Gospodarka Ukrainy, mimo wszystkich wyzwań wojennych, zaczęła się stabilizować, osiągając wzrost PKB na poziomie około 5% w 2023 roku. Częściowo jest to efekt niskiej bazy porównawczej, spowodowanej spadkiem PKB o 29,1% w 2022 roku. Przyjmując rok 2021 jako rok bazowy, gospodarka osiągnęła około 75% PKB od poziomu sprzed wojny.
Oznaki ożywienia prywatnego popytu krajowego zaczęły pojawiać się w związku z adaptacją gospodarki do warunków wojennych oraz spadkiem inflacji i stabilizacją na rynku walutowym. Z drugiej strony, wzrost był ograniczony przez negatywną sytuację demograficzną związaną z migracją. W drugiej połowie 2023 roku poprawiły się wskaźniki aktywności gospodarczej dzięki dobrym zbiorom w rolnictwie (około 15% rok do roku), rozszerzeniu produkcji w sektorze obronnym oraz nowym inwestycjom budowlanym. Z kolei negatywny wpływ wywierały zniszczenia wojenne oraz spadek realnych dochodów w sektorze prywatnym, który częściowo został zrekompensowany przez wzrost wydatków rządowych na wynagrodzenia dla personelu wojskowego oraz wzrost produkcji broni (o 92% w 2023 roku w porównaniu do 2022 roku).
W 2023 roku eksport zmniejszał się drugi rok z rzędu ze względu na niestabilną sytuację logistyczną na Morzu Czarnym oraz blokadę granic przez kraje Europy Wschodniej. Jesienią ub.r. utworzono „tymczasowy korytarz" na Morzu Czarnym, który częściowo złagodził istniejące problemy z eksportem. Import zaczął się odbudowywać po spadku w 2022 roku.
Na początku 2022 roku w wyniku nagłego wzrostu wydatków spowodowanego rozpoczęciem wojny oraz opóźnieniami w dostawie pomocy zagranicznej Narodowy Bank Ukrainy w marcu 2022 roku uruchomił emisję 20 mld hrywien. W kwietniu i maju emisja wzrosła do 50 mld hrywien miesięcznie, a w czerwcu sięgnęła 110 mld hrywien. Następnie sytuacja zaczęła się stabilizować, a Narodowy Bank Ukrainy wraz z rządem zdecydowali, że nie przeprowadzą dodatkowych emisji – i faktycznie żadnej nie przeprowadzono w 2023 roku. W następstwie bezpośrednich skutków wojny, wzrostu cen energii oraz zakłóceń w łańcuchach dostaw dodatkowe emisje hrywny były głównym czynnikiem wzrostu inflacji do 26,6% w 2022 roku. Wraz ze stabilizacją sytuacji gospodarczej w 2023 roku inflacja spowolniła do 5,1%, osiągając poziom celów przedwojennych (w 2021 roku wynosiła 10%).
W 2022 roku Narodowy Bank Ukrainy wprowadził stały kurs wymiany i zmienił go tylko raz w okresie 2022-2023 roku. W 2023 r. Uraina weszła ze stałym kursem wymiany na poziomie 36,6 UAH/USD, przy czym rzeczywisty kurs kształtował się na poziomie 40,5 UAH/USD. Od października ub.r. Narodowy Bank Ukrainy przeszedł na system «zarządzanej elastyczności» walutą, i wbrew obawom ekspertów hrywna do końca roku zachowała stabilność, a Ukraina rozpoczęła rok 2024 z kursem 38 UAH/USD. Międzynarodowe rezerwy Ukrainy wzrosły w ciągu 2023 roku o 42% i przekroczyły 40,5 mld USD – taka dynamika była efektem interwencji walutowych banku centralnego w celu zachowania stabilności kursu, spłaty długu zagranicznego oraz mniejszych niż w poprzednich miesiącach przychodów z pomocy międzynarodowej. W 2023 roku Narodowy Bank Ukrainy stopniowo obniżył stopę referencyjną z 25% do 15% (w 2021 roku - 10%).
Całkowite potrzeby budżetu państwa na dodatkowe finansowanie na rok 2023 wyniosły 59,9 mld USD , przy czym pomoc zagraniczna pokryła 71% (42,5 mld USD w 2023 r. wobec 31,1 mld USD w 2022 r.) z czego 63% nadeszło w formie pożyczek (37% w formie dotacji), a reszta została sfinansowana głównie poprzez emisję obligacji krajowych. Znaczącym elementem popytu, który podtrzymywał sytuację, był deficyt budżetu państwa, który stanowił około 21% PKB w 2023 roku i 17,6% w 2022 roku, podczas gdy w latach przedwojennych deficyt budżetowy nie przekraczał 3% PKB. 1 lutego 2024 roku Parlament Europejski uzgodnił czteroletni pakiet pomocowy dla Ukrainy o wartości 50 mld euro, z czego Ukraina oczekuje, że w 2024 r. otrzyma od UE 18 mld euro w ramach środków budżetowych, a 4,5 mld euro trafi już w marcu br.
W 2024 roku większość ekspertów przewiduje tempo wzrostu na poziomie 3-4%, ze skoncentrowaniem na obszarach, gdzie nie toczą się działania wojenne.
Swiatosław Hramma (Sviatoslav Hramma) – członek SKN Odbudowy Ukrainy, absolwent SGH, analityk inwestycyjny w funduszu PE Resource Partners.
Sofija Łapczewska (Sofiia Lapchevska) – członkini SKN Odbudowy Ukrainy, studentka SGH, specjalistka ds. wyceny inwestycji w Citi Bank Polska.
