Kolejny element infrastruktury etycznej SGH
Ostatnio, co najważniejsze, na naszej uczelni udało nam się zminimalizować skutki wstrząsu pandemicznego. Sytuacja kryzysowa, w jaką wpędziła nas pandemia, dobrze ilustruje potrzebę wewnętrznego kompasu moralnego. Dzięki niemu było dla nas oczywiste, by w tej szczególnej sytuacji (pomimo powstających trudności) jak najlepiej odgrywać swoje role, a z tym – co było słychać od koleżanek i kolegów, szczególnie z mniejszych ośrodków – bywało różnie.
Nawet na niektórych uczelniach wykłady lub zajęcia nie odbywały się przez dłuższy czas, a te w trybie online były prowadzone w okrojonej formie. Aby zatem w czasach burzliwych uczelnia funkcjonowała jak każda inna organizacja, potrzeba, by morale pracowników było na odpowiednim poziomie. Wartością, której na co dzień zazwyczaj się nie dostrzega, a która okazała się najważniejsza w czasie kryzysu pandemicznego, była uczciwość i wynikające z niej poczucie obowiązku. Taka jest ze swej natury etyka – niewidoczna i dlatego ludzie nie zawsze ze zrozumieniem odnoszą się do wprowadzania jej form organizacyjnych. Często zatem nie dostrzegamy wagi etyki i bagatelizujemy wsparcie z jej strony w umiejscawianiu i rozwiązywaniu problemów moralnych, jakie napotykamy w naszym życiu zawodowym i życiu uczelni. Czas pandemii dowiódł jednak, że etyka staje się bardzo ważna w sytuacjach kryzysowych. Można więc zadać pytanie: jak jest z etyką na uczelni?
Uczelnie należą do organizacji tzw. długiego trwania. Z jednej strony, prawdą jest, że pod względem wieku SGH nie może konkurować z uniwersytetami, w tym z najstarszym – Uniwersytetem Jagiellońskim, który rozpoczyna już 658. rok działalności. Z drugiej strony, choć nasze SGH ma tylko trochę więcej niż 110 lat, to krótki – wydawałoby się – czas naszego istnienia i tak jest dłuższy niż większości organizacji o charakterze komercyjnym. Jedynie banki mogą się pochwalić dłuższym okresem swej działalności na rynku.
Porównując uczelnie do organizmu, można powiedzieć, że wkroczyliśmy w okres dojrzałości. Ta wymaga już nie tylko działania opartego na intuicji, ale i działania przemyślanego, uwzględniającego przyjęte świadomie reguły. Co więcej, SGH, jak wszystkie uczelnie, jest instytucją, czyli organizacją szczególnego typu, której zadaniem jest realizacja określonych wartości.
Dlatego na naszej uczelni podjęliśmy się trudu – i to zakończonego sukcesem – stworzenia oryginalnego Kodeksu etyki pracowników Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Wspólnie przyjęliśmy kluczowe dla SGH wartości i w kodeksie określiliśmy wynikające z ich przyjęcia zasady dla naszego działania i dokonywania wyborów.
Kodeks służy pomocą, by na co dzień samemu trafnie rozwiązywać problemy natury moralnej w życiu zawodowym i życiu samej uczelni. Umożliwia on nam bowiem ocenę, czy nasze i innych pracowników działania są z nim zgodne.
Z pytaniem, co robić, gdy dochodzi do naruszeń zasad etycznych przez naszych pracowników, nie pozostajemy sami. Kolejnym bowiem etapem w życiu dojrzałej organizacji, a w naszym przypadku – instytucji, jest powołanie rzecznika ds. etyki. Pierwsze tygodnie pracy dr Ewy Jastrzębskiej na tym stanowisku, jej pełne zaangażowanie oraz liczba spraw zgłoszonych i wymagających interwencji świadczą dobitnie, że wybory rzecznika były udanym przedsięwzięciem w SGH.
Zarówno w sprawach szczególnej wagi dla uczelni, jak i sprawach trudnych rzecznik uzyskał wsparcie w postaci głosu doradczego Komisji Etyki SGH. Została ona powołana przez rektora zarządzeniem nr 64 z dnia 12 lipca 2021 r. W jej skład weszli pracownicy nie tylko akademiccy, ale też administracyjni i obsługi oraz przedstawiciel ogólnouczelnianej jednostki organizacyjnej SGH, przedstawiciele samorządów studentów i doktorantów, a jako głos doradczy – nasz mecenas. Skład Komisji Etyki SGH świadczy, że reprezentuje ona całe środowisko pracownicze naszej uczelni. Należą do niej: wiceprzewodnicząca komisji prof. SGH dr hab. Ewa Lisowska; prof. SGH dr hab. Katarzyna Majchrzak; prof. SGH dr hab. Radosław Baran; prof. SGH dr hab. Dariusz Turek; dr Grażyna Szurczak; mgr Bartosz Fraszka; Patrycja Dutkiewicz; Aleksandra Pepłowska. Na sekretarkę Komisji Etyki SGH powołano pracowitą, kompetentną, a przy tym niezwykle miłą Annę Kotlińską. Szczególnie ta ostania cecha jest bardzo ważna, gdy pani Ania musi zapraszać nas na posiedzenia komisji, gdy inni nasi pracownicy już myślą o wakacjach lub jeszcze się nimi cieszą.
Jako przewodniczący Komisji Etyki SGH mogę powiedzieć (na podstawie doświadczenia wyniesionego z jej pierwszych obrad, a było ich już trzy), że rektorowi udało się do niej dobrać grono osób wyjątkowo kompetentnych, z darem do podejmowania dyskusji i proponowania rozwiązań spraw trudnych z zakresu etyki.
Mamy zatem kodeks etyki, rzecznika ds. etyki i komisję etyki. W SGH zbudowano zatem infrastrukturę etyczną – jakby to powiedział nestor polskiej etyki biznesu, prof. Wojciech Gasparski. Jej powstanie w dużej mierze zawdzięczamy życzliwości i zaangażowaniu naszych dwóch rektorów: prof. Marka Rockiego i, obecnego, prof. Piotra Wachowiaka. Gdyby istniał Medal Budowniczy Infrastruktury Etycznej SGH, to należałoby uhonorować nim obu rektorów!
Rola Komisji Etyki SGH nie kończy się na wsparciu merytorycznym rzecznika ds. etyki. Ma ona również za zadanie dbać, by powstała infrastruktura etyczna funkcjonowała właściwie.
Jak czytamy w rozporządzeniu rektora, do zadań Komisji Etyki SGH należą też: „(…) wspieranie procesu upowszechniania Kodeksu Etyki wśród pracowników Uczelni oraz wdrażania jego postanowień, a także upowszechniania w Uczelni dobrych praktyk w zakresie uregulowanym w Kodeksie, jak i wydawanie, na wniosek pracowników zaangażowanych w przygotowanie lub realizację projektów, oceny ich zgodności z zasadami etyki”.
Nowością jest, że nasz Rektor przyznał o wiele większe kompetencje Komisji Etyki SGH, niż miały dotychczas tego rodzaju komisje na innych uczelniach ekonomicznych. Przykładowo, na Uniwersytetach Ekonomicznych w Poznaniu i Krakowie funkcjonują jedynie Komisje ds. Etyki Badań Naukowych. Dlatego naszym odpowiedzialnym zadaniem będzie nie tylko zgłaszanie propozycji aktualizacji Kodeksu etyki i pracowników SGH, ale i wydawanie opinii etycznych dotyczących wspólnoty uczelni i szkolnictwa wyższego.
W czasach miejmy nadzieję, że już wkrótce postpandemicznych, ale jednocześnie dalej, niestety, czasach podziałów, napięć politycznych i wdrażania reform rozważny głos Komisji Etyki SGH mógłby pomóc w podejmowaniu właściwych decyzji ze względu na nas samych, uczelnię i całą wspólnotę akademicką.
Zachowanie swobód akademickich, pluralizmu i szacunku do wszystkich będzie wyznaczało nasze działania w czasie rozpoczynającej się kadencji Komisji Etyki SGH.
dr hab. GRZEGORZ SZULCZEWSKI, prof. SGH, przewodniczący Komisji Etyki SGH, Zakład Filozofii, Instytut Filozofii, Socjologii i Socjologii Ekonomicznej SGH
Kodeks etyki pracowników SGH, Poradnik etyki SGH, Katalog dobrych praktyk w relacji przełożony–
–podwładny oraz Katalog dobrych praktyk w relacji mistrz–uczeń są dostępne na stronie internetowej.
Podstawowe wartości Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie:
profesjonalizm » rozumiemy jako oparte na ciągłym rozwoju, wysokiej jakości odpowiedzialne działanie.
współpraca » to budowanie dobrych relacji opartych na zaufaniu i wzajemnym wsparciu, aby tworzyć wspólnotę.
uczciwość » oznacza transparentne i sprawiedliwe postępowanie zgodne z powszechnie przyjętymi w społeczeństwie zasadami.
szacunek » rozumiemy jako życzliwe, godne i równe traktowanie oraz zachowanie poufności.
prawda » to szczere i odważne postępowanie w zgodzie z faktami oraz z zachowaniem obiektywizmu.
