Jak rok wcześniej, tak w czerwcu 2023 roku składałam przed Senatem SGH roczne sprawozdanie rzeczniczki etyki z działalności oraz stanu przestrzegania zasad etyki w SGH, do czego obliguje mnie Uchwała nr 42 Senatu SGH z dnia 25 listopada 2020 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu działania rzecznika etyki Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie (z późniejszą zmianą).
W nawiązaniu do kluczowej wartości SGH, jaką jest uczciwość (oznaczająca m.in. transparentne postępowanie), chciałabym przybliżyć wszystkim zainteresowanym, co w zakresie wdrażania etyki w SGH wydarzyło się w okresie od kwietnia 2022 do czerwca 2023.
Zgodnie ze Statutem SGH (§ 4 ust. 6), do zadań rzeczniczki etyki należy podejmowanie działań na rzecz kształtowania właściwych postaw etycznych we wspólnocie uczelni. Podstawowym narzędziem temu służącym jest rozbudowana strona internetowa poświęcona etyce w SGH, na której można znaleźć wszelkie informacje w zakładkach takich jak:
- Kodeks etyki i poradnik etyki (skąd można pobrać oba te dokumenty);
- Rzeczniczka etyki;
- Komisja etyki (skąd można pobrać wzór wniosku o wydanie opinii na temat etyczności badań, jeśli takowa jest potrzebna);
- Edukacja etyczna (z udostępnionymi nagraniami Rozmów o etyce, czyli cyklem spotkań online, w czasie których rozmawiałam o zagadnieniach etyki z zaproszonymi gośćmi);
- Konkurs na najlepszą pracę dyplomową (nowa zakładka – o niej szerzej poniżej);
- Dzień wartości SGH (kolejna nowa zakładka omówiona dalej w tekście);
- Plan równości płci w SGH (zakładka przekierowująca na stronę, na której z tym dokumentem można się zapoznać);
- Polityka antydyskryminacyjna i antymobbingowa (zakładka umożliwiająca zapoznanie się z polityką oraz trzema raportami prezentującymi działania SGH w tym obszarze);
- Wątpliwości i naruszenia (zakładka podpowiadająca, co robić w sytuacji, gdy jest się ofiarą lub świadkiem nieetycznych zachowań);
- ESA – narzędzie do samooceny w zakresie zachowań etycznych;
- Harmonogram prac nad kodeksem etyki (nasz dokument powstał w procesie partycypacji);
- Stanowiska rzeczniczki;
- FAQ (zakładka zawierająca podpowiedzi, jak postępować w różnych sytuacjach z życia naszej uczelni);
- Badania i statystyka (zakładka prezentująca wyniki dwóch edycji badań świadomości etycznej pracowników SGH – kolejna edycja w grudniu 2023 r.);
- Dodatkowe informacje (z różnymi przydatnymi linkami i publikacjami).
Kluczową tegoroczną aktywnością na rzecz kształtowania właściwych postaw etycznych był Dzień wartości SGH, który odbył się 13 czerwca 2023 roku. Był on okazją do przypomnienia i porozmawiania o naszych kluczowych wartościach w ramach odbywających się tego dnia różnorodnych wydarzeń, takich jak:
- konkurs „Wartościowy quiz” oraz finał konkursu fotograficznego „Wartości SGH w obiektywie” – obu punktom programu towarzyszyła kawa/herbata w kubkach wartości SGH;
- debata oksfordzka poświęcona tezie „Etyka w organizacji to tylko fasada” z udziałem znamienitych gości, do której obejrzenia zachęcam na kanale YouTube SGH;
- sadzenie pięciu drzew wartości SGH;
- spacer z przewodnikiem po Polu Mokotowskim.
Z krótką relacją z Dnia wartości SGH można zapoznać się w artykule w Gazecie SGH.
Drugą nową inicjatywą była I edycja Konkursu Rzeczniczki Etyki i Komisji Etyki Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie na najlepszą pracę licencjacką lub magisterską z zakresu etyki biznesu i społecznej odpowiedzialności organizacji. Zarówno nagroda główna, jak i wyróżnienie trafiły do dyplomantów z SGH, chociaż wśród 22 prac zgłoszonych na konkurs osiem pochodziło z innych polskich uczelni. Relację z gali konkursu, która odbyła się podczas Święta SGH, można przeczytać w Gazecie SGH.
Jako rzeczniczka etyki prowadzę także monitoring i ewaluację przestrzegania wartości i Kodeksu etyki na SGH. W czerwcu 2023 roku został przygotowany trzeci raport dla MEiN poświęcony działaniom zapobiegającym dyskryminacji i molestowaniu w SGH.
W grudniu 2022 r. przeprowadzona została II edycja badania świadomości etycznej pracowników SGH. Wzięło w nim udział 299 pracowników (241 rok wcześniej), a jego wyniki w porównaniu do I edycji nie były budujące. Bo chociaż wzrósł odsetek pracowników deklarujących, że potrafi wymienić wszystkie wartości SGH, to zarazem spadł odsetek pamiętających większość z nich i wzrósł odsetek pracowników, którzy co prawda o wartościach słyszeli, ale nie wiedzą, jakie one są. Podobnie w przypadku Kodeksu etyki SGH – chociaż spadł odsetek pracowników, którzy nie korzystają z tego dokumentu, to zarazem wzrósł odsetek nieznających go i uważających, że jest zbędny. W porównaniu do I edycji badania wzrosły także odsetki pracowników, którzy byli ofiarami nieetycznych zachowań, a także świadkami takich zachowań wobec innych pracowników i studentów. Z dokładnymi wynikami obu edycji badania można zapoznać się na stronie Etyka w SGH oraz artykule w Gazecie SGH (E. Jastrzębska, Badanie świadomości etycznej pracowników SGH – II edycja, „Gazeta SGH”, nr 1 (371) zima 2023, s. 57.
Jeśli chodzi o statystyki, to w 2022 r. w SGH zgłoszono sześć naruszeń Kodeksu etyki SGH (jedno naruszenie było rozszerzeniem zgłoszenia z roku poprzedniego, trzy naruszenia pochodziły od tej samej osoby, jedno – od interesariusza zewnętrznego, a w cztery zgłoszenia zaangażowana była ta sama osoba). Do czerwca 2023 r. zgłoszono dodatkowe trzy naruszenia kodeksu (wszystkie były zgłoszeniami wewnętrznymi, a dwa pochodziły od tej samej osoby). W pierwszym przypadku stwierdziłam faktyczne naruszenie Kodeksu (doszło do konfliktu interesu wynikającego z zewnętrznej działalności eksperckiej pracownika SGH), trzy zgłoszenia nie zostały ostatecznie podtrzymane, w przypadku dwóch zadecydowałam o niepodjęciu dalszego rozpatrywania, dwa zgłoszenia zostały wycofane w efekcie procesu mediacyjnego, jedno zgłoszenie rozwiązano nieformalnie. Duża część wymienionych zgłoszeń wiązała się z jedną ze zgłoszonych w 2023 r. spraw o mobbing (pierwszą w SGH). Jej rozpatrywanie zostało ostatecznie wstrzymane, ponieważ stosunek pracy z pracownikiem oskarżanym o mobbing ustał. Dwie kolejne zgłoszone w 2023 r. sprawy o mobbing, powiązane ze sobą, są w trakcie rozpatrywania. W 2022 r. udzieliłam 14 konsultacji, do czerwca 2023 roku dodatkowych ośmiu. Dotyczyły one różnych kwestii związanych z funkcjonowaniem uczelni lub sprawami rozważanymi do zgłoszenia, relacjami interpersonalnymi, potencjalnym konfliktem interesów lub sprawami rozważanymi do zgłoszenia dotyczącymi mobbingu.
Ponadto do czerwca 2023 r. wpłynęło 19 wniosków do Komisji etyki o opinię na temat etyczności badań, przede wszystkim dotyczącą narzędzi badawczych.
Kończąc już swoje krótkie sprawozdanie, chciałabym Państwu rekomendować znajdujące się na platformie e-sgh.pl szkolenie „Przeciwdziałanie mobbingowi, dyskryminacji i molestowaniu w organizacji” i zachęcić do zdobycia certyfikatu jego ukończenia. Zachęcam Państwa także do zaglądania na stronę Etyka w SGH oraz osobistego kontaktu ze mną.
dr Ewa Jastrzębska
