Seminarium on-line: Polska i świat po pandemii: „odmrażanie”
W ramach cyklu seminariów online specjaliści z SGH zastanawiali się, jakie zmiany będą miały miejsce, nie tylko w Polsce, ale i na świecie po „odmrażaniu” gospodarki.
22 kwietnia 2020 r. Katedra Polityki Publicznej SGH zorganizowała kolejne, otwarte seminarium online, z cyklu „Polska i świat po pandemii”.
Spotkanie to poświęcone było, przede wszystkim aspektom „odmrażania”, w tym analizie zmian i wyzwań, wobec których obecnie stają państwa, gospodarki i społeczeństwa. Dyskusję moderował prof. Andrzej Zybała – kierownik Katedry Polityki Publicznej SGH.
Pierwszy z panelistów, dr Andrzej Klimczuk z Katedry Polityki Publicznej, zaprezentował przegląd potencjalnych efektów i oddziaływań pandemii na społeczeństwo. Jego zdaniem, kluczowe znaczenie ma tu zwłaszcza komunikacja na linii rząd – obywatele. W sytuacjach ryzyka, jaką mamy obecnie, poważnym zagrożeniem jest szum informacyjny, a także przemilczenia, niedopowiedzenia, plotki i nieprawdziwe informacje. Może to obniżać zaufanie obywateli do instytucji publicznych, a nawet wywołać mechanizm „samospełniającego się proroctwa”. Klasycznym przykładem są pogłoski o upadkach banków, co może spowodować ich faktyczny upadek.
Mamy do czynienia z największym eksperymentem psychologicznym w historii. Według różnych szacunków – od 2,6 do 3,9 miliardów ludzi, a więc od 33,3% do 50% ludności świata pozostaje w domach. Trudne staje się zatem przewidywanie zachowań „odmrożonych” społeczeństw, np. na skutek ich reakcji na programy „odmrażania” czy też odbudowy gospodarek – mówi dr Klimczuk.
W drugiej części swojego wystąpienia omówił także wybrane teorie transformacji systemów społeczno-gospodarczych, m.in. matematyczny model świata Klubu Rzymskiego oraz model długich cykli koniunkturalnych Nikołaja Kondratiewa.
Umożliwiają one wzięcie pod uwagę różnych, także najbardziej skrajnych scenariuszy. Nie wiadomo bowiem czy dojdzie do długoterminowego procesu przebudowy ładu instytucjonalnego i wyłonienia się nowych – i nie koniecznie stabilnych systemów społeczno-gospodarczych. Teorie te zakładają, że interesariusze w politykach publicznych mogą wykorzystać takie instrumenty działania, które pozwolą na uzyskanie efektu szerokiego dialogu w ich gronie, a tym samym wprowadzenie modelu współzarządzania procesami odbudowy lub przebudowy społeczno-gospodarczej” – dodaje dr Klimczuk.
Podczas spotkania przeanalizowano także, zagadnienie modelu konsumpcji w kontekście „odmrażania gospodarek”. Aspekt ten poruszyła dr Anna Horodecka z Kolegium Analiz Ekonomicznych, która zastanawiała się, czy obecne generacje społeczeństw uzyskają model konsumpcji zrównoważonej w wyniku aktualnego spadku popytu globalnego.
Ekonomia instytucjonalna – przede wszystkim nawiązując do myśli Thorsteina Veblena – i socjologiczne inspiracje myślą Pierra Bourdieu, ułatwiają zadanie zrozumienia, co tak naprawdę oznacza konsumpcja zrównoważona. Otóż posiada ona aspekt kolektywny. Można go odkryć, podchodząc do procesów gospodarowania, nie z perspektywy indywidualnej, ale grupowej. Zobaczymy wówczas, że być może rozwiązaniem na obecne czasy byłoby przekierunkowanie konsumpcji na kanały zbiorowe – dobra publiczne, a przed wszystkim w takich sektorach, jak np. służba zdrowia i edukacja. Zaletą tego modelu jest to, że jest to konsumpcja energooszczędna, oszczędzająca zasoby, ale również faktycznie niezbędna i służąca zaspokojeniu potrzeb indywidualnych i grupowych. Kierując konsumpcję na tory kolektywne (szeroko zakrojoną politykę instytucjonalną i redystrybucyjną), powstaje szansa wygenerowania dodatkowego popytu. Jednocześnie dochodzi do zwiększenia wydatków na edukację, przestrzeń publiczną oraz wysiłki na rzec partycypacji. Ogólnie polityka redystrybucyjna może nam pozwolić na podejście do problemów zbiorowych od ich źródeł – wyjaśnia dr Horodecka.
Dr Artur Bartoszewicz, z Katedry Polityki Publicznej SGH zaprezentował przegląd programów „odmrażania” gospodarki w Polsce i w wybranych państwach. Wskazał na potrzebę pilnych interwencji instytucji rządowych. Wiąże się to m.in. z takimi procesami, jak obserwowana szybka utrata wartości polskich banków, rosnący deficyt budżetowy, załamanie na rynku ropy naftowej czy znaczący spadek produkcji przemysłowej. Przybliżył i przeanalizował etapy „odmrażania” gospodarki określone przez polski rząd, jako „powrót do nowej normalności”. Zwrócił uwagę na ogólność planowanych kroków oraz brak informacji o datach przechodzenia do kolejnych zaplanowanych działań.
Program ten pod tym względem, stoi szczególnie w kontraście do, np. planu zaprezentowanego w Republice Czeskiej. Plany ogłoszone w innych krajach m.in. w Stanach Zjednoczonych, Danii i Francji posiadają różny poziom szczegółowości oraz w różnym stopniu skupiają się na wybranych sektorach – głównie handlu i edukacji. W większości krajów nie podejmuje się jeszcze dyskusji o zniesieniu restrykcji dotyczących otwierania granic oraz przywracania połączeń lotniczych i kolejowych – mówił dr Bartoszewicz.
Już 29 kwietnia o godz. 17.00 zaplanowane jest kolejne seminarium pt. „Polska i świat po pandemii: koszty społeczne i solidarność społeczna”
Spotkanie to będzie poświęcone trzem zagadnieniom. Dr Rafał Bakalarczyk i mgr Magdalena Kocejko przeanalizują koszty społeczne i problemy, jakie spadają obecnie na określone, szczególnie narażone grupy społeczne, jak np. osoby z niepełnosprawnością, osoby starsze i ich opiekunowie, pracownicy zatrudnieni na niestabilnych umowach. Debata poświęcona też będzie wyzwaniom, jakie stoją przed rządzącymi i społeczeństwem w sferze polityki społecznej, w tym zdolność do programowania i wdrażania efektywnych interwencji publicznych, na rzecz powyższych środowisk. Dyskusja będzie dotyczyła również zdolności do okazywania solidarności społecznej.
Mgr Radosław Sadowski przybliży sytuację w związku z pandemią koronawirusa w wybranych krajach Bliskiego Wschodu, a dr Andrzej Klimczuk zaprezentuje wybrane pomysły na innowacje polityczne, które zaproponowały do tej pory niektóre organizacje międzynarodowe, rządy i ruchy społeczne, jako ich reakcje i próby wyjścia z pandemii koronawirusa.
Link do spotkania "Polska i świat po pandemii: koszty społeczne i solidarność społeczna"
