Zrozumieć siebie i innych

Różnorodność członków społeczności SGH, bogactwo kulturowe wynikające z rosnącego umiędzynarodowienia działalności uczelni, a także dostrzeganie potrzeb osób z niepełnosprawnościami studiujących, pracujących lub współpracujących z naszą uczelnią wymagają trudnego połączenia równego i sprawiedliwego traktowania z dostrzeganiem indywidualnych lub grupowych potrzeb osób związanych z SGH.

Równe traktowanie jest przy tym zjawiskiem nie do końca wymiernym i podlegającym procedurom. Wynika z subiektywnego odczuwania relacji z innymi osobami. Czasem zwykły brak natychmiastowej odpowiedzi na maila jest już traktowany jako przejaw nierównego traktowania względem innej osoby, która oczekuje szybszej reakcji na swoją prośbę. Zdawkowa odpowiedź zamiast rozbudowanej informacji zwrotnej może też być różnie odbierana.

Stąd, zwracając uwagę nie tylko na procedury i prawo obowiązujące na naszej uczelni, dostrzegłam potrzebę uczulenia nas wszystkich na uwarunkowania równego traktowania tkwiące w rozumieniu emocji innych i emocji własnych. Ważna jest także świadomość uwarunkowań personalnych podejmowanych decyzji przez siebie i innych. Potrzeba ta narosła w okresie silnego ograniczenia kontaktów międzyludzkich w związku z pandemią COVID-19 i koniecznością pracy i nauki w sposób zdalny.

Inaczej jest w przypadku osób związanych z SGH w okresie poprzedzającym pandemię, a inaczej wchodzących do naszej społeczności wyłącznie zdalnie. Nowo zatrudnieni pracownicy i osoby studiujące w latach 2020/2021 – 2021/2022 mieli ograniczone możliwości, by poznać osoby z innych jednostek, poczuć „ducha uczelni”, zrozumieć urok pełnej Auli Spadochronowej czy zrozumieć, co to właściwie jest Wielka Różowa.

Warto też zauważyć, że nie każdy odnajduje się, pracując zdalnie, mając w najlepszym razie za towarzysza ulubione czworonogi. Poczucie przynależności do grupy jest jedną z najsilniejszych potrzeb ludzkich. Jej spełnienie jest niezwykle utrudnione, gdy komunikacja sprowadza się do emotikonów, krótkich zdań na czacie lub tak jak w przypadku wykładowców mówienia do ekranu, na którym często widzi tylko siebie i awatary słuchaczy.

Wyczulenie i zrozumienie swoich emocji i innych otaczających nas osób oraz towarzyszących temu procesów decyzyjnych stało się niezmiernie ważne nie tylko w związku z negatywnymi skutkami izolacji w trakcie pandemii, ale także w wyniku szoku, jakim dla nas była i jest wojna w Ukrainie.

Aby lepiej radzić sobie ze stresem, poczuciem alienacji i zagubieniem w szybko zmieniającym się wirtualnym świecie, trzeba szukać drogi wzmocnienia pozytywnych relacji międzyludzkich, podążania za wspólnymi wartościami i życia zgodnie z samym sobą. Pomocne w tym jest zrozumienie siebie i innych, czerpiąc z wiedzy na temat inteligencji emocjonalnej.

Pojęcie to jest słabo zakorzenione w dydaktyce SGH czy codziennych rozmowach członków naszej społeczności. Dlatego pragnę je przybliżyć, opierając się na jednym z możliwych podejść do tego zjawiska.

Mayer, Caruso, and Salovey (2000) definiują inteligencję emocjonalną (EI) jako „podzbiór inteligencji społecznej, który obejmuje zdolność monitorowania uczuć i emocji własnych i innych, rozróżniania ich i wykorzystywania tych informacji do kierowania własnym myśleniem i działaniami”¹.

Tak rozumiana inteligencja emocjonalna bazuje na zdolności rozpoznawania swoich własnych stanów emocjonalnych, jak również stanów innych osób oraz na umiejętności wykorzystania tej wiedzy w celu rozwiązywania problemów i kontrolowania zachowania. Podejście to wiąże się z dążeniem do równego i sprawiedliwego traktowania oraz uwzględniania specyfiki osobowości własnej oraz innych osób.

Cechy inteligencji emocjonalnej, które pomagają nam budować relacje i sieci w sposób zapewniający równe traktowanie, opierają się na myśleniu o wzajemnych korzyściach w interakcjach międzyludzkich, rozumieniu dynamiki grupy, skutecznym radzeniu sobie z konfliktami, przekonującą komunikacją, empatią. Rosnące znaczenie digitalizacji, którego doznaliśmy zwłaszcza w czasie pandemii, wyzwala potrzebę świadomego uczenia się, ćwiczenia i rozwijania tych cech².

Wykazując wysoką inteligencję emocjonalną, dana osoba staje się bardziej świadoma swoich emocji i rozumie, jak te emocje mogą wpływać na jej zachowanie. Taka świadomość pozwala na większe zrozumienie wpływu naszych działań na innych ludzi i bardziej uważne reagowanie.

Posiadanie inteligencji emocjonalnej skłania jednostkę do dostrzegania wartości każdej osoby, niezależnie od jej różnic kulturowych czy społecznych. Osoba o rozwiniętej inteligencji emocjonalnej jest zatem bardziej skłonna do kontrolowania swoich uprzedzeń i stereotypów, co prowadzi do bardziej obiektywnego i równego podejścia do innych.

Osoba o wysokiej inteligencji emocjonalnej jest bardziej świadoma wpływu swoich słów i działań na innych ludzi. Dzięki temu podejmuje bardziej uważne i odpowiedzialne decyzje, które przyczyniają się do przestrzegania wartości danej organizacji, w tym równego traktowania.

Wykazując wysoką inteligencję emocjonalną, jednostka jest lepiej przygotowana do rozpoznawania emocji innych ludzi i reagowania na nie w sposób empatyczny. To z kolei prowadzi do równego uwzględniania potrzeb i perspektyw innych osób, co jest kluczowe dla tworzenia uczelnianej społeczności opartej na równości i sprawiedliwości.

Wysoka inteligencja emocjonalna pomaga jednostce skutecznie radzić sobie ze stresem, co minimalizuje ryzyko przenoszenia negatywnych emocji na innych i nierównego traktowania. Dodatkowo, umiejętność konstruktywnego rozwiązywania konfliktów sprzyja równemu traktowaniu stron konfliktu i utrzymaniu spokojnej atmosfery na uczelni.

Jest zatem wiele powodów, by dążyć do rozwoju inteligencji emocjonalnej tak na poziomie indywidulanym, jak i w przypadku całej społeczności uczelnianej.

Dostrzegając duże znaczenie inteligencji emocjonalnej, 8 marca 2023 r. został zainicjowany w SGH cykl spotkań „Równe traktowanie: zrozumieć siebie i innych”. Jego celem jest rozwinięcie umiejętności w zakresie rozwoju cech osobowościowych wzmacniających równe traktowanie innych oraz pozwalających na lepsze zrozumienie własnych emocji oraz relacji z innymi. Przedmiot spotkań stanowi analiza inteligencji emocjonalnej oraz jej roli w kształtowaniu postaw i podejmowaniu decyzji.

W 2023 roku zaplanowano cztery spotkania:

1. Co warto wiedzieć o własnej inteligencji emocjonalnej? (8 marca)
2. Inteligencja emocjonalna jako podstawa lepszego zrozumienia siebie i innych. (24 czerwca)
3. Rozwój inteligencji emocjonalnej w kształtowaniu postaw i podejmowaniu decyzji. (27 września)
4. Inteligencja emocjonalna jako źródło rozwoju osobistego i podstawa rozwoju organizacji. (13 grudnia)

Spotkania prowadzi dr Lidia Czarkowska, ceniona specjalistka w zakresie inteligencji emocjonalnej oraz kształtowania ludzkiego potencjału. Z ramienia SGH inicjatywą tą zajmuje się prof. dr hab. Hanna Godlewska-Majkowska, pełnomocniczka rektora ds. równego traktowania.

Serdecznie zapraszamy wszystkich zainteresowanych. Spotkania odbywają się w formule hybrydowej w godz. 17.00–18.30.  

PROF. DR HAB. HANNA GODLEWSKA-MAJKOWSKA, dyrektorka Instytutu Przedsiębiorstwa, Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie SGH, pełnomocniczka rektora ds. równego traktowania

¹ Mayer, J.; Caruso, D. & Salovey, P. 2000. Emotional intelligence meets traditional standards for intelligence. New Hampshire, NH; University of New Hampshire Press, s. 268.
² Purushothaman, Rajagopalan. 2021. Emotional Intelligence, SAGE Publications India Pvt, Ltd.,. ProQuest, Ebook Central, http://ebookcentral.proquest.com/lib/sgh/detail.action?docID=6500044. Copyright © 2021. SAGE Publications India Pvt, Ltd., s. 11–12.

Fot. Freepik