Zwiększyć potencjał, działać na większą skalę

18.07.2024

Pracownicy SGH publikują w zagranicznych czasopismach, jeżdżą na prestiżowe konferencje oraz wygrywają krajowe i międzynarodowe granty. Nadal jednak pozyskanie dużego projektu międzynarodowego czy publikacja w topowym czasopiśmie jest traktowana jako ponadprzeciętne osiągnięcie. Chcielibyśmy, aby takie inicjatywy były dla nas codziennością, dobrą, zasługującą na docenienie i dającą powód do satysfakcji, w sprawnie funkcjonującej uczelni

W latach 2020–2022 badacze SGH opublikowali około 1600 artykułów w czasopismach naukowych i ponad 2000 rozdziałów w monografiach i odrębnych monografii. Podobnego dorobku można się spodziewać w kolejnych latach. Co roku uczelnia pozyskuje też kilka projektów międzynarodowych i jeszcze więcej krajowych. Wreszcie istnieją zespoły badawcze, które regularnie zdobywają kolejne fundusze. Od 2022 r. SGH jest w Sojuszu Uniwersytetu Europejskiego CIVICA, mamy międzynarodowe wymiany, podwójne dyplomy, świetne programy MBA oraz uznane certyfikaty. Niedawno minister nauki i szkolnictwa wyższego przyznał Szkole Głównej Handlowej w Warszawie środki finansowe w wysokości 21 mln zł na kontynuację programu Generations and Gender Programme w Polsce¹. Kolejnym sukcesem naszej uczelni jest pozyskanie środków finansowych w wysokości 11,4 mln zł² w ramach programu pozwalającego na dofinansowanie rozwoju potencjału badawczego SGH (Regionalna Inicjatywa Doskonałości – RID). Krótko mówiąc, jest dobrze.

Skoro jest tak dobrze, to dlaczego we wszystkich czterech dyscyplinach naukowych, w których nasza uczelnia jest oceniana, otrzymujemy ocenę B+, a postulowana w strategii naukowej SGH kategoria A będzie wyzwaniem? Czy mamy szansę na zdobycie (umownego) badawczego Świętego Graala w postaci grantu European Research Council? I jak chcemy to osiągnąć? Odpowiadając najprościej: SGH jako całość, czyli wspólnota wszystkich pracowników i tych wykonujących pracę administracyjną, i tych zajmujących się pracą naukową, powinna kontynuować swoją ewolucję, czyli przejść przemianę pozwalającą na dalsze zwiększanie potencjału uczelni i robienie tego, co dotychczas, ale na większą skalę. Potrzebujemy większej liczby badaczy przygotowujących dobre propozycje projektów i nawiązujących międzynarodowe kontakty. Większa liczba pozyskanych projektów oraz częsty udział w konferencjach oznacza, ceteris paribus, lepsze publikacje, które też częściej będą miały szanse na pozytywne recenzje w najlepszych czasopismach z wysokim Impact Factor. To wszystko przełoży się na większą renomę uczelni, która sprzyjać będzie większej liczbie ofert współpracy, co znowu zwiększy liczbę międzynarodowych grantów itd. Długofalowo powinno to przyciągnąć więcej osób zainteresowanych pracą akademicką, nie tylko z Polski. Wymagać to będzie jednak sprawnego zarządzania i kompetentnej administracji, która musiałaby rosnąć razem z kadrą akademicką zarówno ilościowo, jak i jakościowo i być uzbrojona w lepsze procedury, dopasowujące się w coraz większym stopniu do reguł funkcjonowania obowiązujących w międzynarodowym środowisku akademickim. Jednym z instrumentów, który miałby pomóc w tym procesie, jest wspomniany projekt RID na rozwój potencjału badawczego SGH, o którym nieco słów poniżej.

Projekt Regionalna Inicjatywa Doskonałości będzie realizowany w latach 2024–2027, a jednym z jego głównych założeń jest prowadzenie wysokiej jakości badań naukowych przez zespoły Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie w zakresie priorytetowych obszarów badawczych określonych w Polityce naukowej SGH³. Mają one zwiększyć rolę społeczności akademickiej SGH w międzynarodowym środowisku naukowym oraz wzmocnić ich wpływ na funkcjonowanie regionalnego, krajowego oraz międzynarodowego otoczenia społeczno-gospodarczego.

Projekt realizowany jest przy szerokim udziale pracowników SGH. Na poziomie operacyjnym kluczową rolę w nim odgrywa Zespół do spraw wdrożenia i utrwalenia planu „Rozwój potencjału badawczego SGH dla witalnego i odpornego wzrostu oraz odpornych społeczeństw”, powołany decyzją rektora nr 10/2024⁴. Co istotne, już sam skład zespołu pokazuje, że wymagana jest tu ścisła współpraca pracowników uczelni pełniących różne role.

Celami szczegółowymi są:

wzmocnienie potencjału badawczego SGH poprzez tworzenie interdyscyplinarnych zespołów badawczych i rozwój interdyscyplinarnej, międzynarodowej współpracy, a także wspieranie rozwoju naukowców, szczególnie na wczesnym etapie ich kariery,
zwiększenie dorobku publikacyjnego nauczycieli akademickich SGH w prestiżowych, międzynarodowych czasopismach i wydawnictwach,
zwiększenie potencjału pozyskiwania grantów badawczych, w szczególności międzynarodowych,
zwiększenie rozpoznawalności dorobku naukowego SGH w międzynarodowej przestrzeni naukowej.

Aby osiągnąć powyższe cele, zaplanowanych zostało sześć głównych działań na lata 2024–2026 oraz uzupełniające siódme działanie na rok 2027, które zamyka cały projekt i ma za zadanie utrwalenie jego wyników. Więcej o wszystkich zadaniach i bieżących aktywnościach w ramach projektu RID będzie można przeczytać zarówno na stronie projektu, jak i w opublikowanym niedawno materiale w serwisie online Gazeta SGH – życie uczelni⁵. W tym artykule chcielibyśmy się skupić na działaniu, które pomaga w realizacji wszystkich celów badawczych i wydaje się kluczowe w rozwoju naukowym uczelni, czyli wspieraniu badań naukowych poprzez finansowanie zalążkowe.

W okresie trzech lat realizacji zaplanowano około 24 grantów w kwocie do 30 tys. zł dla młodych naukowców i około 15–20 grantów dla wszystkich badaczy w kwocie do 100 tys. zł na budowanie partnerstw w projektach europejskich, rozpoczynając od tych, które realizowane będą w ramach konsorcjum CIVICA, oraz przygotowywania wniosków na duże granty międzynarodowe. W ramach postulowanej przez nas „nowej codzienności” niezbędne jest, by liczba zespołów badawczych składających wnioski projektowe i realizujących badania znacząco się zwiększyła. Równie ważne jest, by najsilniejsze uczelniane grupy badawcze jeszcze bardziej się wzmocniły oraz były rozpoznawalne na arenie międzynarodowej.

Pierwszy cel byłby realizowany przede wszystkim przez granty startowe, ale i część ogólnych, zaś drugi przez granty ogólne i tzw. granty na granty. Otrzymane środki na realizację projektu RID dają możliwość prowadzenia badań naukowych, ale jednocześnie nakładają na nas zobowiązania publikacyjne (będące efektami tych badań) oraz związane z przygotowaniem wniosku o prestiżowy grant międzynarodowy. Ograniczeniem SGH nie jest bowiem brak publikacji, ale relatywnie niewielka liczba tekstów publikowanych w kluczowych międzynarodowych czasopismach naukowych.

Co istotne, równolegle do działań nakierowanych na samych badaczy i rozwój ich potencjału w projekcie „zaszyte są” działania towarzyszące w postaci możliwości przemyślenia – także w formule wyjazdów na zagraniczne uczelnie – jak najlepiej zarządzać projektami i je rozliczać od strony administracyjnej, jak prezentować efekty prac prowadzonych w SGH, jak organizować wydarzenia o charakterze międzynarodowym i wreszcie, jak dzielić się doświadczeniami pomiędzy sobą. Bez dostosowywania całej uczelnianej „maszynerii” i ciągłego wzmacniania mechanizmów współpracy proste zwiększenie liczby projektów groziłoby przekroczeniem mocy przerobowych poszczególnych działów administracji. Razem powinno to spowodować, że SGH stanie się lepszym miejscem do pracy i rozwoju zawodowego dla całej społeczności uczelnianej.

Oczywiście, dodatkowe środki na granty wewnętrzne i samo nawiązanie trwałych relacji z międzynarodowymi zespołami badawczymi nie sprawią w magiczny sposób, że SGH stanie się naukowym potentatem, jak niektórzy nasi partnerzy z CIVICA, np. London School of Economics and Political Science czy European University Institute. Stać nas jednak, by się do nich zbliżyć, a przede wszystkim udoskonalić naszą uczelnianą codzienność, licząc na to, że najważniejsze efekty przyjdą z czasem. Także w postaci wspomnianego we wstępie grantu ERC.