena). Athena jest znaną w Indiach uczelnią, ponieważ skupia się na uczeniu się poprzez doświadczenie oraz rozwijaniu programów stażowych dla studentów – ma zdecydowanie profil praktyczny. Jest to uczelnia zorientowana globalnie, co m.in. oznacza, że ma akredytacje AACSB, AMBA, UNGC. Współpracuje również z różnymi instytucjami w Europie, Ameryce Północnej, Azji i Afryce. Nie jest to duża uczelnia, ponieważ oferuje tylko pięć kierunków, w tym jedne studia podyplomowe i dwa programy z podwójnym dyplomem: z uczelnią francuską Le Conservatoire National Arts de Metiers (CNAM) IIM oraz z amerykańską Albany School of Business. Ma również program studiów podyplomowych typu executive realizowany z Kedge Business School, który jest widoczny w rankingu „Financial Timesa” (39. miejsce na świecie).
Czy Athena jest interesującym źródłem informacji dla SGH? Na pewno tak. Z paru powodów. Po pierwsze, Athena ma akredytację AACSB, o którą stara się obecnie SGH. Po drugie, Athena jest uczelnią, która jest zorientowana globalnie i buduje swoje rozwiązania edukacyjne we współpracy z partnerami przede wszystkim z Europy i ze Stanów Zjednoczonych. Dla SGH umiędzynarodowienie studiów jest również istotnym kierunkiem rozwoju, choć nie jest aż tak priorytetowe jak w przypadku Atheny, która została po to stworzona, by oferować studentom hinduskim współpracę z różnymi organizacjami z całego świata.
Wspólnie, choć online
Współpraca studentów SGH ze studentami Athena opierała się na realizacji zdalnych projektów. Studenci SGH byli liderami grup projektowych i tym samym byli odpowiedzialni za temat danego projektu, do którego następnie studenci Atheny się zgłaszali. Powstało w sumie dziesięć grup, które liczyły do czterech osób po stronie polskiej i do czterech osób po stronie hinduskiej. W sumie w programie wzięło udział 66 studentów z obu uczelni.
Studenci pracowali zdalnie, a rezultatem były wspólnie przygotowane raporty. Wszyscy studenci, którzy zadeklarowali przystąpienie do projektu, ukończyli go i wszyscy studenci rekomendowaliby udział w takim projekcie swoim koleżankom i kolegom. Niektóre rezultaty projektu przekroczyły oczekiwania i wyszły zdecydowanie poza typowy nurt akademicki. Przykładowo jedna z grup, której projekt dotyczył pewnego rozwiązania oferowanego w Polsce, dzięki współpracy z Atheną wprowadziła działalność w Indiach.
Co nas dzieli, a co może połączyć?
Interesujące wyniki dla społeczności SGH uzyskała grupa numer 10 składająca się ze współautorów tego artykułu oraz czterech studentów z Atheny. Przyjęła ona i uzgodniła ze stroną hinduską następujący cel swojego projektu: „Analiza i porównanie metod edukacyjnych oraz działalności obu uczelni z uwzględnieniem czynników kulturowych w celu stworzenia rekomendacji ulepszenia jakości nauki po obu stronach”. Rezultatem pracy tej grupy, zgodnie z zapowiedzią, jest raport adresowany do SGH i do Atheny, w którym znajdują się wspólnie wypracowane rekomendacje.
Oczywiście prosimy o potraktowanie poniższych rekomendacji jako zaproszenia do dyskusji nad zbiorem działań, które mogą być warte rozważenia. Prosimy też przyjąć, iż poniższe rekomendacje były budowane z perspektywy studentów i perspektywa ta nie uwzględnia wszystkich uwarunkowań związanych z procesem kształcenia. Jednakże, choćby przez to, że Athena ma akredytację AACSB, warto naszym zdaniem przybliżyć społeczności SGH rezultaty tego badania (patrz tabela poniżej). Trzeba w tym miejscu także zaznaczyć, że zalecane rozwiązania dobrze sprawdzają się w praktyce na uczelni hinduskiej.
Analogiczne rekomendacje zostały przygotowane dla Atheny. Źródłem tych rekomendacji są silne strony SGH oraz dotychczasowe doświadczenia studentów:
- większy nacisk na rozwój oddolnego ruchu studenckiego, w szczególności angażowanie partnerów biznesowych, co umożliwiałoby realizację projektów we współpracy z firmami;
- większy nacisk na naukę języków obcych;
- rozwijanie programów spotkań studentów z absolwentami (alumnami), dzięki temu budowanie sieci oraz pozyskiwanie przez studentów referencji;
- mniej zadań, więcej projektów – oferowanie w czasie studiów większej liczby projektów do realizacji, a mniej zajęć polegających na wykonywaniu akademickich zadań;
- większa swoboda wyboru zajęć, które interesują studentów;
- umożliwienie studentom wybierania dogodniejszego harmonogramu zajęć pod względem pory dnia lub dnia tygodnia.
Niektóre z powyższych rekomendacji pokrywają się z zawartymi w tabeli rekomendacjami przeznaczonymi dla SGH.
W mniejszej grupie większa mobilizacja
Na koniec parę słów komentarza do rekomendacji dla SGH. Niektóre obecnie realizowane przez SGH działania w obszarze doskonalenia dydaktyki pokrywają się z rekomendacjami. Przykładowo: studentom oferowany jest program mentoringowy, z tym, że obejmuje on ograniczoną liczbę studentów, dlatego uważamy, że korzystne byłoby jego rozszerzanie. SGH zatrudnia również praktyków i nie ogranicza ich aktywności pozaakademickiej, co generuje dodatkową wartość w procesie kształcenia.
Ważną rekomendacją, którą niełatwo będzie wdrożyć, jest ta dotycząca mniejszych grup ćwiczeniowych. Takie działanie wymaga pogłębionej analizy kosztowej, jednakże w interesie uczących się studentów jest uczestnictwo w niewielkich zespołach, w których wykładowca ma czas i zasoby do zindywidualizowania procesu nauczania. Mniejsze zespoły umożliwiają prowadzenie częstszych dyskusji oraz działają mobilizująco na studentów, prowadząc do ich większego zaangażowania. Jest to również istotne w procesie akredytacyjnym, ponieważ przy ocenie kształcenia zwraca się uwagę na wielkość grup – zbyt duże grupy mogą prowadzić do obniżenia tej oceny.
Ciekawa jest rekomendacja co do stałych grup – za bardzo nie wiemy, jak technicznie można to zrobić. Brak stałych grup jest dużą zaletą systemu przyjętego przez SGH, ponieważ umożliwia indywidualizację toku studiowania. Być może pewnym rozwiązaniem byłoby zachęcanie studentów do aktywności w organizacjach studenckich od pierwszego semestru studiów?
Studenci hinduscy szczególnie docenili dwa rozwiązania oferowane przez SGH – bardzo dużą aktywność organizacji studenckich, często wspieranych przez partnerów zewnętrznych, oraz nauczanie języków obcych. Na pewno są to silne strony SGH, którymi możemy się chwalić przy procesach akredytacyjnych.
Rekomendacje dla SGH
- Zaliczanie przedmiotów
- więcej zaliczeń poprzez projekty, mniej egzaminów
- poświęcanie studentom większej ilości czasu – więcej godzin kontaktowych pozwalających zaprojektować ścieżkę kariery
- więcej praktycznych ćwiczeń, zamiast wykładów
- więcej projektów realizowanych w ramach przedmiotów we współpracy z uczelniami z całego świata
- Wielkość grup
- mniejsze grupy ćwiczeniowe
- więcej stałych grup w tym samym składzie osobowym przez całe studia
- większe grupy podzielone na mniejsze grupy
- międzynarodowa współpraca w ramach grup ćwiczeniowych
- Integracja studentów
- więcej integracji związanej ze sportem (analogicznych do np. Biegu SGH)
- mniejsze grupy zadaniowe, takie grupy lepiej się integrują
- więcej wydarzeń realizowanych w ramach grup ćwiczeniowych
- Programy mentoringowe
- organizacja przez absolwentów SGH wydarzeń adresowanych do obecnych studentów SGH
- networking pomiędzy absolwentami SGH a studentami
- każdy student powinien mieć mentora z biznesu oraz mentora akademickiego, którzy doradzają mu, jak budować swoją ścieżkę kariery
- współpraca oparta na rzeczywistym kontakcie z możliwością uzyskania praktycznych porad od osób z danej branży
- Wykładowcy zorientowani na studentów
- organizowanie zajęć przez wykładowców, w ramach których oferowane są możliwości rekrutacyjne dla studentów
- prowadzenie zajęć z wykorzystywaniem metod zwiększających zaangażowanie studentów
- zaangażowanie wykładowców mających doświadczenie pozaakademickie
- przekazywana wiedza powinna dotyczyć praktycznych działań
- poruszane zagadnienia na zajęciach powinny znaleźć odzwierciedlenie w praktycznych aspektach biznesowych
Athena School of Management (Athena) Mumbaj, Indie
www.athenaschoolofmanagement.com