Czy istnieje konflikt między zrównoważoną transformacją a konkurencyjnością i innowacyjnością przedsiębiorstw? Jak uprościć wymogi regulacyjne związane ze zrównoważoną transformacją, aby lepiej odpowiadały realiom biznesowym? Jak firmy mogą wykorzystywać dane ESG i doświadczenia z procesu zrównoważonej transformacji dla zwiększenia swojej konkurencyjności, odporności i wzrostu?
Na te pytania starali się odpowiedzieć uczestnicy okrągłego stołu „Budowanie konkurencyjności polskiej gospodarki w oparciu o strategię zrównoważonego rozwoju”, który odbył się w SGH 3 kwietnia 2025 r. Celem debaty było zainicjowanie dyskusji wśród przedstawicieli biznesu na temat budowania bazy danych (ESG Data Hub) pozwalającej przedsiębiorstwom podejmować świadome decyzje w ramach procesów transformacyjnych. Dyskusja nawiązywała do priorytetów polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej (pierwsze półrocze 2025 r.), w tym m.in. wspieranie zrównoważonego rozwoju czy wzmacnianie współpracy na rynku wewnętrznym UE. Wydarzenie w Auli Spadochronowej otworzyli wspólnie rektor i prof. SGH Piotr Wachowiak, Irena Pichola – prezeska zarządu Forum Odpowiedzialnego Biznesu i przewodnicząca Komitetu Sterującego Chapter Zero Poland, Peter Horsten z CSR Europe oraz Ignacy Niemczycki – sekretarz stanu w KPRM nadzorujący Departament Ekonomiczny Unii Europejskiej oraz Departament Prawa Unii Europejskiej.
Globalne trendy i polityki w zakresie zrównoważonego rozwoju, a przede wszystkim dekarbonizacji – począwszy od celu UE, jakim jest osiągnięcie zerowej emisji netto do 2050 r. – mogą oczywiście stanowić dodatkowe obciążenie, ale jeśli są właściwie wdrażane do polityk krajowych, mogą zapewnić nowe źródła konkurencyjności gospodarczej. Osiągnięcie zerowej emisji netto do 2050 r. stanowi dla Polski najlepszy sposób na utrzymanie konkurencyjności, konwergencji gospodarczej i społecznej, a w efekcie również bezpieczeństwa narodowego.
Irena Pichola, prezeska zarządu Forum Odpowiedzialnego Biznesu i przewodnicząca Komitetu Sterującego Chapter Zero Poland
Kluczem do sukcesu w tym procesie jest dostęp do danych. Zbudowanie jednolitego podejścia i systemu zbierania danych, a także zdefiniowanie kluczowych wskaźników w obszarze ESG to kwestie fundamentalne, jeśli przedsiębiorstwa chcą świadomie i skutecznie realizować cele zrównoważonego rozwoju i zachować konkurencyjność na rynku dynamicznie zmierzającym w kierunku rozwiązań gospodarki zeroemisyjnej (Net Zero).
Dzięki wysokiej jakości danych ESG przedsiębiorstwa są w stanie w większym stopniu sprostać oczekiwaniom uczestników rynku: regulatorów, instytucji finansowych, agencji ratingowych, inwestorów, dostawców, klientów, pracowników. Uwzględniając dane ESG, każdy z uczestników rynku może podejmować bardziej świadome decyzje, ograniczać swoje ryzyko i identyfikować przedsiębiorstwa, które funkcjonują zgodne z oczekiwanymi przez niego wartościami i celami w zakresie zrównoważonego rozwoju.
W trakcie obrad okrągłego stołu odbyły się trzy sesje dyskusyjne:
1. Budowanie konkurencyjności firm w Europie a wdrażanie zrównoważonej transformacji
Podczas pierwszej sesji zastanawiano się, co wspólnego ma zrównoważona transformacja z konkurencyjnością przedsiębiorstw. Nie zabrakło też kwestii związanych z procesem deregulacji w kontekście polskim i europejskim. „Bez zrównoważonej transformacji nie będzie konkurencyjności przedsiębiorstw. Wszyscy musimy sobie z tego zdawać sprawę. Transformację należy traktować jako szansę, a nie koszt. Traktując ją jako koszt, będziemy negatywnie odbierać ten proces, a tym samym będziemy raczej uciekać od problemów z nim związanych – powiedział rektor Piotr Wachowiak. – Biznes potrzebuje przejrzystych i jednolitych regulacji, w tym regulacji dotyczących ESG. Musimy doprowadzić do rozpoczęcia dyskusji na ten temat. Powinniśmy przyjąć interdyscyplinarną perspektywę, analizować wyzwania kompleksowo, a nie tylko w wąskim zakresie”.
2. Rola liderów w procesie zrównoważonej transformacji. Mapa drogowa dla dekarbonizacji i konkurencyjności
W tej sesji tematem wiodącym była edukacja liderów w procesie transformacji. Podniesiono także temat roli danych ESG w procesie budowania wartości i odporności. W trakcie dyskusji zwrócono uwagę na problem kryzysu przywództwa. Dobry lider powinien dawać poczucie bezpieczeństwa. Musi mieć wizję i być konsekwentny. Jest to szczególnie istotne w świecie niekonsekwentnych regulacji. Wskazano, że liderzy ponoszą dużą odpowiedzialność nie tylko za własne organizacje, ale także za ich otoczenie. Skala dzisiejszych problemów nie pozwala na rozwiązanie ich w pojedynkę. Dlatego tak istotne jest spojrzenie na całe łańcuchy wartości. „Zrównoważona transformacja to nie chwilowa moda, ale konieczność, którą musimy traktować jako strategiczny priorytet. Bardzo ważne jest, aby liderzy biznesowi byli odpowiednio przygotowani do zarządzania firmami w nowej rzeczywistości. Na uczelniach, takich jak SGH, kładziemy nacisk na edukację menedżerów i liderów w zakresie ESG, ale to dopiero początek drogi. Potrzebujemy skutecznych narzędzi analizy danych ESG, aby umożliwić firmom rzetelne zarządzanie ryzykiem i podejmowanie świadomych decyzji. Współpraca między sektorem akademickim, biznesem i administracją publiczną będzie kluczowa dla sukcesu tej transformacji” – mówiła prorektor ds. rozwoju dr hab. Dorota Niedziółka, prof. SGH.
3. Innowacje w służbie transformacji. Strategiczne znaczenie danych ESG
Podczas ostatniej sesji skupiono się na tym, jak ujawnienia w obszarze zrównoważonego rozwoju wspierają strategię, raportowanie, finansowanie oraz zarządzanie łańcuchem dostaw. Kluczowym wątkiem okazało się stosowanie nowych technologii. Podczas dyskusji podkreślono, że dane ESG są walutą przyszłości. Aby ta waluta miała określoną wartość musi być zdefiniowana przez szereg elementów, tak aby dane były zbierane według określonych standardów, aby były interoperacyjne, a także dostępne dla wszystkich zainteresowanych podmiotów. Wskazano, że to instytucje finansowe, które są kołem zamachowym zielonej transformacji, potrzebują wiarygodnych danych. Aby banki finansowały założenia zrównoważonej transformacji, muszą się opierać na rzetelnych i porównywalnych danych. Aktualnie dane, które trafiają z biznesu, są często rozproszone w wielu raportach oraz sprawozdaniach i kluczowym problemem staje się ich wyłuskanie. „Przed nami długa droga, bo konkurencyjność polskiej i unijnej gospodarki jest daleko w tyle za resztą świata. Bez innowacyjności i przedsiębiorczości sobie nie poradzimy. Technologie są tylko narzędziem w rękach ludzi. Mówiąc o innowacyjności, musimy mówić o kompetencjach człowieka. Bez kompetentnego człowieka nastawionego na zmianę nie ma innowacyjności” – wskazał rektor Wachowiak. „Powinniśmy mieć ESG Data Hub, aby informacje były gromadzone w jednym miejscu. Standaryzacja i wykorzystanie informacji muszą odbywać się w kontekście jednolitego i porównywalnego sposobu ich zbierania. Bez porównywalności informacje są mało przydatne” – zastrzegł.
Organizatorami wydarzenia objętego patronatem polskiej prezydencji w Radzie UE byli: Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Chapter Zero Poland oraz SGH.
Forum Odpowiedzialnego Biznesu jest najdłużej działającą (od 2000 r.) i największą organizacją pozarządową w Polsce, która zajmuje się koncepcją zrównoważonego rozwoju w kompleksowy sposób. Forum to organizacja ekspercka, inicjator i partner przedsięwzięć kluczowych dla ESG w Polsce. Natomiast Chapter Zero Poland jest częścią powołanej przez World Economic Forum Climate Governance Initiative – inicjatywy, skupiającej członków rad nadzorczych i prezesów najważniejszych spółek. Organizacja powstała, by podnieść świadomość konsekwencji zmian klimatycznych dla biznesu i wpływu biznesu na klimat. Chapter Zero Poland pomaga zidentyfikować ryzyka i szanse, jakie niosą ze sobą zmiany klimatyczne. SGH od wielu lat współpracuje z Forum Odpowiedzialnego Biznesu, a rektor SGH Piotr Wachowiak jest członkiem Rady Programowej Chapter Zero Poland.
PIOTR GLEN, dyrektor Centrum Zrównoważonego Rozwoju, SGH
