Młodsi nie będziemy – raport Unii Metropolii Polskich autorstwa badaczy z SGH
Jak miasta członkowskie Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza szykują się do nadciągających nieuchronnie zmian demograficznych, jakie polityki realizują w tym kierunku i jakie działania podejmują? Wszystko to było przedmiotem badania, którego wyniki zostały zaprezentowane w opracowanym na zlecenie UMP raporcie – „Młodsi nie będziemy. Miasta wobec starzenia się mieszkańców”, autorstwa dr Joanny Felczak, dr. hab Pawła Kubickiego, prof. SGH, dr hab. Eweliny Szczech-Pietkiewicz, prof. SGH i dr Zofii Szwedy-Lewandowskiej.
Publikacja UMP „Młodsi nie będziemy” opisuje uwarunkowania społeczno - demograficzne polityk miejskich, wyzwania związane ze starzeniem się mieszkańców, a także rekomendacje działań i rozwiązań, których wdrożenie pozwoli stworzyć miasto przyjazne osobom w każdym wieku. W raporcie znalazły się także krótkie charakterystyki wszystkich dwunastu miast członkowskich Unii Metropolii Polskich: Białegostoku, Bydgoszczy, Gdańska, Katowic, Krakowa, Lublina, Łodzi, Poznania, Rzeszowa, Szczecina, Warszawy oraz Wrocławia.
- Starzenie się to proces, który w wymiarze polityk publicznych, wymaga działań w wielu obszarach i na różnych poziomach. – tłumaczy Magdalena Wojno, koordynatorka Komisji ds. społecznych UMP - Trzeba też pamiętać, że seniorzy to różnorodna grupa. Lokalne polityki i programy, nie tylko te dedykowane seniorom, muszą budować miasta inkluzywne również dla seniorek i seniorów.
Uwarunkowania demograficzno-społeczne polityk miejskich
Obecnie około jednej piątej mieszkańców Polski to osoby w wieku 65 lat i więcej. O ile do 2007 roku odsetek osób starszych był wyższy wśród mieszańców obszarów wiejskich to po 2007 roku dynamicznie wzrasta udział osób starszych wśród mieszkańców miast. W najbliższych dziesięcioleciach postępującemu procesowi starzenia się ludności będzie towarzyszyło zjawisko ubytku ich liczby w większości miast, choć proces ten będzie zróżnicowany przestrzennie. Zgodnie z prognozami GUS tylko Warszawa i Rzeszów nie odnotują spadku liczby mieszkańców. Pozostałe miasta wojewódzkie będą obserwowały spadek liczby ludności, a populacja Poznania i Łodzi w 2048 roku spadnie poniżej 0,5 mln. Zmniejszaniu się populacji towarzyszy zmiana struktury wieku mieszkańców w wyniku akceleracji nie tylko procesu starzenia się, lecz także podwójnego starzenia się ludności (wzrost udziału osób najstarszych w populacji seniorów).
Autorzy raportu zwracają także uwagę na inne wyzwania i problemy związane z procesem starzenia się miejskich populacji. M.in. na wzrost liczby jednoosobowych gospodarstw domowych zamieszkiwanych wyłącznie przez osoby starsze (często wymagające opieki). Ale wskazują także uwagę na korzyści, które mogą płynąć z w potencjału tzw. srebrnej gospodarki m.in. dzięki rozwojowi innowacji (w tym technologicznych), dostosowujących usługi, produkty i modele biznesowe do potrzeb osób starszych.
Miasta dziś/miasta w 2022 roku
Miasta należące do UMP można uznać za doświadczone, jeśli chodzi o planowanie i realizację polityki w obszarze starzenia się ludności. Część z nich należy do Światowej Sieci Miast Przyjaznych Starzeniu bądź przygotowują się do uzyskania tego tytułu. W każdym z miast temat starzenia się ludności miast oraz polityka wobec osób starszych były postrzegane, jako jeden z tematów priorytetowych i jednocześnie rosnących na znaczeniu w ostatnich latach. Przejawia się to m.in. w tym, że kwestie osób starszych są integralną częścią praktycznie we wszystkich miejskich dokumentach programowych, które są też konsultowane z radami seniorów i jednostkami miejskimi zajmującymi się kwestami osób starszych.
Miasta jutra/miasta w 2030 roku
Raport zawiera także rekomendacje kierunków działań, które powinny być podejmowane w perspektywie długoterminowej i przy tworzeniu modeli rozwoju miasta, które w przyszłości ma uwzględniać potrzeby osób starszych. W ocenie autorów Raportu ram dla takiego rozwoju dostarcza przede wszystkim formuła miasta 15 – minutowego. Ten model, sprowadzający się do bliskiej dostępności różnych funkcji miasta, jest chyba najlepiej dostosowany do wymagań i potrzeb seniorów. Również ze względu na preferowaną przez tą grupę społeczną formę poruszania się w miejskiej przestrzeni. Seniorzy preferują spacer, który jest dla nich nie tylko formą mobilności, ale jednocześnie aktywności fizycznej. Dlatego też tzw. walkability miast powinno być jednym z priorytetów strategii rozwoju.
Źródło: Informacja prasowa Unii Metropolii Polskich
