Zarówno możliwość uzyskania kredytu, jak i jego wysokość uzależniona jest od zdolności kredytowej. Na czy ona polega oraz co na nią wpływa wyjaśni dr Edyta Cegielska z Instytutu Bankowości.
Zdolność kredytowa stanowi kluczowy i najbardziej istotny czynnik, który decyduje o pozytywnej lub negatywnej ocenie naszego wniosku kredytowego.
To, czy zostanie nam udzielony kredyt w banku zależy od zdolności kredytowej, czyli możliwości spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach, określonych umową.
Naszą zdolność kredytową bank będzie rozpatrywać pod względem formalnoprawnym i merytorycznym. Zdolność kredytowa pod względem formalnoprawnym oznacza zdolność do podejmowania czynności prawnych np. zawierania umów kredytowych. Natomiast pod względem merytorycznym – czy jesteśmy dla banku wiarygodnym ekonomicznie kredytobiorcą.
Jakie informacje analizuje bank podczas oceny zdolności kredytowej?
Bank do oceny zdolności kredytowej wykorzystuje informacje:
- ilościowe
- jakościowe
Analiza ilościowa sprowadza się do przeanalizowania przez bank sytuacji finansowej potencjalnego kredytobiorcy, a więc porównania osiąganych miesięcznych przychodów i ponoszonych wydatków oraz oszacowania nadwyżki finansowej, która pozwoli mu na pokrycie przyszłych rat kredytu. Analizowane są wówczas następujące dane:
- dochody (np. umowa o pracę, umowa zlecenie itp.)
- miesięczne koszty utrzymania (np. czynsz, opłaty za telefon itp.)
- aktualny stan zadłużenia (np. z tytułu kart kredytowych, spłacanych kredytów, udzielonych poręczeń kredytów)
Analiza jakościowa to sprawdzenie danych niemierzalnych i opisowych, takich jak m.in. stan rodzinny, status mieszkaniowy, wykształcenie, wykonywany zawód. Są to dane, które wpływają na skłonność kredytobiorcy do wywiązywania się z zaciągniętych zobowiązań.
Stosowane są również modele mieszane, które wykorzystują, zarówno elementy analizy ilościowej, jak i jakościowej do oceny zdolności kredytowej np. metoda credit - scoring, w której odpowiednia liczba punktów jest przyznawana za posiadanie przez kredytobiorcę cech zbliżonych do kredytobiorcy idealnego, z punktu widzenia banku.
Dużą rolę odgrywa dotychczasowa, pozytywna historia kredytowa w banku, w którym będziemy ubiegać się o przyznanie kredytu. Historia kredytowa to wszystkie dane, dotyczące naszych dotychczasowych kredytów – tych, które aktualnie spłacamy oraz tych już spłaconych. Informacje o regularnie spłacanych zobowiązaniach wpływają na zwiększenie naszej zdolności kredytowej.
Pamiętajmy również o raporcie z Biura Informacji Kredytowej (BIK), który pobiera bank, w trakcie analizy naszej zdolności kredytowej. Warto wcześniej sprawdzić naszą historię w BIK, aby upewnić się czy nie zapomnieliśmy o jakiejś małej pożyczce lub czy nasze dane zostały poprawnie zaktualizowane.
Jak samemu ocenić zdolność kredytową z perspektywy banku?
Przed rozpoczęciem poszukiwań odpowiedniego kredytu warto skorzystać z kalkulatora zdolności kredytowej, który pomoże nam ocenić, o jaką kwotę kredytu możemy się ubiegać, przy naszych zarobkach.
Jak poprawić zdolność kredytową?
Jeżeli nasze oczekiwania będą odbiegać od wskazań kalkulatora, warto przemyśleć wprowadzenie pewnych zmian, które poprawią naszą wiarygodność kredytową m.in.:
- pozbycie się zbędnego zadłużenia na kartach kredytowych,
- obniżenie limitu na kartach,
- spłacenie aktywnych pożyczek,
- skonsolidowanie kredytów i pożyczek,
- złożenie wniosku o kredyt z innym członkiem rodziny.
DR EDYTA CEGIELSKA,
adiunkt w Katedrze Bezpieczeństwa Systemu Bankowego,
Instytut Bankowości,
Kolegium Ekonomiczno-Społeczne
