COVID-19 a internacjonalizacja

Szalejąca na świecie pandemia wirusa COVID-19 oraz jej skutki są bezapelacyjnie największymi wyzwaniami, z jakimi boryka się obecnie ludzkość. Wpływ tej sytuacji na wszystkie aspekty naszego funkcjonowania zarówno prywatnego, jak i zawodowego zmusza nas do przeprojektowania dotychczasowego stylu życia, rozwiązań i schematów. 

W przypadku uczelni zawieszenie „fizycznej” działalności dydaktycznej i konieczność przejścia na nauczanie online oraz umiejętne zarządzanie sytuacją kryzysową to jedne z ważniejszych testów dla każdej instytucji mogące zadecydować o jej być albo nie być w najbliższych latach. Kolejnym obszarem życia uczelni, który bardzo mocno ucierpiał w wyniku pandemii, jest współpraca międzynarodowa, szczególnie programy wymian studentów i pracowników w ramach różnych projektów, takich jak Erasmus+.

W połowie lutego br., kiedy jeszcze wydawało się, że epidemia nie będzie miała tak dużego zasięgu, do naszej uczelni przyjechało ponad 200 studentów z całego świata, aby móc w Warszawie zrealizować semestr studiów. Część z nich, np. osoby z Hongkongu, została poproszona o zastosowanie „autokwarantanny”, do czego stworzono tym osobom warunki, zapewniając im zakwaterowanie poza akademikami SGH. W momencie zawieszenia zajęć niektórzy studenci zdecydowali się powrócić do swoich krajów, inni natomiast pozostali w Warszawie; większa grupa z tych drugich kontynuuje zajęcia online, pozostając również w stałym kontakcie z Centrum Programów Międzynarodowych. 

W okresie od stycznia do marca br. (do momentu wprowadzenia przez uczelnię zawieszenia wyjazdów i przyjazdów) na swój semestr za granicą wyjechało ponad 200 studentów SGH: 148 w ramach programu Erasmus+ oraz 60 w ramach wymiany bilateralnej. Niektórzy studenci wyjechali w ostatnich godzinach przed wprowadzeniem zarządzenia rektora SGH o zawieszeniu wyjazdów zagranicznych. W momencie wybuchu epidemii w Europie Zachodniej część studentów zdecydowała się powrócić do Polski i realizować zajęcia online; większość jednak pozostała za granicą, kontynuując naukę zdalnie. Z kolei ci studenci, którzy nie zdążyli wyjechać, otrzymali od swoich uczelni przyjmujących możliwość realizowania zajęć online bez konieczności odbywania podróży zagranicznej. Realizują w ten sposób tzw. mobilności wirtualne, które są swego rodzaju eksperymentem przed wprowadzeniem takiej możliwości w kolejnym etapie programu Erasmus. Możliwe było również zrezygnowanie z mobilności zarówno fizycznej, jak i wirtualnej i powrót na studia w SGH.

Konieczność szybkiego dostosowania się do pracy zdalnej, bardziej elastyczne podejście do procedur, cyfryzacja niektórych procesów i ograniczanie przepływu dokumentów papierowych zostały wymuszone przez obecną sytuację znacznie szybciej, niż było to planowane. Nowa perspektywa programu Erasmus zaczynająca się w 2021 r., do której obecnie się przygotowujemy (pisząc m.in. wniosek o przyznanie karty ECHE – Erasmus Charter for Higher Education – na kolejne siedem lat), zakłada wprowadzenie całkowitej cyfryzacji procesu organizacji mobilności i wdrożenie Erasmus Without Paper (EWP) obejmujące: 

• zastąpienie pracy papierowej pracą cyfrową;
• zmniejszenie obciążenia administracyjnego studentów i pracowników;
• tworzenie bezpłatnej infrastruktury publicznej (EWP stworzy infrastrukturę publiczną, która ułatwi cyfrowy i bezpłatny dla użytkowników końcowych obieg pracy administracyjnej);
• usprawnienie rozwiązań technicznych w zakresie mobilności studentów. 

Dodatkowymi elementami w nowej fazie programu Erasmus będą m.in. podjęcie działań zapewniających wykorzystanie i promocję cyfrowych narzędzi do zarządzania mobilnością, szersze zastosowanie mobilności mieszanej (będącej przejawem promowania przyjaznych dla środowiska praktyk we wszystkich działaniach związanych z programem), a także wykorzystywanie do promocji wzięcia udziału w programie byłych uczestników, studentów i pracowników, którzy będą pełnić funkcję lokalnych ambasadorów. 

Zarówno sytuacja spowodowana przez COVID-19, jak i związana z przygotowaniami do nowego etapu programu Erasmus są doskonałą okazją dla naszej uczelni do szybszego dostosowania się do nowej rzeczywistości poprzez faktyczne wprowadzenie elektronicznego obiegu dokumentów i uproszczenie procedur prowadzące do ograniczenia zużywanego papieru (co przyczyni się do zmniejszenia śladu węglowego) czy skrócenie czasu realizacji procesu organizacji mobilności studentów i pracowników oraz ich uznawalności. Aktualnie CPM we współpracy z dziekanatami Studium Licencjackiego i Studium Magisterskiego oraz z zespołem Centrum Technologii Informatycznych intensywnie pracuje nad wdrożeniem funkcjonalności oferowanych przez system USOS BWZ zaprojektowany do zarządzania współpracą międzynarodową. W fazie końcowej jest ustalanie nowych procedur wyjazdowych dla studentów na rok 2020/2021, w ramach których część dotychczasowych „papierów” (takich jak Learning Agreement, skierowanie na wyjazd czy formularz rozliczenia mobilności) będzie stopniowo przenoszona do systemu USOS, co docelowo skróci i ułatwi proces organizacji wyjazdu. W dalszym etapie planowane jest wprowadzenie elektronicznego przygotowania umów finansowych dotyczących mobilności Erasmus+ lub PO WER czy elektroniczne zlecanie przelewów stypendiów. Zaczynamy od wyjazdowych mobilności studenckich z racji dużej ich skali, ale w planach jest wdrożenie całościowej obsługi wyjazdów i przyjazdów zarówno studentów, jak i pracowników, i to nie tylko w ramach programu Erasmus+. 

Program Erasmus jest doskonałym narzędziem do wdrażania kolejnych rozwiązań zwiększających umiędzynarodowienie uczelni, które następnie można przenieść na pozostałe realizowane projekty. Dzięki uczestnictwu w projektach Erasmusa od 1998 r. (tj. od momentu przystąpienia Polski do programu) SGH udało się wprowadzić szereg rozwiązań i procesów usprawniających działalność uczelni w obszarze umiędzynarodowienia, np.: 

• Wdrożenie systemu ECTS (European Credit Transfer System) umożliwiającego sprawne porównanie efektów kształcenia w uczelniach europejskich oraz uznawalność przedmiotów zrealizowanych za granicą i uzyskanych za nie ocen. 
• Przygotowanie szerokiej oferty przedmiotów nauczanych w językach obcych oraz utworzenie kierunków studiów oferowanych w języku angielskim, które co roku przyciągają coraz większą liczbę studentów zagranicznych (zarówno w ramach programów wymiany, programów dydaktycznych oraz na pełne studia). Należy pamiętać, że od liczby przyjmowanych studentów programów wymiany i dydaktycznych (np. podwójne i wspólne dyplomy czy CEMS) zależy również liczba studentów, którym nasza uczelnia może zaoferować zdobycie doświadczenia międzynarodowego w uczelniach partnerskich na całym świecie.
• Zwiększenie mobilności studentów (na studia i praktyki) i pracowników (w celach dydaktycznych i szkoleniowych).
• Uczestnictwo w międzynarodowych projektach badawczych zarówno w programie Erasmus, jak i w ramach innych mechanizmów finansowych.

Nie bez znaczenia jest również możliwość pozyskiwania funduszy na wdrażanie i realizację projektów międzynarodowych. W ciągu ostatnich 15 lat uczelnia pozyskała prawie 13 mln euro na realizację projektów mobilnościowych programu Erasmus (z krajami programu i partnerskimi).

Dodatkowo realizowane były inne projekty mobilnościowe, takie jak PO WER czy Fundusz Stypendialny i Szkoleniowy (w ramach którego realizowane były mobilności z krajami EOG).

Mamy nadzieję, że kolejny etap programu umożliwi SGH dalszy rozwój i umacnianie pozycji jednej z najbardziej umiędzynarodowionych uczelni w Polsce. Z niecierpliwością również czekamy na zakończenie pandemii, aby móc powrócić do realizacji „fizycznych” mobilności zazagranicznych naszych studentów i pracowników oraz goszczenia w murach naszej Alma Mater studentów i pracowników z zagranicy.

Więcej informacji na temat programu Erasmus+ znajdziecie na stronie Centrum Programów Międzynarodowych SGH oraz na stronie Narodowej Agencji Programu Erasmus+.