Spotkanie z blockchainem

Technologia blockchain i jej zastosowania zdominowały dyskusję o przyszłości sektora finansowego na forum międzynarodowym. Dla zwolenników ta technologia jest rozwiązaniem o sile oddziaływania porównywalnej z internetem, które może zrewolucjonizować nie tylko finanse, ale także inne sektory gospodarki. Sceptycy i przeciwnicy snują scenariusze świata pozbawionego systemu bankowego, gdzie odpowiedzialność za bezpieczeństwo transakcji opiera się na samej tylko technologii. Znaczący wpływ na przebieg i nasilenie tej debaty ma fakt, że blockchain jest kojarzony z kryptowalutami, przede wszystkim z bitcoinem. Jednak takie ujęcie tematu jest bardzo powierzchowne i nie obejmuje całego spektrum potencjalnych zastosowań tej technologii, m.in. emisji pieniądza elektronicznego, usprawnienia obrotu gospodarczego przez wprowadzenie tzw. inteligentnych kontraktów, stworzenie globalnej giełdy papierów wartościowych czy systemu płatniczego P2P.

Polski system finansowy zaczyna się przygotowywać do przyjęcia technologii blockchain. Sejm 1 marca br. uchwalił ustawę o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Zgodnie z jej zapisami giełdy walut wirtualnych oraz podmioty prowadzące ich portfele są zobowiązane do stosowania wobec swoich klientów środków bezpieczeństwa obejmujących m.in. monitorowanie transakcji. Dla dyskusji o technologii blockchain, toczącej się w kraju, kluczowe znaczenie ma wprowadzenie do polskiego porządku prawnego definicji waluty wirtualnej. Zgodnie z ustawą jest to „cyfrowe odwzorowanie wartości”, które „jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione, albo może być przedmiotem handlu elektronicznego”.

Dyskusja na temat wyzwań i szans związanych z zastosowaniem technologii blockchain, ósma rocznica rozpoczęcia obrotu bitcoinami na platformie handlowej, a także wyżej wspomniane wprowadzenie do polskiego prawa definicji waluty wirtualnej stały się przyczynkiem do zorganizowania przez Instytut Bankowości SGH konferencji zatytułowanej „Blockchain – przełomowa innowacja czy medialny gadżet”. W wydarzeniu, które odbyło się 19 marca, wzięli udział przedstawiciele instytucji polskiej sieci bezpieczeństwa finansowego, reprezentanci krajowego sektora bankowego oraz pracownicy naukowi instytutu. Gospodarzem była prof. dr hab. Małgorzata Zaleska, dyrektor Instytutu Bankowości, która w wystąpieniu otwierającym konferencję powiedziała:

Technologia blockchain może zmienić, a wręcz zrewolucjonizować nasz świat, i to nie tylko rynek finansowy, ale też nasze codzienne życie. Nowych technologii nie trzeba się obawiać, jednak należy je dobrze zrozumieć i jednocześnie świadomie wykorzystywać, a do tego potrzebna jest zmiana podejścia do edukacji na każdym etapie życia człowieka.

Konferencja podzielona była na trzy bloki. Pierwszy stanowiły wykłady eksperckie poświęcone tak teoretycznemu, jak i praktycznemu wymiarowi technologii blockchain. Zdaniem dr. hab. Emila Ślązaka, prof. SGH (wykład pt. Bitcoin i blockchain to nie synonimy), medialnym gadżetem skutecznie przyciągającym uwagę opinii publicznej jest obecnie bitcoin. Tymczasem fundament, na którym opiera się ta kryptowaluta, a więc block- chain, pozostaje w cieniu. Profesor Ślązak skoncentrował się na prawnych aspektach walut wirtualnych, w tym na ich definicji wprowadzonej niedawno do krajowego porządku prawnego. Przedstawił również pogłębioną analizę porównawczą bitcoina i innych aktywów finansowych – dowodził, że bit- coin nie ma zasadniczych funkcji pieniądza, takich jak funkcja tezauryzacyjna, obrachunkowa, płatnicza i transakcyjna. Profesor Ślązak wyjaśniał: – Blockchain jest rozwiązaniem, które przekracza świat finansów. Może posłużyć do realizowania transakcji innych niż finansowe, do bezpiecznego przekazywania i przechowywania danych, autoryzacji. Mamy więc do czynienia z rozwiązaniem, które zrywa z problemem, jaki ma obecnie świat elektroniczny, też wciąż wiele transakcji trzeba autoryzować papierowo.

Drugi wykład (pt. Czym są innowacje dla świata finansów?) wygłosił Artur Żurek, dyrektor Departamentu Wspomagania i Optymalizacji Sieci Detalicznej w Banku Millennium SA. Zaprezentował transformację sieci oddziałowej jako przykład wykorzystania zaawansowanych modeli predykcyjnych i geolokalizacji w bankowości.

Maciej Jędrzejczyk, Blockchain Technical Leader z IBM Polska, przedstawił ostatni w pierwszym bloku wykład (pt. Wyścig cyfrowych ekosystemów opartych o łańcuchy bloków). W swoim wystąpieniu skoncentrował się na architekturze biznesowej ekosystemu opartego na blockchainie. Zdaniem Jędrzejczyka technologia blockchain ma potencjalnie szerokie zastosowanie, nieograniczone wyłącznie do sektora finansowego (może obejmować zarządzanie tożsamością, łańcuchami dostaw, a nawet eVoting).

Drugi blok konferencji stanowiło śniadanie prasowe z udziałem przedstawicieli krajowych instytucji sieci bezpieczeństwa finansowego. W spotkaniu udział wzięli prof. Małgorzata Zaleska oraz zaproszeni goście: Katarzyna Zajdel-Kurowska – członek zarządu Narodowego Banku Polskiego, Kamil Leżoń – starszy specjalista w Urzędzie Komisji Nadzoru Finansowego oraz Mariusz Ożga – dyrektor ds. projektów FinTech z Alior Banku SA. Uczestnicy odpowiadali na pytania dziennikarzy reprezentujących najważniejsze krajowe media gospodarcze. Spotkanie było transmitowane do auli, w której oglądali je uczestnicy konferencji, oraz relacjonowane w internecie.

Trzecim blokiem konferencji był panel dyskusyjny. Uczestnicy dyskusji moderowanej przez prof. Małgorzatę Zaleską w swoich wystąpieniach zwracali uwagę na szanse i ryzyka związane z wykorzystaniem technologii blockchain w sektorze finansowym. Jednocześnie wskazali, że to właśnie rynek finansowy zawsze był w awangardzie sektorów wykorzystujących nowoczesne technologie przesyłania i kodowania informacji. Ich zdaniem z punktu widzenia sektora finansowego najważniejszą zaletą technologii blockchain jest możliwość wykorzystania jej w wielu obszarach, gdzie potrzebne są wysoce wiarygodna autoryzacja oraz integralność danych.

Paneliści poruszyli również kwestię fundamentów prawnych, na których powinno się opierać stosowanie blockchaina. Zwrócili uwagę na konieczność zapewnienia proporcjonalności i neutralności technologicznej nowych regulacji. Podkreślili wagę tzw. piaskownic regulacyjnych, które umożliwiają przetestowanie innowacji.

Ostatnią poruszaną kwestią był krajobraz rynku finansowego za kilka lat i wzajemne relacje banków z branżą FinTech. Zdaniem uczestników panelu warto, aby firmy z tej branży stały się głównym źródłem nowych idei oraz technologii dla sektora finansowego.