Senat RP ustanowił rok 2024 Rokiem Edukacji Ekonomicznej. Był to czas ważnych inicjatyw i wydarzeń, poświęconych wielu aspektom edukacji ekonomicznej, finansowej czy gospodarczej. Nie bez przyczyny obchody REE przypadły w roku pięciu ważnych rocznic, mających znaczenie dla historii odradzającego się państwa polskiego – 100-lecia reform gospodarczych Władysława Grabskiego, powstania polskiego złotego, utworzenia Banku Polskiego i Banku Gospodarstwa Krajowego oraz wydania Bankructwa Małego Dżeka Janusza Korczaka.
Senatorowie, podejmując 7 września 2023 r. uchwałę o ustanowieniu Roku Edukacji Ekonomicznej, wyrazili głębokie przekonanie, że edukacja ekonomiczna powinna być dostępna dla każdego młodego człowieka jako ważny element przygotowania do życia zawodowego i społecznego, a także udziału w budowaniu nowoczesnej i konkurencyjnej gospodarki.
„Myśląc o naszej historii i o tym, co było w niej ważne, powinniśmy myśleć o przyszłości, o edukacji (…). Także z Senatu powinien pójść ten mocny głos, że musimy się edukować we wszystkich dziedzinach, a edukacja ekonomiczna jest nam wszystkim bardzo, bardzo potrzebna (…). Jest też niezbędna, by zmieniać świat, by zapewnić bezpieczeństwo sobie i swojej rodzinie” – podkreślała marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska podczas inauguracji Roku Edukacji Ekonomicznej w styczniu 2024 r. Niemal rok później, podsumowując wydarzenia w ramach REE, marszałek Senatu mówiła: „(…) Pojawiło się bardzo wiele nowych pomysłów służących rozwojowi edukacji ekonomicznej, które należy dalej realizować, by dla młodych ludzi słowa – ekonomia, gospodarka, odpowiedzialność gospodarcza – nabrały nowego znaczenia. (…) Powstał bardzo dobry zespół ludzi, którym nie jest wszystko jedno, jaka będzie Polska”.
Podczas REE 2024 szczególny nacisk położono na edukację dzieci i młodzieży, wpojenie im nawyku oszczędzania jako ważnego elementu budowania satysfakcjonującej kondycji materialnej zarówno w wymiarze osobistym, jak i państwowym. To właśnie stało się tematem przewodnim Krajowego Forum Edukacji Ekonomicznej, które odbyło się w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie 28 października 2024 r. To niezwykle ważne wydarzenie na mapie całorocznych obchodów REE dało wyraźny i jasny sygnał, że edukacja ekonomiczna leży u podstaw szerokiej edukacji obywatelskiej i powinna stanowić priorytet obecnych i przyszłych działań wielu instytucji publicznych, organizacji pozarządowych, uczelni i biznesu.
Kolejnym celem REE 2024 była budowa społeczeństwa obywatelskiego świadomego reguł ekonomii, mającego wiedzę o finansach i zarządzaniu nimi. Jak mówił podczas KFEE w SGH minister finansów Andrzej Domański, wiedza o procesach gospodarczych, mechanizmach rynkowych, kursach walutowych, wysokości stóp procentowych, czy skąd się bierze wzrost gospodarczy, leżą u podstawy bogactwa społeczeństw, a umiejętność dysponowania własnym kapitałem buduje finansową odporność społeczeństwa. Podczas KFEE zgodnie podkreślano, że edukacja ekonomiczna to de facto edukacja obywatelska, a do jej skutecznej popularyzacji potrzebny jest kapitał społeczny.
W ramach obchodów REE 2024 w całym kraju zorganizowano ponad 500 różnego rodzaju inicjatyw i wydarzeń. Wzięło w nich udział ponad 750 tys. osób, m.in. 100 tys. uczniów uczestniczących w lekcjach i warsztatach poświęconych edukacji ekonomicznej. Odbyło się ponad 150 kongresów, konferencji i seminariów, prezentujących idee Roku Edukacji Ekonomicznej, m.in. KFEE i Kongres Edukacji Finansowej i Przedsiębiorczości. O roli edukacji ekonomicznej rozmawiano w Karpaczu, Sopocie, Krynicy, a także w trakcie Dni Edukacji Finansowej na GPW. W inicjatywę aktywnie włączyło się środowisko naukowe, przygotowując ponad 20 analiz i badań dotyczących m.in. poziomu wiedzy ekonomicznej Polaków i przygotowania szkół i nauczycieli do jej nauczania. Przeprowadzono ponad 500 lokalnych i regionalnych projektów edukacyjnych, m.in. 16 regionalnych konferencji „Impulsy Edukacyjne”. Odbyło się 56 lokalnych i regionalnych wystaw. W mediach ogólnopolskich i lokalnych o REE 2024 dowiedziało się ponad 3 mln Polaków.
Wśród najważniejszych wniosków płynących z Roku Edukacji Ekonomicznej eksperci wskazali m.in. na niską świadomość społeczną roli edukacji ekonomicznej w rozwoju społeczno-gospodarczym Polski, potrzebę holistycznego spojrzenia na system edukacji ekonomicznej, a także integracji działań instytucji publicznych, prywatnych i organizacji pozarządowych w tym zakresie. Inny wniosek dotyczył też fundamentalnego znaczenia szkoły w procesie edukacji ekonomicznej i wynikającego z niego szerszego uwzględnienia jej w podstawie programowej, a także w programach kształcenia i dokształcania nauczycieli. W ślad za wnioskami poszły konkretne rekomendacje, w tym m.in.: potrzeba systematycznego podkreślania znaczenia edukacji ekonomicznej dla rozwoju Polski, integracja działań instytucji publicznych i organizacji pozarządowych, budowa szerokiego programu kształcenia i dokształcania nauczycieli, przygotowanie kompleksowego zestawu pomocy dydaktycznych dla szkół, zaangażowanie mediów w edukację ekonomiczną, zwiększenie roli praktyków w edukacji ekonomicznej czy rozwój edukacji ekonomicznej w szkołach podstawowych.
Ale REE 2024 to nie tylko rekomendacje – jednym z realnych i wymiernych efektów jest powołanie Krajowego Centrum Edukacji Ekonomicznej. Porozumienie w tej sprawie zostało uroczyście podpisane przez organizatorów REE i przedstawicieli organizacji pozarządowych angażujących się w edukację ekonomiczną podczas konferencji podsumowującej REE w styczniu 2025 r. w Senacie RP. KCEE ma być kontynuatorem idei i działań podejmowanych w ramach Roku Edukacji Ekonomicznej, ale przede wszystkim jedną z kluczowych instytucji zajmujących się edukacją finansową i ekonomiczną w Polsce.
Zakończenie Roku Edukacji Ekonomicznej nie kończy wszakże aktywności Senatu w tym zakresie. Dlatego m.in. powstał senacki projekt ustawy o spółdzielniach uczniowskich, które przez wiele lat uczyły inwestowania, ekonomii, wspólnotowego działania i podejmowania decyzji biznesowych. Trzeba nadal działać na rzecz edukacji ekonomicznej, tak by dla młodych ludzi słowa – ekonomia, gospodarka, odpowiedzialność gospodarcza – nabrały nowego wymiernego znaczenia, a oni sami potrafili sprawnie i odpowiedzialnie zarządzać swoimi finansami, prowadzić dobrze swoje małe i duże firmy oraz zadbać o swoją przyszłość.
IZABELA MORAWSKA, dyrektor, Kancelaria Senatu RP
FOT. PIOTR POTAPOWICZ, SGH
