„Koronakryzys” czy nowe otwarcie? Bankowość w Polsce w obliczu zmian

Konferencja rozpoczęła się od wprowadzenia prof. dr hab. Małgorzaty Zaleskiej – dyrektora Instytutu Bankowości SGH oraz gospodyni konferencji. W swoim wystąpieniu, prof. Zaleska zwróciła uwagę na fakt, że

rok 2020 może być najtrudniejszym rokiem w dotychczasowej historii polskiej bankowości, a „koronakryzys” spowoduje problemy finansowe w niektórych bankach, co może wymusić konieczność ich restrukturyzacji, a nawet uporządkowanej likwidacji. Wspomniała też, że cały sektor bankowy musi być świadomy, iż proces wychodzenia z „koronakryzysu” będzie długotrwały i etapowy, aczkolwiek wzbogaci nas o nowe umiejętności korzystania z rozwiązań technologicznych.

 

Pierwszym prelegentem był Brunon Bartkiewicz – prezes zarządu ING Banku Śląskiego S.A. W swoim wystąpieniu, prezes Bartkiewicz scharakteryzował pandemię koronawirusa jako zjawisko nieprzewidziane w strategii banków zarówno w zakresie skali, momentu wystąpienia, jak i przebiegu oraz konsekwencji. Nadmienił jednak, że

ten „stresor” nie zaburzy funkcjonowania sektorów gospodarczych, które są poddawane długofalowym trendom, a może jedynie te trendy przyspieszyć. Powinnością organizacji jest jednak reakcja na środowisko typu VUCA (Volatility, Uncertainty, Complexity, Ambiguity). Zdaniem prezesa Bartkiewicza, w organizacji o charakterze usługowym podstawowymi elementami jest także brak zaburzenia relacji z klientem, pracownikami oraz sprostanie wymaganiom społecznym.

Zapytany o ewentualny pozytywny wpływ koronawirusa na zarządzanie bankiem, prezes Bartkiewicz stwierdził, że pomimo faktu, że wyniki finansowe banku ulegną pogorszeniu, ING Bank Śląski wyjdzie z „koronakryzysu” jako organizacja silniejsza z uwagi na to, że COVID-19 nie będzie w stanie zastopować dotychczasowego procesu rozwojowego banku.

Iwona Duda – prezes zarządu Alior Bank S.A.,  podkreśliła z kolei, iż pomimo czasowego odcięcia gospodarki od dwóch podstawowych źródeł dochodu (konsumentów i producentów), wpływ koronawirusa na gospodarkę nie jest jednorodny. Do branż obarczonym wysokim ryzykiem COVID-19 należą m.in. transport pasażerski, turystyka, czy też wydarzenia kulturalne. Zdaniem prezes Dudy,

z uwagi na pogorszenie sytuacji finansowej przedsiębiorstw, spowodowanej trudniejszą sytuacją na rynku pracy, konieczna jest pogłębiona kooperacja banków z programami rządowymi. Spowoduje to utrzymanie płynności dla sektora przedsiębiorstw, a same banki będą mogły inicjować rozwój technologiczny. prezes Duda podkreśliła znaczące zaangażowanie Alior Banku w tarczę antykryzysową oraz czołową pozycję w sprzedaży gwarancji de minimis.

Z punktu widzenia Alior Banku, pomimo spadku sprzedaży produktów kredytowych, spowodowanego przez COVID-19, w przypadku niektórych produktów jak ROR czy leasing, można odnotować trend wzrostowy. Prezes Duda przedstawiła także przykłady innowacji wprowadzonych przez Alior Bank w okresie pandemii koronawirusa oraz wskazała na znaczący stopień digitalizacji banku, dzięki któremu spadek efektywności nie był tak odczuwalny.

Joao Bras Jorge – prezes zarządu Banku Millennium S.A., rozpoczął swoją prezentację od stwierdzenia, że polski sektor bankowy jest bardziej narażony na ryzyko niż podczas poprzedniego kryzysu finansowego z uwagi na niskie stopy procentowe, model biznesowy niektórych przedsiębiorstw, nieadekwatny do potrzeb rynkowych, a także spory sądowe z klientami, dotyczące kredytów frankowych.

Zdaniem prezesa Banku Millennium,

w sektorze bankowym będą widoczne dwa szczególnie istotne trendy, tj. mniejsza konieczność fizycznej obecności w oddziale banku oraz niższa rentowność sektora bankowego. Z uwagi na to, banki mogą być zmuszone do cięcia kosztów poprzez zmniejszanie liczby oddziałów, a także pracowników. Pan Prezes zapytany o ocenę pracy zdalnej z punktu widzenia bezpieczeństwa i zgodności z compliance, zwrócił uwagę na dużą wagę fizycznej obecności w oddziale podczas budowania tożsamości banku oraz interakcji z klientem.

Nadmienił przy tym, że praca zdalna może negatywnie wpływać na produktywność oraz utrzymanie zaangażowania ze strony pracowników banku, a także na bezpieczeństwo poufnych danych. Z uwagi na to, Bank Millennium będzie stopniowo wracał do pracy stacjonarnej, z pełnym zachowaniem zasad bezpieczeństwa.

Kolejnym prelegentem był Tomasz Kubiak – wiceprezes zarządu Pekao S.A., który dokonał podziału „koronakryzysu” na poszczególne fazy, które wpływają na sektor bankowy. Początkowymi wyzwaniami dla banków było zachowanie ciągłości działania, umożliwienie pracy zdalnej swoim pracownikom, a także zapewnienie usług finansowych oraz bezpieczeństwa klientów. Z uwagi na wspomaganie sektora bankowego liniami płynnościowymi oraz obniżenie wymogów kapitałowych, z punktu widzenia płynnościowego i kapitałowego,

krajowy sektor bankowy jest w dobrej kondycji. Prezes Kubiak nadmienił przy tym, że obecnie sektor bankowy znajduje się w drugiej fazie „koronakryzysu”, tzn. fazie zrozumienia, w jaki sposób COVID-19 przełoży się na wyniki finansowe banków. Z uwagi na gorsze prognozy makroekonomiczne, niższą aktywność banków, a także wyższe koszty ryzyka i znaczący spadek stóp procentowych, zysk sektora bankowego znacząco spadnie. W długim terminie wyzwaniem dla banków będzie także dochodowość w środowisku niskich stóp procentowych i efektywna alokacja kapitału, co może oznaczać postępującą konsolidację sektora bankowego, większe znaczenie „home office” oraz wzrost opłat i prowizji.

Rozwój bankowości mobilnej będzie jednak postępował, a „koronakryzys” przyzwyczaił klientów do wykonywania operacji bez fizycznej obecności w oddziale. Rolą zarówno uczelni wyższych, sektora publicznego oraz sektora bankowego powinna być edukacja społeczeństwa w zakresie oszczędzania, a szczególną rolą banków zachęcanie klientów do nowych rozwiązań, które będą intuicyjne i bezpieczne.

Ostatnim prelegentem konferencji, była dr Agnieszka Janc –  dyrektor departamentu Audytu Spółdzielczego Systemu Ochrony SGB, która zwróciła uwagę na możliwe pogłębienie się problemów związanych z rentownością i efektywnością sektora banków spółdzielczych, co będzie miało odzwierciedlenie w obniżeniu wskaźnika ROA oraz podwyższeniu wskaźnika C/I.

Z uwagi na to, że banki spółdzielcze skoncentrowały swoje strumienie przychodowe na przychodach odsetkowych, będą one zmuszone do szukania alternatywnych źródeł generowania przychodów, w tym do pobierania opłat przy niektórych produktach. Dyrektor Janc nadmieniła, że konieczna jest przebudowa modeli biznesowych banków spółdzielczych i przestawienie ich na nowoczesną bankowość mobilną. Ponadto sektor bankowości spółdzielczej może spodziewać się pogorszenia jakości portfela kredytowego, a także wzmożonej konsolidacji.

Konferencję podsumowała prof. Małgorzata Zaleska. Zwróciła uwagę na to,

że tego typu spotkania istotnie przyczyniają się do poszerzenia wiedzy na temat wyzwań krajowego sektora bankowego w okresie pandemii koronawirusa. Sektor bankowy powinien zaś wyciągnąć wnioski z obecnej sytuacji, postarać się wykorzystać szanse i na długo zapamiętać lekcje płynące z koronakryzysu.

Konferencja cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem, o czym świadczyła obecność ponad 130 słuchaczy, reprezentujących zarówno przedstawicieli sektora bankowego, jak i środowisko naukowe. Patronem merytorycznym konferencji był Komitet Nauk o Finansach Polskiej Akademii Nauk.

Patronatu medialnego udzielił dziennik „Rzeczpospolita”.

Zapraszamy do obejrzenia retransmisji konferencji.