IRG SGH: (NIE)przejrzystość finansów publicznych. Kondycja gospodarstw domowych – wyniki za okres III kwartał 2021 r.

wykres: Pytania specjalne w ramach badania w III kw. 2021 r. „Kondycja gospodarstw domowych” prowadzonego wspólnie przez IRG SGH i Związek Przedsiębiorstw Finansowych. N=1000.

Jak oceniają Państwo przejrzystość i kontrolę finansów państwa, czy Waszym zdaniem parlament, społeczeństwo ma obecnie pełną informację, pełną kontrolę nad finansami państwa?”. Skala od 0 do 10, gdzie 0 bardzo mała przejrzystość finansów i bardzo mała kontrola.

W odczuciu respondentów przejrzystość finansów publicznych jest fatalna. Społeczeństwo uważa, że nie ma pełnej informacji i kontroli nad finansami państwa. Społeczeństwo wystawiło decydentom „lufę” (pot.).

W przestrzeni publicznej toczy się dyskusja w zakresie przejrzystości finansów publicznych oraz kontroli społecznej i parlamentarnej nad wydatkami i długiem publicznym. Związane jest to ze masowym tworzeniem funduszy poza budżetowych, poza kontrolą ustawy o finansach publicznych, co zauważyła w swojej analizie Najwyższa Izba Kontroli. W związku z powyższym w ostatniej edycji badania zadaliśmy respondentom pytanie w zakresie ich oceny, odczucia w tym zakresie: „Jak oceniają państwo przejrzystość i kontrolę finansów państwa, czy waszym zdaniem parlament, społeczeństwo ma obecnie pełną informację, pełną kontrolę nad finansami państwa?”.

Aż 27% respondentów wskazało „0”, czyli najniższą możliwą punktację. Jedynie 3% przyznało 10 punktów. Ponad 58% wskazało ocenę od 0 do 4, „5”, czyli ocenę przeciętną przyznało 15%, a ocenę od 6 do 10, zaledwie 26% respondentów. Średnia ocena punktowa w skali od 0–10 to 3,6. W przeliczeniu na skalę szkolną na studiach jest to ocena NIEDOSTATECZNA.

Społeczeństwo wystawiło decydentom „lufę” (pot.). W odczuciu respondentów przejrzystość finansów publicznych jest fatalna. Społeczeństwo nie ma pełnej informacji i kontroli nad finansami państwa. To porażająca ocena. Przy takim postrzeganiu finansów państwa trudno oczekiwać od społeczeństwa zaufania do państwa, wiary w efektywne i skuteczne wydatkowanie zbieranych danin publicznych. Niestety prawo obywateli do pełnej i przejrzystej informacji do finansów publicznych jest ignorowane. Jak mawiał Orwell, „wielkim wrogiem jasnego języka (przejrzystości – przyp. wł.) jest nieszczerość”.