Naukowcy z SGH zaprezentowali Indeks Cyfryzacji Przedsiębiorstw (ICP)

Indeks przedstawili 15 maja w Strefie Edukacji Przyszłości (Fundacja Empiria i Wiedza) na Impact’24 prof. dr hab. Bogumił Kamiński dyrektor – AI Lab (Międzykolegialnego Centrum Sztucznej Inteligencji i Platform Cyfrowych) i kierownik Zakładu Wspomagania i Analizy Danych (Instytut Ekonometrii, Kolegium Analiz Ekonomicznych SGH), dr Dominika Bosek-Rak z Katedry Teorii Zarządzania (Kolegium Zarządzania i Finansów SGH) i Daniel Kaszyński (AI Lab).

W ramach ICP badaniu poddano 204 spółki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW) w trzech okresach: przed pandemią COVID-19 (lata 2018-19), w jej trakcie (lata 2020-21) oraz po pandemii (lata 2022-23). Przebadane zostały największe firmy giełdowe (WIG20), a także firmy średniej wielkości (WIG40 i WIG80) oraz firmy małe. Z perspektywy łącznej wyniki pokazują, że poziom digitalizacji przedsiębiorstw systematycznie i zauważalnie rósł w kolejnych latach.

Tendencja ta jest widoczna zarówno na poziomie zagregowanym, jak i we wszystkich badanych sektorach gospodarki. Interesującym zjawiskiem jest obserwacja, że w spółkach w pierwszej kolejności opracowywana jest strategia cyfrowa i podejmowane są działania usprawniające cyfrowy kontakt z interesariuszami (klientami, pracownikami), a dopiero w drugiej kolejności rosną nakłady finansowe na cyfryzację i podnosi się wykorzystanie zaawansowanych nowoczesnych technologii.

Wskazuje to, że polskie firmy mają ostrożne podejście do nowości w zakresie cyfryzacji i podejmują decyzje w tym zakresie, analizując wynikające z nich korzyści. Sytuacja ta jest zróżnicowana pomiędzy sektorami. Najbardziej zaawansowanym sektorem w zakresie poziomu cyfryzacji jest branża informatyczna (średni indeks cyfryzacji w 2022 r. na poziomie 65%), natomiast najmniej przemysł spożywczy (57%). Z kolei największą dynamikę wzrostu poziomu cyfryzacji odnotowaliśmy w branży mediowej i rozrywkowej (wzrost z 39% w 2018 r. do 64% w 2022 r.).

W każdym ze wskazanych wyżej trzech okresów zgromadzone zostały informacje na temat dojrzałości cyfrowej przedsiębiorstw w podziale na następujące obszary: (1) strategia cyfrowa przedsiębiorstwa, (2) technologia, czyli stopień wykorzystania nowoczesnych technologii w działalności przedsiębiorstwa (m.in. sztuczna inteligencja), (3) inwestycje, czyli poziom nakładów finansowych na projekty związane z cyfryzacją, (4) organizacja, czyli stopień wykorzystania narzędzi cyfrowych w kontakcie z interesariuszami, w tym z pracownikami.

Dodatkowo w ramach badania przeanalizowano świadomość przedsiębiorstw w obszarze ESG w podziale na: (1) znaczenie realizacji celów ESG w zarządzaniu przedsiębiorstwem, (2) efektywność działań przedsiębiorstwa i ich pomiaru w obszarze ESG, (3) wartość dla interesariuszy z realizacji celów zrównoważonego rozwoju.

Polska od lat plasuje się bardzo nisko w stosunku do innych państw europejskich, gdy chodzi o poziom cyfryzacji. Publikowany przez Komisję Europejską Digital Economy and Society Index (DESI), mierzący poziom cyfryzacji na poziomie krajów, umieszcza Polskę dopiero 4. miejscu od końca listy. Badania przeprowadzone w SGH w latach 2018-2023 pokazują jednak, że od wybuchu pandemii polskie firmy giełdowe coraz intensywniej inwestują w swą cyfryzację. W ostatnich latach duża ich liczba opracowała strategie, które są obecnie wdrażane. Jednocześnie widać istotne wewnętrzne zróżnicowanie tego procesu zarówno, jeśli chodzi o sektory gospodarki, jak i w zależności od wielkości przedsiębiorstw. Okazało się w szczególności, że firmy z sektorów tradycyjnych (np. spożywcze) i firmy najmniejsze wykazują najniższy poziom zaawansowania, gdy chodzi o ich cyfryzację.

Zarządzający i eksperci w Polsce stawiają pytania, na jakim etapie wdrażania technologii cyfrowych są rodzime przedsiębiorstwa, które technologie są wykorzystywane i czy inwestycje realizowane w obszarze DX budują wartość dla klienta i przedsiębiorstwa. Dodatkowo są oni też zainteresowani możliwością oceny pozycjonowania się swych przedsiębiorstw w stosunku do konkurentów. Badanie, przeprowadzone przez pracowników Katedry Teorii Zarządzania SGH i AI Lab, jest próbą odpowiedzi na te pytania. 

16 maja prof. Kamiński wziął udział w dyskusji panelowej „Nowa era pracy i uczenia się w kontekście Przemysłu 5.0: Cyfrowa transformacja z wykorzystaniem AI i innowacyjnych rozwiązań bezpieczeństwa”. 

„W przemyśle, jeśli chcemy optymalnej produkcji, potrzebne jest dobre harmonogramowanie tego, które urządzenie co ma w danej chwili zrobić. Kiedyś wykonywali to planiście. W tej chwili robią to algorytmy, które odpowiadają na pytanie, jak najlepiej pracować – powiedział prof. Kamiński podczas panelu.

– Dlaczego to ma sens? Otóż, z reguły ten plan bardzo często trzeba aktualizować, dlatego że pojawiają się nowe wydarzenia, zamówienia się ciągle zmieniają. Maszyna to robi dużo szybciej, sprawniej i efektywniej. Natomiast drugi nurt, który się pojawił, to wyraźny nurt zwłaszcza widoczny, jak weszły technologie typ ChatGPT. Chcemy wykorzystać te technologie do tego, żeby po prostu pewne procesy, które historycznie robili ludzie, automatyzować".