Zrównoważony rozwój SGH 

Czym jest zrównoważony rozwój? Jak go rozumieć w kontekście uczelni wyższych, w tym SGH?
 

Dr Marcin Dąbrowski, kanclerz SGH: Społeczna odpowiedzialność polskich przedsiębiorstw i podejmowane przez nie działania na rzecz zrównoważonego rozwoju mają coraz większy wpływ zarówno na ich sukces biznesowy, jak i wycenę. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie z perspektywy operacyjnej funkcjonuje jak przedsiębiorstwo: utrzymuje wiele budynków i ich infrastrukturę techniczną, dostarcza też usługi wspierające dla pracowników i studentów, aby mogli realizować swoje codzienne zadania. W celu zwiększenia naszej społecznej odpowiedzialności od 2018 r. analizujemy, pod kątem zrównoważonego rozwoju, procesy techniczne i optymalizujemy funkcjonowanie infrastruktury uczelni, jak również kontraktowane usługi zewnętrzne czy pracę podwykonawców. Warto podkreślić, że na początku 2020 r. przeprowadziliśmy zewnętrzny audyt, oceniający te działania i wspierający przygotowanie wskaźników zrównoważonego rozwoju na przyszłe lata.

Jak w SGH wygląda uwzględnianie w jej działalności czynników ESG jako jednego z narzędzi budowania polityki rozwoju uczelni?

– Coraz powszechniejsza świadomość współczesnych wyzwań sprawia, że wśród pracowników i studentów SGH rośnie zainteresowanie obszarem CSR. Władze uczelni nadały tym zagadnieniom szczególny priorytet. Mam tu na myśli działalność Komisji Rektorskiej ds. Społecznej Odpowiedzialności SGH, a także wskazanie przez rektora strategii zrównoważonego rozwoju jako jednej z kluczowych strategii przekrojowych, zaplanowanych do realizacji wraz ze strategią główną SGH. Działania strategiczne mają na celu jak najpełniejsze uwzględnienie CSR w naszej misji dydaktycznej, aktywności naukowej oraz przedsięwzięciach o charakterze społecznym, wspierających zarówno społeczność lokalną, jak i rozwiązywanie problemów o wymiarze globalnym, w tym środowiskowych. Te strategiczne priorytety łączymy z dążeniem do wspomnianego już zrównoważonego rozwoju uczelni, rozumianej w tym miejscu jako przedsiębiorstwo.

Idea zrównoważonego rozwoju zakłada, że każda firma powinna dbać o więcej niż tylko swój interes ekonomiczny. Równie ważne są korzyści, jakie z jej funkcjonowania mogą mieć pracownicy, społeczność lokalna i środowisko naturalne. Jak to wygląda w przypadku SGH?

– Nie ma zrównoważonego rozwoju bez dialogu z interesariuszami ani bez działań na ich rzecz. Doskonałym przykładem może być budżet partycypacyjny SGH, który przyczynia się do realizacji wielu cennych inicjatyw na rzecz społeczności lokalnej czy środowiska naturalnego. Dzięki pomysłom pracowników, studentów i doktorantów zrewitalizowaliśmy Ogrody Rektorskie, założyliśmy pasiekę na dachu biblioteki, a także łąkę kwietną i budki lęgowe dla ptaków na terenie kampusu. Zamontowaliśmy również czujniki jakości powietrza i zorganizowaliśmy wewnętrzną sieć rowerową dla pracowników przemieszczających się pomiędzy budynkami uczelni.

Ideą każdego kolejnego budżetu partycypacyjnego jest zebranie pomysłów, a następnie wybór przez całą społeczność tych najbardziej preferowanych. Pozwala to na ustalenie priorytetowych inwestycji z uwzględnieniem potrzeb wspólnoty akademickiej. Pomysły zgłaszane przez pracowników SGH są związane głównie z poprawą warunków pracy, rozwojem zawodowym, a także udoskonalaniem infrastruktury kampusu. Z kolei budżet studencko-doktorancki dotyczy innowacji ekologicznych, ale tzw. zielone tematy są bardzo popularne także wśród pracowników uczelni. 

Firma-Idea to nowe ujęcie strategii biznesowej przedsiębiorstw. Ma ona wynikać z samookreślenia fundamentalnych wartości firmy, przyjęcia przez nią i przestrzegania określonych norm i zasad, a co za tym idzie – podejmowania konkretnych działań w zakresie działalności operacyjnej, zarządczej i komunikacyjnej, odnoszonych zwłaszcza do relacji z partnerami i otoczeniem społecznym. Czy można mówić także o Uniwersytecie-Idei?

– Warto podkreślić, że współczesne uczelnie nie zajmują się wyłącznie dydaktyką czy badaniami. Prowadzą działalności operacyjną i biznesową, które mają przynosić wartość dodaną oraz dodatni wynik finansowy. Uczelnie współpracują, ale również konkurują ze sobą na wielu polach. Według mnie Uniwersytet-Idea musi łączyć misję dydaktyczną ze zdolnością do generowania zysku. Zgodnie z tą koncepcją uczelnie powinny stawiać przed sobą coraz ambitniejsze cele biznesowe, uwzględniając przy tym wartości pozaekonomiczne i oczekiwania różnych grup interesariuszy. Wszystkie działania danego podmiotu powinny być realizowane zgodnie z wartościami danej uczelni, tak aby rozwijała się, a nie tylko rozrastała. Jeśli dodamy do tego dialog z interesariuszami, możemy już mówić o Uniwersytecie-Idei. 

W związku z tym, jakie wyzwania stoją przed uczelniami? Jak się zmieniają współczesny model zarządzania uczelnią i relacje uczelnia–społeczeństwo? Obszar ESG dotyka nie tylko tzw. twardego biznesu, ale też szkolnictwa wyższego w kontekście Deklaracji Społecznej Odpowiedzialności Uczelni i planów raportowania tej działalności.

– Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, jako jedna z pierwszych polskich uczelni, zbadała postrzeganie społecznej odpowiedzialności szkoły wyższej. W roku 2017 przeprowadzono badanie naszych pracowników, a w 2018 r. – kluczowych interesariuszy, a więc studentów, doktorantów, uczestników kursów organizowanych przez SGH, a także przedstawicieli instytucji zewnętrznych, takich jak przedsiębiorstwa, administracja publiczna czy organizacje lokalne. Na podstawie analizy wyników badania powstał model strategii społecznej odpowiedzialności SGH. Jego filarem są relacje wewnętrzne w uczelni, będące podstawą: po pierwsze, budowania oferty edukacyjnej; po drugie, prowadzenia badań; po trzecie, nawiązywania relacji zewnętrznych. Takie solidne podstawy są warunkiem przejścia uczelni na kolejne poziomy realizowania strategii odpowiedzialności społecznej. 

Rzetelne raportowanie niefinansowe to obecnie podstawa dla każdej firmy, która chce być postrzegana jako działająca w sposób zrównoważony. To także istotny element potwierdzający transparentność organizacji. Czy SGH przygotowuje takie raporty?

– Uczelnia przygotowuje się do opracowania dwóch ważnych raportów. Obecnie przeprowadzamy samoocenę realizacji postanowień Deklaracji Społecznej Odpowiedzialności Uczelni. Podjęliśmy taką decyzję, ponieważ uważamy, że podpisanie tego dokumentu było gestem ważnym i przede wszystkim symbolicznym. Należy zatem ocenić, w jakim stopniu w praktyce zasady Deklaracji są stosowane w bieżącej działalności SGH. W roku 2022 planujemy wydać pierwszy pozafinansowy raport społecznej odpowiedzialności naszej uczelni. Z niecierpliwością czekamy też na nowe wytyczne Komisji Europejskiej, dotyczące raportowania niefinansowego – jednolity, porównywalny system raportowania jest absolutnie niezbędny. 

Przygotowując raport, za podstawę analizy przyjmiemy najprawdopodobniej wskaźniki społeczno-środowiskowe zgodne ze standardem GRI (Global Reporting Initiative) – międzynarodowym wzorcem raportowania zrównoważonego rozwoju organizacji. Wypracowane w ten sposób rekomendacje, pozwolą nam na analizę: procesów zakupowych, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, energooszczędności, emisji bezpośrednich i pośrednich, a nawet – wstępnie – śladu węglowego SGH. 

Jak SGH radzi sobie z procesami dydaktycznymi w ujęciu cyfrowym?

– Podczas pandemii szybkie przejście na zdalne kształcenie wiązało się z koniecznością zorganizowania odpowiedniego środowiska pracy, uruchomienia około 4 tys. grup zajęć, a także zapewnienia wykładowcom odpowiedniego przeszkolenia oraz sprzętu. Przygotowaliśmy sale wyposażone w kamerę podążającą, monitory i tablice z content camera.
 

A co z cyfryzacją procesów administracyjnych?

– W SGH systematycznie zanika przekazywanie dokumentów papierowych na rzecz przepływu plików elektronicznych. I tak w wewnętrznych wnioskach, np. dotyczących świadczeń socjalnych, jak również w procesie opisu i rozliczania faktur, w SGH tradycyjny podpis zastąpiono podpisem w formie dokumentowej, co było możliwe dzięki od lat rozwijanemu u nas systemowi Elektronicznego Zarządzania Dokumentacją. W obiegu zewnętrznym większość pism władz SGH czy umów z przedsiębiorstwami jest podpisywana kwalifikowanym podpisem elektronicznym, a w przypadku komunikacji z podmiotami publicznymi – przekazywana zdalnie poprzez skrzynkę ePUAP. Podczas ostatniej rekrutacji nowo przyjęci studenci podpisywali zdalnie umowy i dokumenty rekrutacyjne: profilem zaufanym, podpisem kwalifikowanym lub e-dowodem. Warto też zaznaczyć, że od prawie dwóch lat absolwenci SGH – jako pierwsi w Polsce – otrzymują wraz z dyplomem również jego cyfrową kopię, opatrzoną kwalifikowaną elektroniczną pieczęcią SGH zgodnie z obowiązującymi w UE przepisami Electronic Identification and Trust Services Regulation (eIDAS). Planujemy kolejne działania mające na celu unowocześnienie prowadzonej działalności, ułatwiające obieg dokumentów oraz załatwianie spraw na uczelni. Ponadto promujemy nowatorskie rozwiązania wśród innych szkół wyższych, m.in. wspierające wdrażanie systemu cyfrowego zarządzania dokumentami. Nasze zaangażowanie w tym obszarze traktuję jako element zrównoważonego rozwoju i urzeczywistnienia Uniwersytetu-Idei.