Z ogromnym smutkiem i żalem przekazujemy wiadomość, iż 27 marca 2022 roku zmarł Profesor James W. Vaupel, jeden z najwybitniejszych współczesnych demografów, którego wizjonerskie idee rozwoju badań i współpracy naukowej miały fundamentalny wpływ na rozwój demografii, zwłaszcza na osiągnięcia naukowe badaczy europejskich.
Zainteresowania naukowe Profesora dotyczyły trwania życia i długowieczności, procesu starzenia się populacji i jednostek, biologicznych uwarunkowań zmian płodności i umieralności (biodemografia), metod analizy i modelowania procesów demograficznych. Jego prace wyróżniały się wielodyscyplinarnością ujęć badawczych, a także konsekwentnym wskazywaniem implikacji wyników badań procesów demograficznych dla polityk publicznych. Był autorem/współautorem ponad 300 artykułów naukowych, ponad 60 rozdziałów w książkach i 6 monografii.
W 1996 roku utworzył Max Planck Institute for Demographic Research (MPIDR) w Rostoku, którym kierował do 2017 roku. Był współzałożycielem powstałej w 2005 roku pod auspicjami European Association for Population Studies (EAPS) European Doctoral School of Demography (EDSD), jej rektorem i wykładowcą. Był współtwórcą Population Europe – sieci europejskich jednostek badawczych zajmującymi się badaniami ludnościowymi założonej w 2009 roku, ucieleśniając swą ideę wzmocnienia współpracy naukowej między tymi jednostkami i promowania wyników badań, a także rozwijania świadomości społecznej dotyczącej zmian demograficznych. W 2013 roku utworzył Max Planck Odense Center on the Biodemography of Aging (MaxO) na University of Southern Denmark, którym kierował do 2017 roku. Jego ostatnim miejscem pracy było Interdisciplinary Centre on Population Dynamics (CPop), które powstało z jego inicjatywy.
Dokonania naukowe Profesora i jego zasługi dla rozwoju demografii zostały uhonorowane w 2018 roku prestiżową nagrodą EAPS.
Zespół demografów z ISiD korzystał z szans rozwoju naukowego, oferowanych przez opisane wyżej zmiany instytucjonalne dotyczące współpracy naukowej w Europie, co umożliwiało bezpośrednie kontakty z Profesorem Jamesem W. Vaupelem jako naukowcem i nauczycielem. Profesor Janina Jóźwiak ściśle współpracowała z Profesorem i innymi demografami w kształtowaniu tych zmian, także jako wiceprezydentka (1999-2003) oraz prezydentka EAPS (2003-2008). Nasze zaangażowanie w aktywności Population Europe czy EDSD zacieśniało te relacje. Cieszyliśmy się życzliwością Profesora, który wspierał mocno nasze wysiłki związane z rozwojem naukowym młodych badaczy, także w czasie realizacji dwóch edycji EDSD w SGH (2013-2015).
Żegnając ze smutkiem Profesora, jesteśmy wdzięczni za przywilej współpracy z nim – jednym z najważniejszych demografów naszych czasów. Podziwiamy go jako wybitnego uczonego i nauczyciela, otwartego i pełnego życzliwości w codziennych kontaktach, który inspirował do nowych przemyśleń i poszukiwań, a także imponował swoim młodzieńczym entuzjazmem i nieustającą chęcią wspierania rozwoju nauki, obdarzając szczególnie życzliwą atencją młodych demografów.
Będziemy pamiętać o tym, co mu zawdzięczamy i sięgać w naszej pracy do jego dokonań.
Agnieszka Chłoń-Domińczak, Irena E.Kotowska, Anita Abramowska-Kmon wraz z zespołem demografów z ISiD
