Teraz Polska Nauka

Z inicjatywy Fundacji Polskiego Godła Promocyjnego i przy wsparciu Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie w dniu 21 stycznia br. odbyło się webinarium „O roli nauki polskiej wobec potrzeb i oczekiwań społeczeństwa, gospodarki oraz polityk publicznych” z udziałem: rektorów uczelni wyższych, dyrektorów ośrodków naukowo-badawczych, szefów kluczowych instytucji odpowiedzialnych za finansowanie badań i nawiązanie współpracy nauki z biznesem oraz prezesów firm wdrażających innowacyjne produkty i technologie.

Podczas webinarium przedyskutowano cele, które stawia przed sobą świat nauki, i skonfrontowano je z oczekiwaniami społecznymi, biznesowymi i politycznymi. Zastanawiano się, w jaki sposób nauka powinna odpowiadać na stawiane wyzwania, aby współpracować ze sferami społeczną, publiczną i gospodarczą, zachowując jednocześnie swoją tożsamość. Uczestnicy webinarium wyrazili potrzebę regularnych spotkań, gdyż droga dialogu nauki, biznesu i społeczeństwa jest jedyną, która poprowadzi do zaspokojenia potrzeb innowacyjnej gospodarki i społeczeństwa obywatelskiego. Było to pierwsze spotkanie z cyklu „Teraz Polska Nauka”, zorganizowane na potrzeby przygotowania ogólnopolskiego kongresu środowiska nauki w 2021 r.

Fundacja Polskiego Godła Promocyjnego podjęła się nowego, jakże potrzebnego zadania – wypracowania płaszczyzny komunikacji pomiędzy biznesem a społeczeństwem i nauką. Korzystamy z naszego trzydziestoletniego dorobku, zgromadzonego przy organizacji Konkursu „Teraz Polska” – rozpoczął spotkanie od wskazania jego celu Krzysztof Przybył, prezes Fundacji Polskiego Godła Promocyjnego „Teraz Polska”. W Kapitule zasiadają wybitni naukowcy, rektorzy uczelni, a jej przewodniczącym jest prof. Michał Kleiber, były prezes Polskiej Akademii Nauk. Wśród laureatów Godła „Teraz Polska” mamy wiele instytutów naukowo-badawczych, które dokonały wdrożeń swoich wynalazków. Najwybitniejszych naukowców, z prof. Henrykiem Skarżyńskim na czele, nagradzamy tytułem Wybitnego Polaka. Nawiązaliśmy stałą współpracę z licznymi branżowymi ośrodkami naukowo-badawczymi, które przeprowadzają ekspertyzy uczestników Konkursu „Teraz Polska”. Dlatego uznaliśmy, że te doświadczenia i kontakty mogą być pomocne w organizacji spotkania na najwyższym, profesjonalnym szczeblu – takie słowa padły także podczas rozpoczęcia webinarium.

Wiemy, że słabością naszej gospodarki, szybkości naszego rozwoju jest relacja pomiędzy nauką a biznesem, ale trzeba to rozumieć szerzej – jako relację pomiędzy nauką a społeczeństwem. Bo to przecież społeczeństwo, rozumiejąc znaczenie nauki, odpowiednio nastawia polityków, którzy wtedy podejmują prawidłowe decyzje, wspomagające relacje nauki z biznesem i gwarantujące innowacyjny rozwój kraju.

Prezes Przybył podkreślił, że fundacja poczuwa się do wyrażenia (w imieniu społeczeństwa, w tym przedsiębiorców) oczekiwania, by właśnie nauka dopomogła w rozumieniu i rozwiązywaniu najbardziej palących problemów współczesnego świata, a także w tym, aby polskie firmy oraz cała nasza gospodarka były postrzegane jako wysoce innowacyjne. Oczywiście, niezbędny do tego jest transfer wiedzy – od nauki do wszystkich jej interesariuszy.

Nauka musi być użyteczna tak dla samej siebie, jak i biznesu, dlatego warto zidentyfikować kluczowe czynniki sukcesu współpracy nauki i biznesu – określił pole dyskusji prof. Piotr Wachowiak. Wśród tych czynników wskazał na: wzajemnie pozytywne nastawienie środowisk naukowego i biznesowego; zrozumienie potrzeb i motywacji drugiej strony; wzajemne zaufanie, bez którego żadna współpraca nie będzie możliwa; prowadzenie systematycznego dialogu między nauką i biznesem. Krzysztof Domarecki (prezes Grupy Selena SA, laureata Godła „Teraz Polska”) także podkreślił, że dobro wspólne, jakim jest jakość życia każdego obywatela, wymaga symbiozy nauki i biznesu. Jednocześnie dodał, że w biznesie liczy się czas, także na wdrożenie rozwiązania. Komercjalizacja badań naukowych to jest zadanie dla biznesu, a nie dla nauki.

Ten wątek rozwijał Ryszard Florek (prezes FAKRO – firmy posługującej się Godłem „Teraz Polska”), wskazując, że aby polski biznes skutecznie wspierał naukę i stawiał przed nią wyzwania, sam musi być wyposażony w kapitał, który może przeznaczyć na badania i rozwój, zatem potrzeba silnych firm globalnych. Poparł go prof. Jan Szmidt (były rektor Politechniki Warszawskiej), zaznaczając, że de facto nauka rozwija się nie na uczelni, ale w centrach badawczo-rozwojowych korporacji globalnych. Prof. Ewa Niewiadomska-Szynkiewicz, dyrektor ds. naukowych NASK, wyraziła opinię, że część polskich firm nie jest gotowa na inwestycje w innowacje i najchętniej kupuje gotową, sprawdzoną technologię. Stąd kluczowa rola i konieczność zaangażowania państwa w finansowanie i promowanie polskich innowacyjnych produktów – wskazywała. Dlatego m.in. powstało Centrum Łukasiewicz, aby bezpośrednio odpowiadać na zapotrzebowanie biznesu. Każdy przedsiębiorca może rzucić nam wyzwanie. W ostatnim czasie otrzymaliśmy ich 260, przygotowując 400 odpowiedzi. Jesteśmy w stanie w ciągu 15 dni roboczych odpowiedzieć na zapotrzebowanie przedsiębiorcy – dodał dr Marcin Kraska, wiceprezes ds. badań i rozwoju Centrum Łukasiewicz.

Nie ma społeczeństwa obywatelskiego bez wolnej akademii. Ta autonomiczność i wolność badań jest jednym z fundamentów demokratycznego państwa. Bez nauki nie ma racjonalnych decyzji politycznych, bardzo ważne jest, aby naukowcy potrafili komunikować wyniki badań politykom tak, żeby te decyzje były racjonalne, i – w zależności od skali zagrożeń – podejmowali je w miarę szybko. Potrzebne jest wyedukowane społeczeństwo, czyli ukształtowane na poziomie wyższym, bo bez tego będzie łatwo manipulowalne – dr Anna Budzanowska, podsekretarz stanu, Ministerstwo Edukacji i Nauki

Podczas webinarium prof. Janusz Bujnicki wygłosił wykład pt. Nauka a rozwiązywanie problemów społecznych przez polityki publiczne, przedstawiając styk nauki i polityki, przykłady wielkich wyzwań społecznych i „złośliwych problemów” dla polityk publicznych oraz wyjaśniając, czym jest roztropne doradztwo naukowe. Wykład był wprowadzeniem do panelu „O potrzebie sojuszu nauki ze społeczeństwem i polityką”, prowadzonego przez prof. Michała Kleibera. Paneliści zastanawiali się, czy istnieje potrzeba zawarcia takiego sojuszu oraz czy instytucje naukowe powinny być otwartymi centrami życia intelektualnego społeczeństwa, w których następowałyby: popularyzacja osiągnięć naukowych, kształcenie ustawiczne, edukacja obywatelska oraz budowanie relacji ze światem polityki.

To jest strzał w dziesiątkę, ponieważ w Polsce współpraca między nauką a biznesem jeszcze nie jest doskonała i dlatego warto o tym mówić. Uważam, że nauka powinna być użyteczna dla biznesu, czyli biznes powinien czerpać korzyści z naszych rozważań teoretycznych, ale również my powinniśmy czerpać korzyści z tego, co robi biznes w praktyce – podsumował spotkanie prof. Piotr Wachowiak.

Zarzuca się naukowcom, że są pogrążeni w swoich rozważaniach, pozamykani w swoich gabinetach, a społeczeństwo nic z tego nie ma. Pamiętajmy, że zanim dojdzie do wdrożeń w wyniku badań naukowych, zanim zobaczymy ich efekty, np. w przemyśle, potrzebne są czas, pieniądze i olbrzymia wiedza, żeby zainwestować w badania podstawowe, które nie są od razu implementowane do gospodarki. Bez wiedzy na temat tego, jakimi prawami fizyki rządzi się świat i jak działa biologia organizmu ludzkiego, nie bylibyśmy w stanie wygenerować np. szczepionki na koronawirusa – dr Jarosław Górski

Otrzymaliśmy ciekawą dyskusję oraz wiele pomysłów na przyszłość. Uczestnicy spotkania zgodzili się, że warto organizować dalsze webinaria, być może zakończone kongresem „Teraz Polska Nauka–Społeczeństwo–Biznes”, bo niczym jest nauka, jeżeli funkcjonuje sama dla siebie, niczym będzie biznes, jeżeli nie będzie innowacyjny, czyli korzystający z osiągnięć nauki – stwierdził prezes Krzysztof Przybył.