Wszystko, co chcielibyśmy wiedzieć o prezydencji Polski w Radzie UE
22 marca 2024 r. odbyło się XII webinarium z cyklu „SGH w UE, UE w SGH”, które dotyczyło przygotowań Polski do objęcia prezydencji w Radzie Unii Europejskiej 1 stycznia 2025 roku. Gościem była Magdalena Sobkowiak-Czarnecka, podsekretarz stanu w pionie ds. Unii Europejskiej w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Celem seminariów jest przybliżenie aktualnej problematyki europejskiej w interdyscyplinarnej perspektywie oraz przedstawienie wyników najnowszych badań naukowych i inicjatyw naukowo-badawczych.
Zaproszenie do udziału w webinarium przyjęła wiceminister Magdalena Sobkowiak-Czarnecka, absolwentka gospodarki światowej na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu, studiów podyplomowych z dyplomacji w Collegium Civitas oraz studiów doktoranckich w SGH. Ukończyła kurs dziennikarstwa multimedialnego agencji Reuters w Londynie, Szkołę Liderów Politycznych, Leadership Academy for Poland (program we współpracy z Harvard Kennedy School) oraz CEU Democracy Institute Leadership Academy w Budapeszcie.
Wiceminister Sobkowiak-Czarnecka wyjaśniła, na czym polega prezydencja w Radzie UE i jakie działania obejmuje. Zwróciła uwagę na znaczącą rolę najbliższej prezydencji – będzie ona bowiem pierwszą w nowym cyklu instytucjonalnym. Wspomniała o konieczności współpracy z pozostałymi krajami tzw. trójki pracującymi nad 18-miesięcznym programem – Królestwem Danii i Republiką Cypryjską. Wyjaśniła też, że dobór krajów nie jest przypadkowy – mają one reprezentować interesy różnych regionów geograficznych UE.
W drugiej części webinarium publiczność miała możliwość zadawania pytań. Kierownik Zakładu Międzynarodowej Polityki Finansowej dr hab. Alina Szypulewska-Porczyńska, prof. SGH, zapytała o strategię rozwiązania kryzysu migracyjnego poprzez wykorzystanie środków humanitarnych. Wiceminister Sobkowiak-Czarnecka zwróciła uwagę na konieczność dokonania przeglądu efektów paktu migracyjnego. Zaznaczyła jednocześnie, że szczegółowe stanowiska w poszczególnych sprawach opracowywane będą przez właściwe resorty.
Podczas spotkania poruszono kwestię zapowiedzianej przez szefa MSZ Radosława Sikorskiego rewizji priorytetów polskiej prezydencji. Wiceminister podkreśliła w tym kontekście rolę bezpieczeństwa i współpracy transatlantyckiej. Podniosła także kwestię rozszerzenia Unii Europejskiej o Ukrainę, wskazując na różne interesy krajów członkowskich w tej sprawie.
Prof. Stanisław Kasiewicz zwrócił uwagę na rosnące tempo rozwoju wiedzy i potrzebę zwiększenia nakładów na działalność badawczo-rozwojową, zwłaszcza w obszarze sztucznej inteligencji. W odpowiedzi Sobkowiak-Czarnecka zaznaczyła, że kwestia konkurencyjności na pewno zostanie uwzględniona podczas polskiej prezydencji. Jednocześnie zapewniła, że w trakcie dyskusji odbywających się w jej ramach Ministerstwo Cyfryzacji poruszy temat sztucznej inteligencji.
Na webinarium padło również pytanie o to, czy Polska stara się wpływać na program trojki tak, aby Cypr i Dania uwzględniały polskie priorytety w okresie ich prezydencji. Wiceminister wyjaśniła, że trio wspólnie wyznacza cele, a następnie je realizuje, biorąc pod uwagę interesy wszystkich krajów. Zaznaczyła jednocześnie, że Polska przyjęła rolę lidera w kierowaniu pracami nad 18-miesięcznym programem.
Przygotowania do prezydencji w 2025 roku zaczęły się znacznie później niż do tej w 2011 roku. Wiceminister Sobkowiak-Czarnecka przyznała, że czasu na przygotowania faktycznie jest mniej, zastrzegając, że pomocne w ponownym objęciu przez Polskę prezydencji są doświadczenia nabyte podczas pierwszej prezydencji. Podkreśliła też rolę rozmów z przedstawicielami państw, które przewodniczyły już pracom Rady UE, w przygotowaniu Polski do tego zadania.
Dr hab. Grzegorz Makowski, prof. SGH, z Zakładu Socjologii poruszył temat prac Unii Europejskiej nad Dyrektywą antykorupcyjną. W tym kontekście zapytał, czy Polska, uwzględniając także najświeższe doświadczenia w odbudowywaniu praworządności, poruszy ten temat w trakcie swojej prezydencji. Wiceminister powiedziała, że kwestię oceny dyrektywy należałoby pozostawić ministrowi sprawiedliwości Adamowi Bodnarowi, podkreśliwszy, że praworządność będzie filarem polskiej prezydencji.
Podczas spotkania podjęto również kwestię wpływu wyników wyborów parlamentarnych i samorządowych na polaryzację społeczną. Wiceminister przyznała, że temat Unii Europejskiej faktycznie polaryzuje społeczeństwo, zastrzegła przy tym, że nastroje antyunijne są w dużej mierze wzmagane przez dezinformację.
Jeśli chodzi o zmiany instytucjonalne w UE w kontekście unijnej polityki rozszerzenia, Sobkowiak-Czarnecka podkreśliła stanowisko rządu w tej sprawie zakładające brak konieczności zmian traktatowych. Zwróciła też uwagę na kluczową rolę raportów dotyczących skutków rozszerzenia Unii, które pozwolą na odpowiednie dostosowanie polityk wewnętrznych.
Wiceminister zasygnalizowała potrzebę promowania polskich talentów – ekspertów i ekspertek – nie tylko w kontekście stanowisk bezpośrednio związanych z prezydencją w Radzie Unii Europejskiej, lecz także najwyższych stanowisk w instytucjach unijnych. Jak dodała, planowane jest także włączenie organizacji pozarządowych w proces wypracowywania priorytetów prezydencji.
Pomysłodawczyni i moderatorka cyklu webinariów „SGH w UE, UE w SGH”, kierowniczka Katedry Studiów Politycznych, pełnomocniczka rektora ds. UE, ekspertka sieci TEAM Europe dr hab. Małgorzata Molęda-Zdziech, prof. SGH, podsumowała seminarium, podziękowała wszystkim uczestnikom za udział i zaprosiła na kolejne spotkanie.
Nagranie webinarium jest dostępne na kanale YouTube SGH oraz na stronie SGH w zakładce SGH w UE.
Jakub Mirkowski, przewodniczący SKN Unii Europejskiej.
