Edward Altman 2018

Już po raz trzeci (12 kwietnia 2018 r.) w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie odbyła się konferencja Edward Altman Lecture Series połączona z I Warsaw Conference in Finance. Była to kontynuacja zainaugurowanego w 2016 r. cyklu spotkań poświęconych finansom pod patronatem profesora Edwarda Altmana – jednej ze 100 najbardziej wpływowych postaci w świecie finansów. Tematem wykładu gościa honorowego, prof. Martiego G. Subrahmanyama ze Stern School of Business na New York University, były derywaty kredytowe.

W programie konferencji przewidziano wykład zagranicznego gościa wraz z koreferatem oraz sześć sesji równoległych. Prof. Marti G. Subrahmanyam wygłosił wykład pt. Credit Default Swaps: Financial Markets, Corporate Finance and Regulation. W swoim wystąpieniu prelegent przedstawił wyniki licznych, w tym własnych, badań empirycznych. Podkreślił różnorodne aspekty ryzyka związane ze stosowaniem tych instrumentów. Szczególnie ciekawym wątkiem było empiryczne udowodnienie, że wierzyciele zabezpieczeni CDS (tzw. empty creditors) są zainteresowani, w przypadku wystąpienia kłopotów finansowych spółki, jej likwidacją, a nie restrukturyzacją. Następnie koreferat, odnoszący się do rynku instrumentów dłużnych w Polsce, wygłosił Jacek Fotek – wiceprezes zarządu GPW S.A. Celem tego wystąpienia było ukazanie, jaki jest stan obecny i jakie powinny być kierunki rozwoju rynku instrumentów bazowych dla CDS-ów. Po obu wystąpieniach odbyła się ożywiona dyskusja.

Sesja bezpośrednio poświęcona obszarowi badawczemu prof. Altmana miała tytuł „50 lat Z-Score”. Prof. Altman powitał uczestników sesji z nagranego wcześniej filmu. Jednym z trzech wystąpień był referat prezentowany przez prof. Błażeja Prusaka (Politechnika Gdańska). Przedstawił on mapę badań nad bankructwem przedsiębiorstw w krajach Europy Wschodniej oraz ocenił metodykę i wyniki tych badań. Z kolei dr Maciej Zięba i dr Sebastian Tomczak (Politechnika Wrocławska) pokazali, jak można prognozować bankructwa przedsiębiorstw z użyciem metod uczenia maszynowego, a konkretnie z wykorzystaniem zespołów drzew decyzyjnych. Natomiast dr Tomasz Nawrocki (Politechnika Śląska) zaproponował wykorzystanie logiki rozmytej do oceny kondycji finansowej przedsiębiorstw. Cała sesja pokazała, w jakich kierunkach może się rozwinąć idea Z-Score w przyszłości, w sytuacji dokładniejszych i liczniejszych danych o wynikach przedsiębiorstw.

Podczas sesji „Finanse behawioralne” wygłoszono trzy referaty. Pierwszy miał charakter teoretyczny i dotyczył związku łączącego ekonomię z psychologią – dr Marcin Rzeszutek z UW wyjaśnił, jakie korzyści może mieć otwarcie się ekonomii na dorobek nauk psychologicznych i w jaki sposób psychologia może pomóc ekonomistom bardziej adekwatnie opisywać i wyjaśniać współczesne zjawiska gospodarcze. Kolejny referat autorstwa prof. Piotra Zielonki z SGGW był teoretyczno-empiryczny i dotyczył heurystyki afektu, która polega na emocjonalnym uogólnieniu charakteru obiektu na podstawie przypisanych mu cech wartościujących, bez stosowania procedur analitycznych. Trzeci referat, autorstwa dr Elżbiety Kubińskiej, miał charakter empiryczny i był próbą wyjaśnienia ogromnej popularności metod analizy technicznej jako narzędzia wspierającego decyzje inwestycyjne.

Podczas sesji „Finanse korporacyjne” kontynuowano wątek CDS-ów, które mogą być wykorzystywane do wyceny nowych typów obligacji. Tego zastosowania CDS-ów dotyczyło wystąpienie dr. hab. Marcina Liberadzkiego z SGH. W pierwszej części swojego referatu prelegent przedstawił nowy rodzaj obligacji typu contingent convertible (CoCo), następnie omówił wyzwania związane z wyceną nowego instrumentu. W kolejnym wystąpieniu dr Piotr Wiśniewski z SGH porównał wycenę CDS-ów z ocenami agencji ratingowych. Na wykres kwotowań stawek CDS-ów opiewających na dług Rosji naniósł momenty, w których agencje ratingowe nadawały rating długowi Federacji Rosyjskiej. Wiśniewski dokonał interesujących spostrzeżeń dotyczących m.in. zdolności predykcyjnych ratingów i kwotowań CDS-ów.

W ramach sesji „Modelowanie finansowe” zaprezentowano wyniki trzech badań z obszarów finansów przedsiębiorstw, bankowości i stabilności finansowej. Najpierw prof. Małgorzata Olszak z UW przedstawiła prace dotyczące związków między poziomem kapitałów w bankach a podażą kredytów z uwzględnieniem procykliczności i wygładzania dochodów. Następnie dr Urszula Mrzygłód i dr Sabina Nowak zaprezentowały modelowanie zjawiska wygładzania dywidend na rynkach azjatyckich. Prof. Krzysztof Makarski z SGH zapoznał uczestników z wynikami modelowania zjawiska kryzysu i efektu zarażania, z udziałem banków z akcjonariatem zagranicznym.

Sesję dotyczącą instytucji finansowych poświęcono w całości zagadnieniom przymusowej restrukturyzacji (ang. resolution) banków, koncentrując się w szczególności na problemach związanych z mechanizmem bail-in (możliwość umorzenia określonych zobowiązań lub konwersji tych zobowiązań na kapitał w celu pokrycia strat, gdy wielkość funduszy własnych banku jest niewystarczająca). Wyzwania związane z implementacją przepisów dyrektywy BRR omówił mgr Kamil Klupa z SGH. Z kolei dr Andrzej Stopczyński z Uniwersytetu Łódzkiego określił podstawowe warunki, jakie powinny być spełnione, aby proces przymusowej restrukturyzacji mógł zostać przeprowadzony bez kapitałowego wsparcia od państwa. Badanie empiryczne przeprowadzone przez prof. Ewę Miklaszewską i dr. Krzysztofa Kila z UEK potwierdziło, że koncentracja na bezpieczeństwie rozumianym jako spełnianie standardów kapitałowych jest zbyt wąskim podejściem, a przenoszenie kosztów stabilizacyjnych z podatnika na wierzyciela rozwiązuje problem długu publicznego, ale nie społecznej akceptacji i wzrostu zaufania do banków.

W ramach sesji „Finanse osobiste” przewidziano pięć wystąpień. Celem sesji było ukazanie różnorodności finansów osobistych i zaprezentowanie różnych ośrodków zajmujących się tą subdyscypliną. Prezentowano zagadnienia dotyczące ochrony ubezpieczeniowej, doradztwa finansowego, oszczędności oraz edukacji finansowej. Prelegentami byli: dr hab. Marta Maciejasz-Świątkiewicz, prof. UO, z Uniwersytetu Opolskiego, dr hab. Krzysztof Waliszewski, prof. UEP z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, dr Aneta Kłopocka z Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Warszawie oraz dr Marcin Kawiński z SGH.

Ukoronowaniem wydarzenia była sesja młodych ekonomistów, na której wyniki swoich prac przedstawili laureaci konkursu zorganizowanego w ramach konferencji. Zwycięzcami konkursu zostały trzy osoby: Katarzyna Czupa (doktorantka SGH) za pracę Instrumenty pochodne a finanse muzułmańskie, Błażej Kiermasz (doktorant SGH) – praca Indeks VIX – zabezpieczenie czy zagrożenie oraz Maciej Szołtysek (student UE Katowice) – praca Znaczenie instrumentów pochodnych dla rynku finansowego oraz stabilności finansowej. Wystąpienia młodych ekonomistów charakteryzowały się dogłębną znajomością prezentowanej problematyki, co umożliwiło przeprowadzenie interesującej i merytorycznej dyskusji w trakcie trwania sesji.

W konferencji brali udział pracownicy naukowi, przedstawiciele praktyki gospodarczej oraz doktoranci i studenci uczelni krajowych (ogółem 135 osób).