25 dni konsultacji

Na inauguracji roku akademickiego 2018/2019 (3 X 2018 r.) podczas tradycyjnego przemówienia przewodniczącego Samorządu Studentów SGH zapowiedziałem konsultacje studenckie z okazji 25-lecia mijającego od reformy SGH. Była to reforma, która na naszej uczelni przekształciła wydziały w kolegia. Dobrą okazją do przeprowadzenia takich konsultacji było również wejście w życie nowej ustawy Prawo o nauce i szkolnictwie wyższym, która w pełni zacznie obowiązywać 1 października 2019 r. Aby dostosować się do niej, musimy wypracować m.in. nowy statut uczelni, nowy regulamin studiów oraz nowy regulamin przyznawania pomocy materialnej. Wierzymy, że to dobry czas, aby się zastanowić, jakie zmiany powinni zaproponować studenci.

Konsultacje trwające 25 dni to był bardzo intensywny czas: przeprowadziliśmy badanie ankietowe oraz szereg spotkań ze studentami i organizacjami studenckimi. Chciałbym bardzo serdecznie podziękować wszystkim osobom, które wzięły udział w konsultacjach i wyraziły swój pogląd na temat silnych i słabych stron naszej uczelni oraz zaproponowały inicjatywy mające poprawić jakość studiowania w SGH.

W ankiecie wzięło udział ponad 500 studentów. Była to ankieta wielokrotnego wyboru, podzielona na trzy sekcje – jakość kształcenia, infrastrukturę i administrację oraz możliwości rozwoju. W każdej z sekcji studenci mogli wskazywać rozwiązania, które według nich stanowią wartość dodaną SGH i pozytywnie wpływają na studiowanie oraz takie, które uważają za wymagające zmiany. Na bazie udzielonych odpowiedzi przeprowadziliśmy spotkania – najpierw z przedstawicielami organizacji studenckich i kół naukowych działających na uczelni, a później ze studentami. Omówiliśmy wyniki ankiety, wspólnie zastanowiliśmy się nad interpretacją niektórych wyników i wyciągnęliśmy wnioski oraz rekomendacje dla Samorządu Studentów SGH. By pogłębić wnioski, utworzyliśmy dodatkowe ankiety dla wybranych grup fokusowych i na podstawie tego wszystkiego opracowaliśmy dwie listy – kwestii, które studenci najbardziej cenią sobie w SGH oraz kwestii, które wymagają poprawy bądź reorientacji. Chcemy w nadchodzących miesiącach wspierać rozwiązania wpływające na pozytywny odbiór uczelni przez studentów oraz wpływać na zmianę obszarów wskazanych jako niedziałające prawidłowo.

Poniżej przedstawiam wnioski płynące z konsultacji.

JAKOŚĆ KSZTAŁCENIA

W obszarze jakości kształcenia najbardziej pozytywnie (82,6% wskazań) oceniony został system umożliwiający zaliczenie przedmiotów za większą liczbę niż 30 punktów ECTS w semestrze. Bardzo pozytywnie (58% ankietowanych) wypadł również system swobodnego wyboru wykładowców oraz tok studiów złożony z przedmiotów podstawowych i kierunkowych (48,6% studentów). Pokazuje to, że studenci SGH szczególnie cenią sobie możliwość elastycznego kształtowania toku studiów. Podczas spotkań ze studentami dowiedzieliśmy się, że część biorących udział w konsultacjach wybrała studia w SGH ze względu na możliwość wyboru kierunku dopiero po I roku studiów, a także zmiany decyzji do końca trzeciego semestru.

Za kwestie wymagające najpilniejszej zmiany zostały uznane treści przekazywane na zajęciach (58% wskazań). Podczas spotkań panowała jasność co do tego, że przede wszystkim nieaktualność i (nie)przydatność treści stanowi tutaj problem. Mamy nadzieję, że na możliwość aktualizacji sylabusów pozytywnie wpłynie nowy kształt ankiety oceniającej wykładowców (opracowanej przy udziale Samorządu Studentów SGH).

W ramach jakości kształcenia studenci negatywnie ocenili dostosowanie metod prowadzenia zajęć do specyfiki przedmiotu (53,7% ankietowanych). Studenci wskazywali na potrzebę prowadzenia bardziej interaktywnych form zajęć, a w szczególności większą liczbę case study rozwiązywanych podczas zajęć. Część (35,4%) studentów wskazała także na konieczność poprawy funkcjonowania mechanizmu wyboru przedmiotów i wykładowców poprzez Wirtualny Dziekanat. Studenci zauważyli również, że znaczącym ułatwieniem byłaby publikacja przed I etapem wyboru przedmiotów ogólnego harmonogramu pasm zajęciowych.

INFRASTRUKTURA I ADMINISTRACJA UCZELNI

W obszarze ankiety dotyczącym infrastruktury i administracji uczelni studenci najlepiej (61,7%) ocenili wyposażenie i dostępność biblioteki. Pozytywnie oceniono również infrastrukturę internetową w budynkach SGH (45,6%) oraz wyposażenie sal wykładowych (32,6%).

Elementy, które według studentów w tym obszarze wymagają najpilniejszej zmiany, to funkcjonowanie Wirtualnego Dziekanatu (aż 74,6% wskazań). Według ankietowanych (66,8%) pilnej zmiany wymaga także poziom obsługi w administracji oraz system informowania o ważnych terminach i formalnościach (54,1% studentów). Ze spotkań i dyskusji z grupami fokusowymi można wnioskować, że konieczne jest usprawnienie polityki informacyjnej. Dotyczy to przede wszystkim informowania z większym wyprzedzeniem o godzinach rektorskich (zawsze przynajmniej z regulaminowym 7-dniowym wyprzedzeniem), o terminie deklaracji wyboru wykładowców na kolejny semestr, publikacji harmonogramu zajęć w kolejnym semestrze oraz harmonogramu sesji egzaminacyjnych. Doceniamy poprawę, która dokonała się w aspekcie ostatniego z wymienionych harmonogramów, jednak studenci zwracają uwagę, że komfort studiowania znacząco podniosłaby publikacja z wyprzedzeniem harmonogramów sesji poprawkowych. Idealnym rozwiązaniem byłaby nawet publikacja harmonogramów obu sesji w jednym terminie (np. 14 lub 21 dni przed I terminem sesji). W zakresie polityki informacyjnej poprawy wymaga również informowanie o nieobecnościach prowadzących. Wydaje się, że warto, aby wszyscy wykładowcy wysyłali informację o swoich nieobecnościach poprzez maila uczelnianego, a także poprzez wiadomości SMS.

MOŻLIWOŚCI ROZWOJU STUDENCKIEGO

W trzecim obszarze najbardziej pozytywnie oceniona została oferta organizacji studenckich i kół naukowych (82,3% studentów). Bardzo dobry wynik (67,9%) osiągnęła też oferta wymian międzynarodowych. Pozytywnie (51,1%) oceniono bazę staży, praktyk i ofert pracy dostępną za pośrednictwem uczelni, a także (taki sam wynik) ofertę przedmiotów prowadzonych w językach obcych. Warto wymienić w tym miejscu zajęcia w formule intensive seminars, które od zeszłego roku akademickiego prowadzone są przez zagranicznych profesorów wizytujących naszą uczelnię.

W omawianym obszarze wskazano jako wymagający najpilniejszej zmiany system przyznawania stypendiów rektora (47,9% badanych). O negatywnej ocenie decyduje przede wszystkim brak współczynnika korygującego, co ujemnie wpływa na miarodajność systemu przyznawania stypendiów. Współczynnik wykorzystywany do końca roku akademickiego 2016/2017 do liczenia średniej stypendialnej uwzględniał poziom trudności przedmiotu na podstawie średniej ocen u danego wykładowcy i odnosił to do średniej ze wszystkich wykładowców z danego przedmiotu. Współczynnik zniknął ze względu na brak możliwości jego samodzielnego policzenia przez studenta. Rozwiązaniem, które ma zobiektywizować przydzielanie stypendiów, jest wchodząca w życie standaryzacja przedmiotów podstawowych i kierunkowych. Ma ona pozwolić na bardziej obiektywne sprawdzanie wiedzy nabytej na danym przedmiocie, a przez to uczynić średnią bardziej porównywalną.

Negatywnie (35,5% wskazań) oceniony został system rekrutacji na wymianę międzynarodową. Problemem jest tutaj przede wszystkim różny stopień surowości oceniania przy sprawdzaniu testów językowych. Dzieje się tak, ponieważ mimo standaryzacji samej treści testu oceny dokonuje lektor bądź lektorka danej grupy językowej, co często ma znaczący wpływ na uzyskany wynik. W tym kontekście warto pomyśleć o standaryzacji oceniania testów językowych.

Swobodne wypowiedzi studentów

W polu swobodnej wypowiedzi w ankiecie, a także w trakcie spotkań studenci wskazywali również, że preferowaliby mniejszą liczbę przedmiotów, ale za większą liczbę punktów ECTS. Pozwoliłoby się to w większym stopniu skupić na treściach nauczanych na poszczególnych przedmiotach i zwiększyłoby komfort podczas sesji egzaminacyjnej – obecnie studenci realizujący wymagane minimalnie 30 punktów ECTS w ciągu semestru mają aż dziesięć egzaminów. Władze dostrzegają tę potrzebę, o czym świadczy zmiana przedmiotów dotychczas ocenianych za 1,5 punktu ECTS na przedmioty za 3 punkty ECTS. Utrzymanie tego kierunku również w odniesieniu do „większych” przedmiotów wydaje się jak najbardziej uzasadnione.

Studenci w trakcie wszystkich faz konsultacji wskazywali także na ograniczenie związane z liczbą bezpłatnych punktów ECTS dostępnych w ramach toku studiów. Rozpoczynający studia od roku akademickiego 2017/2018 mają do dyspozycji 6 dodatkowych punktów ECTS zamiast dotychczasowych 30 punktów ECTS ponad obowiązkowe 180 pkt. i 120 pkt. odpowiednio na studiach licencjackich i magisterskich.  Powoduje to często brak możliwości realizacji dwóch specjalizacji w ramach kierunku, a także znacząco ogranicza wybór przedmiotów konkursowych, co zmniejsza wpływ na kształtowanie ścieżki rozwoju w trakcie studiów.

WNIOSKI

Podsumowując wyniki konsultacji studenckich, można zauważyć kluczowe cechy, które studenci najbardziej cenią w SGH. Są nimi: elastyczność, duża swoboda i możliwości wyboru. Te walory uczelni zdecydowanie zasługują na wsparcie i dalsze rozwijanie. W tym kontekście wspominane ograniczenie możliwości realizowania bezpłatnej nadmiarowej liczby punktów ECTS z 30 punktów do 6 punktów wydaje się rozwiązaniem nietrafionym i rzuca cień na elastyczność oferowaną studentom. Prowadzimy na ten temat rozmowy z władzami i staramy się o dodatkową pulę punktów ECTS dla kilkunastu procent najlepszych studentów.  

W trakcie konsultacji w obszarze jakości kształcenia szczególnie negatywnie zostały ocenione aktualność treści przekazywanych na zajęciach oraz formy prowadzenia zajęć. W tym miejscu warto podkreślić, że pozytywnym trendem jest coraz większa liczba warsztatów realizowanych wspólnie z firmami, od tego roku akademickiego takie warsztaty (z firmą Samsung) będą ogólnodostępne także na studiach licencjackich.

W obszarze infrastruktury i administracji negatywnie ocenione zostały funkcjonowanie Wirtualnego Dziekanatu oraz polityka informacyjna uczelni. W obszarze możliwości rozwoju na uczelni studenci negatywnie zaopiniowali przede wszystkim system przyznawania stypendiów rektora oraz system rekrutacji na wymiany międzynarodowe.

Deklarujemy otwartość na merytoryczną dyskusję o możliwościach poprawy rozwiązań działających na naszej uczelni, które zostały ocenione negatywnie. Wyniki konsultacji studenckich będą dla Samorządu Studentów SGH drogowskazem przy pracach nad nowym statutem, regulaminem studiów i innymi aktami prawnymi oraz nad zmianami wprowadzanymi w najbliższym czasie przez władze uczelni. Wierzymy, że dzięki konsultacjom lepiej poznaliśmy potrzeby studentów i będziemy mogli w skuteczny sposób zabiegać o ich interesy.

MICHAŁ KULBACKI, przewodniczący Samorządu Studentów SGH