Forum Zarządzania Internetem – Szczyt Cyfrowy IGF Polska 2023

Forum działa w ramach ogólnoświatowej inicjatywy ONZ. Do jego zadań należy inicjowanie i prowadzenie globalnej dyskusji o rozwoju przestrzeni cyfrowej oraz o aktualnych wyzwaniach związanych z internetem i jego rolą we wszystkich aspektach naszego życia. Forum to także okazja do spotkań i do współpracy różnych środowisk: decydentów-regulatorów, środowisk biznesowych, naukowo-badawczych jak i organizacji pozarządowych.

Jako członkini Rady Programowej IGF 2023, przedstawicielka świata nauki, miałam zaszczyt otwierać wydarzenie, obok dr. Krzysztofa Szuberta, przewodniczącego Rady Programowej IGF Polska i członka Rady Wysokiego Szczebla ds. Współpracy Cyfrowej ONZ OGF, wiceministra cyfryzacji Pawła Lewandowskiego, dyrektora Wojciecha Pawlaka z Naukowej Sieci Komputerowej NASK, wiceprezydenta Wrocławia Jakuba Mazura, marszałka województwa dolnośląskiego Cezarego Przybylskiego. W tym roku po raz pierwszy Rada Programowa Forum może poszczycić się parytetem, uczestniczę w Forum po raz drugi, a w Radzie – mam przyjemność zasiadać po raz pierwszy.

W debacie nad konsekwencjami cyfryzacji słychać wiele głosów i stanowisk. Uwagę zazwyczaj przyciągają te skrajne: od pesymizmu i obaw aż po optymizm i zachwyt nad nieznanymi nam jeszcze do końca możliwościami, jakie daje ten rozwój technologii. Głosem pesymistów może być izraelski historyk Juwal (Yuval) Noah Harari, który swoją wizję „tyranii technologii” przedstawił w książce „21 lekcji na XXI wiek (2018). Harari upatrywał zagrożeń, jakie może nieść z sobą sztuczna inteligencja i inne zaawansowane technologie, np. mogą położyć kres liberalnej demokracji i posłużyć do wprowadzenia totalitarnej kontroli, swoistej cyfrowej dyktatury. Postępująca automatyzacja niesie też ryzyko pojawienia się rzesz bezużytecznych pracowników. „Te same technologie, które mogą sprawić, że miliardy ludzi na świecie staną się nieistotne z ekonomicznego punktu widzenia, mogą być wykorzystane do ich łatwiejszego monitorowania i kontroli” – uważa Harari. Obawy wzbudza również postępująca algorytmizacja decyzji w obszarze polityki i gospodarki. Zdaniem Harariego w przyszłości władzę nad nami mogą sprawować maszyny.

Ten technologiczny pesymizm podziela wielu badaczy, m.in. w perspektywie ciągłego nadzoru – Szoszana Zubof (Shoshana Zuboff) w książce „Kapitalizm nadzoru” (2018) dowodzi, że wielkie korporacje technologiczne próbują rozciągać nad użytkownikami permanentną kontrolę naszych zachowań, zagrażającą wolności i demokracji. Z kolei w wymiarze gospodarki platformizacja wprowadza nowe reguły gry rynkowej, nie do końca sprecyzowane i trudne do odpowiedniej regulacji, wiąże się z fragmentaryzacją rynku i przyspieszoną eliminacją z niego tych firm i tych pracowników, którzy nie potrafią się w tych warunkach odnaleźć.

Warto podkreślić, że także my sami narażamy się na niebezpieczne sytuacje, gdy nieświadomi konsekwencji podejmujemy różnorodne działania cyfrowe, pobieramy aplikacje, tym samym dostarczamy i zwiększamy liczbę danych do analizy. Często po prostu ignorujemy warunki i nie przestrzegamy zasad związanych z bezpłatnymi aplikacjami, napędzając w ten sposób gromadzenie danych.

Pamiętajmy, że – jak pokazuje historia technologii – każdej zmianie, wynalazkowi towarzyszył zarówno lęk, jak i ciekawość. Jedno i drugie odczucie są jak najbardziej uzasadnione. Jak mówiła Maria Skłodowska-Curie, „w życiu nie należy się bać, należy to tylko zrozumieć”.

Właśnie takie inicjatywy jak Szczyt Cyfrowy 2023 we Wrocławiu mogą – dzięki debatom i dialogowi – przyczynić się choć trochę właśnie do tego zrozumienia technologii, ale i siebie nawzajem.

ChatGPT zapytany, „Czego nie dostaniemy od AI, a dostaniemy od drugiego człowieka?", odpowiedział: „Cztery rzeczy: fizyczną bliskość, uważność na emocje, oryginalny punkt widzenia i kreatywność".

18. spotkanie światowe IGF odbywa się  właśnie (8-12.10.2023) w Kioto w Japonii pod hasłem „Internet, którego chcemy – wzmacnianie pozycji wszystkich ludzi”.
Dyskusje podczas szczytu zostały zorganizowane w ramach czterech ścieżek problemowych: człowiek w internecie, technologie w służbie społeczeństwu, forum legislacji cyfrowej oraz ścieżka młodych (wraz z warsztatami).

Nagrania wszystkich sesji, w ramach poszczególnych ścieżek, dostępne są tutaj.

dr hab. Małgorzata Molęda-Zdziech, prof. SGH

kierowniczka Katedry Studiów Politycznych, Instytut Studiów Międzynarodowych, Kolegium Ekonomiczno-Społeczne SGH

pełnomocniczka rektora ds. współpracy z UE