Webinarium naukowe „Finanse osobiste – wyzwania w XXI wieku”
23 stycznia 2025 roku odbyło się webinarium naukowe pt. „Finanse osobiste – wyzwania w XXI wieku”, zorganizowane we współpracy Instytutu Bankowości SGH z Katedrą Pieniądza i Bankowości Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. W trakcie wydarzenia naukowcy obu jednostek przedstawili wyniki swoich badań dotyczących wybranych zagadnień w zakresie finansów osobistych.
Prof. dr hab. Małgorzata Zaleska, dyrektor Instytutu Bankowości SGH, podkreśliła wagę długoletniej współpracy między jednostkami organizującymi webinarium, która owocuje w wielu płaszczyznach, w tym wspólnymi wydarzeniami naukowymi, tworzącymi przestrzeń do prezentacji wyników badań i debaty. Aktualne wyzwania w zakresie finansów osobistych wynikają ze złożoności współczesnego rynku finansowego. Są też rezultatem dynamicznego rozwoju FinTech, który kryje w sobie zarówno potencjał do rozwiązywania wielu problemów, jak i ryzyka. Nie mniej istotną rolę odgrywają zachodzące zmiany demograficzne oraz rosnąca niepewność geopolityczna. Niski poziom wiedzy finansowej wśród konsumentów nadal pozostaje wyzwaniem w zakresie stabilności finansowej.
W pierwszej prezentacji pt. „Determinanty zachowań konsumentów w obszarze finansowym – ujęcie pokoleniowe" dr Anna Warchlewska z Katedry Pieniądza i Bankowości UEP określiła problematykę wciąż niewielkiej adaptowalności modeli zachowań konsumentów w obszarze finansowym. Przedstawiła autorską koncepcję modelu, w którym uwzględnia złożoność procesów decyzyjnych, kontekst kulturowy, społeczny i pokoleniowy.
Dr hab. Krzysztof Waliszewski, prof. UEP, oraz dr hab. Paweł Niedziółka, prof. SGH, w referacie pt. „Polski konsument korzystający z BNPL. Profil i motywacja" wskazali formę finansowania „Buy Now Pay Later” jako jeden z najbardziej dynamicznie rozwijających się obecnie produktów finansowych w Polsce. W badaniu ankietowym metodą CAWI z sierpnia 2024 r. autorzy zebrali dane mające przybliżyć odpowiedź na pytanie, kto w Polsce korzysta z BNPL oraz jakie motywacje przyświecają konsumentom decydującym się na odroczenie płatności. Podczas webinarium zostały zaprezentowane główne wnioski płynące z tego badania.
W kolejnej prezentacji pt. „Innowacje w zakresie finansów osobistych a włączenie finansowe migrantów w kontekście współczesnych wyzwań geopolitycznych” dr Łada Wołoszczenko-Hołda z Instytutu Bankowości SGH przedstawiła wnioski z analizy doświadczeń uchodźców wojennych z Ukrainy oraz krajów ich przyjmujących w zakresie ich włączenia finansowego. Aktywne i innowacyjne podejście państwa oraz sektora finansowego w kraju przyjmującym, wsparte odpowiednimi regulacjami i technologią, oraz cechy instytucjonalne kraju pochodzenia wydają się być kluczowe dla skutecznego włączenia finansowego migrantów i ich samodzielności ekonomicznej.
Dr Łukasz Gębski z Instytutu Bankowości SGH w referacie pt. „Wiedza finansowa polskich konsumentów w świetle badań naukowych” przedstawił wyniki badania ankietowego ze stycznia 2024 roku, które ukazały rozbieżność między deklarowaną i faktyczną wiedzą finansową polskich konsumentów. Badanie wykazało, że respondenci często ulegają błędom poznawczym i heurystykom, co wskazuje na potrzebę wsparcia edukacji finansowej oraz promowania pozytywnych wzorców na rynku. W kontekście zaprezentowanych wyników podkreślono, że wiedza finansowa, obok regulacji, jest kluczowym elementem ochrony konsumentów w kontekście stabilności sektora finansowego.
Kierownik Katedry Pieniądza i Bankowości dr hab. Paweł Marszałek, prof. UEP, zwrócił uwagę na złożoność finansów osobistych, jej wielowątkowość, odzwierciedloną w tematyce prezentowanych referatów. Wspólnym mianownikiem poruszonych wątków jest wiedza finansowa uczestników rynków finansowych. W podejmowaniu decyzji finansowych przez konsumentów coraz większą rolę odgrywają czynniki społeczne, kulturowe oraz wiedza. Wyniki sektora bankowego w Polsce w 2024 r. wskazują na jego dobrą kondycję, co również przekłada się na wzmocnienie zaufania klientów do instytucji kredytowych i finansowych. Niemniej edukacja finansowa, świadome podejmowanie decyzji oraz ciągłe dostosowywanie się do zmieniających się warunków rynkowych są kluczowe zarówno dla konsumentów, jak i pożyczkodawców, co daje potencjał do dalszej dyskusji naukowej w tym obszarze.
dr hab. Paweł Niedziółka, prof. SGH, kierownik Zakładu Zarządzania Ryzykiem Finansowym, Instytut Bankowości, Kolegium Ekonomiczno-Społeczne SGH
dr Łada Wołoszczenko-Hołda (Lada Voloshchenko-Holda), adiunkt w Zakładzie Zarządzania Ryzykiem Finansowym
