Welcoming Spaces

Inspiracją do realizacji projektu Welcoming Spaces była obserwacja, że wiele miast i wsi w państwach członkowskich UE kurczy się pod względem ekonomicznym i demograficznym, a nowo przybyli migranci (w tym dobrowolni i przymusowi) mogą odegrać ważną rolę w ożywieniu tych obszarów i dać nowe perspektywy na ich rozwój. Warunkiem tego pozytywnego oddziaływania jest stworzenie przestrzeni przyjaznych migrantom – welcoming spaces, pozwalających na ich skuteczną integrację w społecznościach przyjmujących. Inicjatywy takie są podejmowane zarówno oddolnie (przez lokalne wspólnoty i organizacje pozarządowe), jak i odgórnie – przez instytucje publiczne szczebli centralnego i samorządowego oraz sektor prywatny.

Welcoming Spaces – Inwestowanie w miejsca przyjazne migrantom w Europie: rewitalizacja kurczących się obszarów poprzez przyjmowanie migrantów spoza UE to projekt badawczy realizowany w latach 2020–2024 i finansowany z europejskich środków w ramach Programu Horyzont 2020. Działania projektowe są prowadzone przez międzynarodowe konsorcjum, złożone z badaczy i ekspertów-praktyków z: Holandii, Niemiec, Włoch, Hiszpanii i Polski. Ta ostatnia jest reprezentowana przez interdyscyplinarny zespół pracowników Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie i przedstawicieli organizacji pozarządowej – Fundacji Ocalenie.

Celem projektu Welcoming Spaces jest wypracowanie nowych sposobów tworzenia przestrzeni przyjaznych migrantom, sprzyjających ich włączeniu społecznemu i integracji tak, aby jednocześnie umożliwić rewitalizację kurczących się obszarów w państwach UE. Rewitalizacja w projekcie odnosi się do procesów, dzięki którym kurczące się regiony stają się atrakcyjnymi miejscami do życia, charakteryzują się wysokim poziomem kapitału społecznego i ekonomicznego, a także poszanowaniem praw człowieka. Skuteczne działania rewitalizacyjne oznaczają, że zrewitalizowany obszar staje się rentowny w kontekście ekonomicznym (economic viability), stabilny politycznie (political stability), a jego mieszkańcy cieszą się dobrobytem (i dobrostanem) społecznym (social well-being). Ważnym komponentem realizowanego projektu są działania mające na celu rozwijanie międzysektorowej sieci współpracy – tzw. Community of Practice – między różnymi aktorami (m.in. przedstawicielami instytucji publicznych, mieszkańcami, migrantami) zaangażowanymi zarówno w aktywność na rzecz rewitalizacji, jak i integrację nowo przyjezdnych.

Welcoming spaces w Polsce

W Polsce również można wskazać kilka miast i wsi na kurczących się obszarach, gdzie są podejmowane działania w celu stworzenia przestrzeni przyjaznych migrantom. Zespół badawczy Kolegium Ekonomiczno-Społecznego (KES) SGH, mając na uwadze wspólne wytyczne dla konsorcjum, zidentyfikował cztery takie miejsca: Łomżę i Zambrów w województwie podlaskim oraz Wohyń i Zalesie w województwie lubelskim. Są to gminy, w których są (lub niegdyś były) zlokalizowane ośrodki dla cudzoziemców (przede wszystkim osób oczekujących na decyzję w sprawie wniosku o nadanie statusu uchodźcy), a w związku z obecnością migrantów – często wywodzących się z innych kręgów kulturowych – samorządy, lokalna społeczność, przedsiębiorcy oraz organizacje pozarządowe podejmują wiele działań ułatwiających im integrację. Aby odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób przyjazne inicjatywy są organizowane i wdrażane w tych miejscach, zespół badawczy z KES przeprowadzi indywidualne wywiady pogłębione z przedstawicielami m.in. władzy lokalnej i publicznych instytucji pomocowych, a także organizacjami pozarządowymi, przedsiębiorcami zatrudniającymi cudzoziemców oraz samymi migrantami. Badania terenowe zostaną poprzedzone klasyczną analizą desk research, której istotna część została już wykonana.

O zespole

Warto także zwrócić uwagę na sposób budowania zespołu projektowego i jego różnorodność w zakresie obszarów zainteresowań i kompetencji, co dobrze odzwierciedla interdyscyplinarny charakter całego Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Projekt kierowany jest dwuosobowo: przez Pawła Kubickiego (Katedra Polityki Społecznej, Instytut Gospodarstwa Społecznego – IGS) oraz Martę Pachocką (Katedra Studiów Politycznych, Instytut Studiów Międzynarodowych – ISM), a członkami zespołu są pracownicy Zakładu Socjologii Instytutu Filozofii, Socjologii i Socjologii Ekonomicznej (Joanna Zuzanna Popławska), Katedry Polityki Publicznej IGS (Ewa Jastrzębska, Paulina Legutko-Kobus) oraz Katedry Polityki Społecznej IGS (Justyna Gać). Kluczową rolę w realizacji Welcoming Spaces odgrywa zatrudniona w ramach projektu doktorantka – Justyna Szałańska (Katedra Polityki Społecznej IGS), co jest też elementem rozwoju młodej kadry akademickiej na naszej uczelni. Jednocześnie ten sam zespół podejmuje aktywne działania na rzecz pozyskania kolejnych grantów i projektów w obszarze studiów migracyjnych.