Janina Jóźwiak

Senat SGH podjął uchwałę o nadaniu auli I w budynku C Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie imienia Profesor Janiny Jóźwiak, rektor SGH w latach 1993–1999 i dyrektor Instytutu Statystyki i Demografii w latach 1999–2016. Podczas uroczystości zorganizowanej 22 lutego 2019 r. świętowano także 40-lecie Instytutu Statystyki i Demografii, który powstał w 1978 r. Wśród licznie zgromadzonych gości byli zarówno obecni, jak i byli pracownicy ISiD i Kolegium Analiz Ekonomicznych, a także innych jednostek uczelni, członkowie rodziny, przyjaciele i znajomi prof. Janiny Jóźwiak, współpracownicy z wielu obszarów jej aktywności oraz osoby współpracujące z Instytutem Statystyki i Demografii w różnych okresach jego funkcjonowania. Wśród gości była także delegacja nauczycieli i uczniów z dyrektorem mgr. Maciejem Łukasiewiczem ze Szkoły Podstawowej w Cieślach, rodzinnej miejscowości Janiny Jóźwiak. W 2017 r. lokalna społeczność wybrała Profesor na patronkę tej szkoły.

Po otwarciu uroczystości przez prof. Marka Rockiego, rektora SGH, oraz prof. Joannę Plebaniak, dziekan Kolegium Analiz Ekonomicznych, historię Instytutu Statystyki i Demografii przedstawiła dr hab. Agnieszka Chłoń-Domińczak, prof. SGH, która kieruje instytutem od października 2018 r. Podkreśliła, iż w 1978 r. był to jedyny instytut w SGPiS łączący dydaktykę z uprawnieniami do samodzielnego prowadzenia projektów badawczych o ogólnopolskim zasięgu. Było to także rozwiązanie wyjątkowe w skali kraju, wówczas bowiem do prowadzenia badań naukowych wyodrębniano w ramach uczelni specjalne instytuty badawcze, które nie zajmowały się dydaktyką. Prelegentka wskazała na rolę prof. Jerzego Z. Holzera, dyrektora instytutu w latach 1978–1999, w stworzeniu zespołu, który nie tylko zyskał uznanie najlepszego w zakresie badań demograficznych, badań warunków i jakości życia w kraju, ale także stał się rozpoznawalny w środowisku europejskim. Międzynarodowa pozycja ISiD wzmocniła się w kolejnych dekadach, kiedy kierowała nim prof. Janina Jóźwiak. Przejawiało się to zarówno udziałem pracowników instytutu w projektach realizowanych w międzynarodowych zespołach badawczych, w tym projektach z kolejnych programów ramowych Komisji Europejskiej, jak i ich zaangażowaniem w liczne aktywności na rzecz międzynarodowego środowiska naukowego. Udział ISiD jako partnera w wieloletnich międzynarodowych programach badawczych (Generations and Gender Programme, Survey on Survey on Health, Ageing and Retirement in Europe) czy sieciach badawczych (Network on National Transfer Accounts), aktywność pracowników na forum międzynarodowym, a także doświadczenia we współpracy międzynarodowej nowej dyrektor są dobrymi predyktorami zachowania mocnej pozycji jednostki w przyszłości. Szczegółowe informacje o historii Instytutu Statystyki i Demografii SGH można znaleźć w okolicznościowej publikacji przygotowanej z okazji jubileuszu.

Współpraca z Głównym Urzędem Statystycznym jest stałym wyróżnikiem działalności ISiD w minionych dekadach. O jej znaczeniu dla GUS-u zarówno w przeszłości, jak i w odniesieniu do przyszłych badań urzędu mówił dr Dominik Rozkrut, prezes GUS-u.

Kolejna część uroczystości poświęcona była Profesor Janinie Jóźwiak. Jej życiorys przedstawiła prof. Irena E. Kotowska, która studiowała z nią wspólnie ekonometrię w latach 1965–1970 na Wydziale Finansów i Statystyki SGPiS. Omówiła osiągnięcia naukowe Profesor, jej wkład w rozwój środowiska demograficznego i naukowego w Polsce i poza krajem, a przede wszystkim dokonania związane z reformą SGH w trakcie dwóch kadencji rektorskich (1993–1996, 1996–1999), z reformą szkół wyższych, a zwłaszcza z przemianami szkolnictwa ekonomicznego. Przywołała też własną ocenę Janiny Jóźwiak jej najważniejszych dokonań – Profesor zaliczyła do nich właśnie reformę SGH. Prezentację zakończyło przywołanie nagrania początku pierwszego wystąpienia inauguracyjnego Profesor jako rektora SGH, które jest stale aktualnym przesłaniem dla społeczności akademickiej: „u progu swojej kadencji i myśląc o przyszłości szkoły, za najważniejsze uważam utrzymywanie jej akademickiego charakteru. Przy czym chodzi mi tutaj nie tylko o oferowane programy studiów czy poziom prowadzonych badań. Chodzi również o to, aby w świecie rozchwianych i zrelatywizowanych wartości szkoła była miejscem, gdzie istnieje powszechnie akceptowany, nienaruszalny system wartości, gdzie prawda i uczciwość nie są pustymi słowami. Warunkiem tego jest istnienie otoczenia inspirującego twórczą i otwartą postawę wobec świata, ludzi i ich zróżnicowanych poglądów, wobec problemów do rozwiązania. Utrzymanie takiego systemu wartości wymaga aktywnego środowiska naukowego i pielęgnowania partnerskich więzi pomiędzy wszystkimi członkami naszej społeczności akademickiej […]”.

Wzruszenie wywołane fragmentem nagrania mowy inauguracyjnej rektor Janiny Jóźwiak towarzyszyło także uczestnikom uroczystości podczas poruszających wystąpień osób blisko współpracujących z Profesor, z którymi łączyły ją także relacje przyjacielskie. Swoje niezwykle ciepłe wspomnienia przekazali: prof. Elżbieta Adamowicz – dyrektor Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH, prorektor SGH ds. dydaktyki i studentów w latach 1993–1996; prof. Ewa Chmielecka – pełnomocnik rektora SGH ds. jakości kształcenia, kierownik Ośrodka Rozwoju Studiów Ekonomicznych SGH w latach 1993–1996; prof. Maciej Żylicz – prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, członek rzeczywisty PAN, członek korespondent PAU; ks. prof. Andrzej Szostek MIC – emerytowany profesor KUL, prorektor (1992–1998) i rektor KUL (1998–2004), członek PAU, członek Rady Narodowego Centrum Nauki; prof. Michał Karoński – emerytowany profesor UAM, współtwórca NCN, przewodniczący Rady Narodowego Centrum Nauki w kadencji 2010–2016. Pisemną wersję wspomnień prof. Michał Karoński przygotował wspólnie z prof. Małgorzatą Kossowską, przewodniczącą Rady NCN w latach 2018–2020. O powstałych już relacjach między społecznością SGH oraz uczniami i kadrą nauczycielską Szkoły Podstawowej w Cieślach imienia Janiny Jóźwiak mówił mgr Maciej Łukasiewicz, dyrektor tej placówki.

Ta część uroczystości zakończyła się odsłonięciem tablicy z imieniem Janiny Jóźwiak przez prof. Marka Rockiego, rektora SGH, oraz Bernarda Jóźwiaka, brata prof. Janiny Jóźwiak.

Druga część uroczystości poświęcona była Instytutowi Statystyki i Demografii. Dr hab. Adam Szulc, prof. SGH, omówił aktywność Zakładu Statystyki Stosowanej, którym kieruje. Dr Anita Abramowska-Kmon referowała funkcjonowanie Zakładu Demografii. Aktywność Zakładu Analizy Historii Zdarzeń i Analiz Wielopoziomowych, którym kieruje dr hab. Ewa Frątczak, prof. SGH, przedstawiła dyrektor ISiD. W dyskusji panelowej pt. „Co zadecydowało o obecnej pozycji Instytutu Statystyki i Demografii” uczestniczyli: dr Irena Kasperowicz-Ruka, prof. Irena E. Kotowska, prof. Tomasz Panek, dr Franciszek Stokowski, dr hab. Wiktoria Wróblewska, prof. SGH. Paneliści zwracali uwagę na czynniki, które w przeszłości przyczyniły się do sukcesów ISiD, podkreślając zgodnie ogromną rolę prof. Jerzego Z. Holzera oraz prof. Janiny Jóźwiak w kształtowaniu warunków rozwoju zespołu instytutu. Odnosząc się do wyzwań przyszłości, zwrócono uwagę m.in. na umiejętności reagowania na nowe potrzeby badawcze oraz łączenia sukcesu indywidualnego z sukcesem zespołowym, tworzącym instytucjonalne CV jednostki.

dr hab. Agnieszka Chłoń-Domińczak, prof. SGH, dyrektor Instytutu Statystyki i Demografii, Kolegium Analiz Ekonomicznych SGH
prof. dr hab. Irena Kotowska, Instytut Statystyki i Demografii, Kolegium Analiz Ekonomicznych SGH