Shadow 2025: lekcje dla polskiej polityki fiskalnej

aula wypełniona uczestnikami konferencji

Międzynarodowa cykliczna konferencja Shadow na temat szarej strefy i unikania opodatkowania, odbywająca się od 2009 r., zagościła w tym roku w SGH pod nazwą The 9th International Conference: The Shadow Economy, Tax Behaviour and Insights from Big Data. W dniach 25–28 września 2025 r. 60 gości z Europy, Azji i obu Ameryk spotkało się na dwóch sesjach plenarnych, licznych sesjach równoległych i osobnej sesji poświęconej perspektywie decydentów z zakresu polityki fiskalnej. Tym ostatnim aktualnie prowadzone badania dostarczają masę inspiracji i wniosków.

Gośćmi honorowymi konferencji byli Norman Loayza, dyrektor Globalnej Grupy Wskaźników w Banku Światowym, który podkreślał, że walka z gospodarką nieformalną w państwach rozwijających się powinna się odbywać na innych zasadach niż w państwach rozwiniętych, tj. z większym naciskiem na bodźce zachęcające do formalizacji aniżeli kary za jej brak, oraz Niels Johannesen, profesor Uniwersytetu w Oksfordzie i dyrektor tamtejszego Centrum Opodatkowania Biznesu, który zaprezentował nowy model interakcji pomiędzy podmiotami unikającymi opodatkowania a administracją fiskalną, dysponującą niepełną informacją na ich temat. 

Naszym gościem był również podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów Jarosław Neneman, który przedstawił znaczący wysiłek podejmowany w ostatnich miesiącach przez Międzyresortowy Zespół ds. przeciwdziałania szarej strefie, powołany na podstawie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 19 marca 2025 r.

Tegorocznym tematem specjalnym były wnioski z analizy dużych zbiorów danych (big data). Badacze zaproponowali m.in. wykorzystanie zdjęć satelitarnych w pomiarze nieraportowanej działalności w sektorze budowlanym, danych z giełd kryptowalut, a także łączenie zbiorów danych administracji podatkowej z badaniami ankietowymi. Nie zabrakło prezentacji w nurcie eksperymentalno-behawioralnym, zaawansowanych modeli ekonometrycznych i modeli równowagi ogólnej.

Szerszy przegląd będzie można znaleźć w jesiennym wydaniu Gazety SGH.