Rozmowy przy drugiej kawie. Wsparcie psychologiczne studenta i opieka nad osobami ze szczególnymi potrzebami w procesie kształcenia.

Celem webinarium było przedstawienie obecnych wyzwań, które skutkują coraz większym zaangażowaniem uczelni w realizację wsparcia psychologicznego dla studentów i pozostałych członków społeczności akademickiej. W przestrzeni europejskiej psychologiczne wsparcie studentów przez uczelnie jest powszechnie spotykaną praktyką.

Webinarium otworzył prorektor ds. dydaktyki i studentów  SGH, dr hab. Krzysztof Kozłowski, prof. SGH, który podkreślił znaczenie  tematyki webinarium.

W pierwszej części prezentacji kanclerz SGH dr Marcin Dąbrowski przedstawił ramy organizacyjne wsparcia psychologicznego, jakie SGH  oferuje członkom wspólnoty akademickiej. Program wsparcia studentów, doktorantów i pracowników uczelnia rozpoczęła się w marcu 2018 roku. Znakomitą większość odbiorców tej pomocy stanowią studenci studiów licencjackich i magisterskich. Ponadto od marca ub.r. uczelnia zatrudnia również trzeciego psychologa, uchodźczynię z Ukrainy, która opiekuje się studentami pochodzenia ukraińskiego i białoruskiego, jak również wspiera uchodźców, których SGH kwateruje w domu studenta. Program wsparcia oparty jest na zasadach pomocy doraźnej; każdy student ma prawo do pięciu spotkań z psychologiem. Jeżeli sytuacja tego wyraźnie wymaga, terapia może być przedłużona, niemniej  psycholodzy mają postawione zadania w zakresie doraźnej pomocy wraz z ewentualną rekomendacją skorzystania z dłuższej terapii poza SGH bądź też wsparcia psychiatry. Opieka psychologiczna SGH cieszy się ogromnym zainteresowaniem studentów, a co za tym idzie wiąże się również z dłuższym oczekiwaniem na wizytę. Dlatego też  SGH wprowadziła obok normalnych, godzinnych sesji, również dyżur każdego psychologa raz w tygodniu, na kilka krótkich spotkań po 15 minut,  zarówno dla potrzeb bardzo doraźnej pomocy, jak i zainicjowania terapii. Skala działania jest duża. Dwóch stałych psychologów przeprowadziło w ub. r. 1200 sesji, czyli średnio po 100 miesięcznie.

Dodatkowo, psycholog zaangażowany do wsparcia społeczności ukraińskiej realizuje miesięcznie kilkadziesiąt spotkań  od początku konfliktu zbrojnego. Dr Dąbrowski przybliżył również zakres objawów, z jakimi studenci zgłaszają się do psychologów, obszary, w których występuje najwięcej trudności psychologicznych. Kanclerz  zwrócił także uwagę na  trudności, z jakimi mierzyli się studenci w czasie pandemii COVID-19, tj. trudności w zaadaptowaniu się do pracy zdalnej (brak ruchu, izolacja społeczna), nasilone lęki i objawy psychosomatyczne, konflikty rodzinne, zerwane więzi, zaburzenia odżywiania. Również wybuch konfliktu zbrojnego na Ukrainie przyniósł nasiloną potrzebę wsparcia psychologicznego wśród członków wspólnoty akademickiej, czego odpowiedzią ze strony uczelni było zwiększenie liczby oferowanych sesji oraz zatrudnienia dodatkowego psychologa. Informacje o wsparciu można znaleźć na stronie pomocy psychologicznej SGH.

W drugiej części prezentacji, autorstwa dr. Rafała Towalskiego z Kolegium Ekonomiczno-Społecznego SGH zostały wykorzystane doświadczenia SGH z realizacji projektu Inkluzywna SGH.

Warto zajrzeć też do artykułu dr. Towalskiego opublikowanego w Gazecie SGH dotyczącego tego projektu. W ramach tego projektu powstały m.in. 15-minutowe podcasty poświęcone wsparciu, jakie oferuje SGH. Można je znaleźć na YouTubie – link do pierwszego podcastu jest dostępny tutaj.

Wszystkie podcasty można znaleźć na stronie w zakładce: INKLUZYWNA SGH – BEZ BARIER W DOSTĘPIE DO EDUKACJI (INSGH).

Prezentacja dr. Towalskiego była poświęcona głównie współpracy realizowanej z osobami w spektrum autyzmu. Dr Towalski wskazał,  że  autyzm nie jest obecnie traktowany jako zaburzenie, tylko jako mniej typowa forma odbioru rzeczywistości, skutkująca w odmiennym sposobie przetwarzania bodźców i informacji, odmiennej formie komunikacji. Ta odmienna forma komunikacji opiera się na dosłowności i precyzji. Osoba w spektrum autyzmu nie lubi tzw. small talków, ponieważ nie widzi w nich żadnej celowości, przeważnie źle funkcjonuje w momencie, gdy występują jakieś rozpraszacze w otoczeniu np. hałas. Dla niektórych duży dyskomfort może wywołać perspektywa wystąpienia publicznego. Tym samym wykładowca, który pracuje ze studentem w spektrum autyzmu, powinien dostosować metody weryfikacji efektów uczenia się do takiego studenta, uwzględniając jego unikalne potrzeby. Przykładowo może zaproponować egzamin pisemny składający się z bardzo konkretnych poleceń. Warto też wskazać pewne dodatkowe oczekiwania wobec takiej osoby, tak aby wykorzystać jej silne strony – np. zdolności analityczne.

W części dyskusyjnej poruszono dwie ważne kwestie. Po pierwsze, wykładowcy SGH nie otrzymują domyślnie informacji o studentach ze szczególnymi potrzebami od Biura ds. Dostępności i Wsparcia Osób z Niepełnosprawnościami (https://www.sgh.waw.pl/wsparcie-dla-osob-z-niepelnosprawnosciami). Ze względu na to, że wszelkie deficyty w tym obszarze należą do tzw. wrażliwych informacji, zakłada się, że student, który ma jakieś szczególne potrzeby, powinien poinformować o nich wykładowcę. Biuro wspiera takiego studenta, gdy się do niego zgłosi, np. może wystawić odpowiednie zaświadczenie, które wykładowca powinien uwzględnić. Tym samym, jeśli dany student nie będzie chciał jakiegoś dodatkowego wsparcia, to jest w SGH traktowany na takich samych zasadach jak każdy inny student. Analizuje się obecnie możliwość wprowadzenia do SGH pewnych mechanizmów za przykładem uczelni z długą tradycją wspierania studentów ze szczególnymi potrzebami, które już na etapie rekrutacji pozwoliłby zidentyfikować zarówno osoby wymagające wsparcia, jak i zakres tego wsparcia.

To samo dotyczy kadry. W dyskusji wskazano, że być może warto byłoby rozważyć rozwiązania, które mogłyby doprowadzić do pewnej interwencji z inicjatywy wykładowców lub innych pracowników SGH. Na przykład może się zdarzyć, że w ramach studiów podyplomowych zostanie zrekrutowany słuchacz, który ma szczególne potrzeby i ujawnione deficyty mogą prowadzić do uciążliwości na poziomie organizacji studiów, np. zaburzać prowadzenie zajęć. Rozmowa dotyczyła mechanizmów, które z jednej strony, udzielałyby wsparcia temu słuchaczowi, a z drugiej strony,  nie obciążałyby wszystkich uczestników zajęć.

Drugim istotnym wątkiem, który był dyskutowany podczas webinarium, były kwestie związane z popularyzacją języka inkluzywnego. Niewątpliwie w tym obszarze warto byłoby wyjść z pewnymi krótkimi poradnikami dla pracowników akademickich i administracyjnych SGH, jak reagować na określone sytuacje, z którymi mogą się zetknąć p.. w kwestii języka, jaki mają stosować w tego typu sytuacjach. Jednocześnie prowadzone są szkolenia wykładowców w tym obszarze.

Prorektor Kozłowski, zamykając webinarium, podkreślił, że cieszy się z inicjatyw przeznaczonych  dla osób ze szczególnymi potrzebami, jakie są realizowane w SGH. Wyraził przy tym zadowolenie  że ma możliwość współpracy z osobami, które są uwrażliwione na tą tematykę i prowadzą też w tym obszarze aktywne działania.

Podsumowując, działania SGH realizowana wobec osób ze szczególnymi potrzebami są bardzo ważne i należy je popularyzować, tak aby wiedziała o nich cała społeczność uczelni. Właśnie ta intencja towarzyszyła organizacji webinarium i temu sprawozdaniu.

---
Kolejne webinarium odbędzie się 23 lutego 2023 roku i będzie poświęcone kwestii ankietyzacji zajęć. W szczególności zostaną przedstawione procesy ankietyzacji funkcjonujące w ramach SGH oraz wyzwania związane z tym procesem zarówno na poziomie uczelni, jak i również poruszane w szerszych dyskusjach.
Webinarium będzie prowadzone przez Jakuba Brdulaka oraz Andrzeja Żurawskiego – członków Zespołu Uczelnianego Systemu Zarządzania Jakością.

Link do niego dostępny jest tutaj – należy jedynie na niego kliknąć i ewentualnie poczekać na zgodę na dołączenie się do spotkania (jeśli osoba loguje się spoza SGH).