Akredytacje międzynarodowe jako przykład najlepszych praktyk w zarządzaniu uczelniami

Akredytacje międzynarodowe są zagadnieniem, które z perspektywy wielu osób wydają się być dość zagadkowym tematem. Niniejszy tekst ma przybliżyć to zagadnienie społeczności akademickiej oraz zaprosić szerokie grono interesariuszy naszej uczelni do współpracy i współdziałania w tym zakresie. Akredytacja (z fr. accréditer) to – gdyby tłumaczyć bezpośrednio z języka francuskiego – udzielenie pełnomocnictwa. Ogólnie termin „akredytacja” oznacza postępowanie, w ramach którego upoważniona jednostka wydaje oświadczenie, że dany podmiot jest kompetentny do wykonywania określonych zadań.

Generalnie procesy akredytacyjne w najlepszych współczesnych placówkach edukacyjnych polegają na tym, że uczelnie decydują się, aby dobrowolnie poddać się ocenie instytucji, które uważane są za wiodące na świecie w tym zakresie. Czynią to z myślą o tym, że sukcesy akredytacyjne dodatkowo uwiarygadniają daną uczelnię w oczach studentów z całego świata, którzy szukają dla siebie najbardziej wartościowych możliwości kształcenia. W takim sensie najważniejsze akredytacje mają niewątpliwie istotny wymiar strategiczny, związany z konkurowaniem na rynku szkolnictwa wyższego.

SGH jest jedną z wiodących szkół biznesu (ang. business schools) w Europie Środkowej. Na naszej uczelni – obok przedmiotów ściśle związanych z zarządzaniem, rachunkowością i funkcjonowaniem przedsiębiorstw – istnieje również bardzo rozwinięty komponent nauk ekonomicznych i społecznych, które w szerszym zakresie rozwijają naszych studentów. Dla społeczności naszej Alma Mater jest to niezwykle ważne, aby przekazać studentom wiedzę nie tylko wąsko zogniskowaną na prowadzeniu biznesów i „zarabianiu pieniędzy”. Proces kształtowania liderów jest jednym z fundamentów tożsamości naszej uczelni.

Istnieje powszechna zgoda co do tego, jakie trzy międzynarodowe akredytacje uczelni ekonomicznych / szkół biznesu są najważniejsze. Są to akredytacje: EQUIS, AACSB oraz AMBA, które składają się na tzw. potrójną koronę (ang. triple crown, triple accreditation). Według danych zebranych w kwietniu 2024 roku na świecie istnieje jedynie 129 szkół biznesu, które posiadają ową potrójną koronę. Szacuje się, że do tej elitarnej grupy należy około 1% światowych uczelni ekonomicznych. Dla naszej uczelni uzyskanie potrójnej korony to jeden z kluczowych celów strategicznych, który konsekwentnie od kilku lat realizujemy. W 2017 roku uzyskaliśmy akredytację AMBA, w 2021 roku otrzymaliśmy akredytację, a we wrześniu 2024 roku reakredytację EQUIS, finalizujemy proces akredytacyjny AACSB (prewizyta szefa komisji miała miejsce w lipcu 2024 roku, a wizytę zasadniczą całej komisji zaplanowano na styczeń 2025 roku). Bardzo cieszymy się z sukcesów już uzyskanych na tym polu. Jesteśmy przekonani, że potwierdzają one wysoki status Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie na mapie światowych uczelni.

Warto w tym miejscu również zasygnalizować, że akredytacje EQUIS oraz AACSB różnią się od akredytacji AMBA. Te dwie pierwsze mają charakter tzw. akredytacji instytucjonalnych, czyli przedmiotem ich zainteresowania jest funkcjonowanie uczelni w ramach wszystkich realizowanych procesów. Inaczej mówiąc, szkoła – decydując się na realizowanie tych dwóch procesów akredytacyjnych – podlega całościowej, kompleksowej ocenie. Przygotowując uczelnię do uzyskania akredytacji realizujemy – przykładowo – procesy samooceny polegające na tym, że sprawdzamy, czy SGH działa zgodnie z najlepszymi praktykami dotyczącymi zarządzania w takich obszarach, jak m.in. zarządzanie strategiczne, kształtowanie portfela oferty programowej, planowanie i realizacja badań naukowych, wsparcie dla nauczycieli akademickich, studentów oraz administracji uczelni, umiędzynarodowienie działań czy też współpraca z interesariuszami ukierunkowana na osiąganie pozytywnego wpływu na otoczenie (ang. societal impact).

We współczesnych szkołach biznesu czy też szerzej – w uczelniach ekonomicznych, również w SGH, istotną część oferty kształcenia stanowią programy przygotowane i realizowane dla menedżerów najwyższego szczebla albo dla osób doświadczonych w prowadzeniu firm. Dla SGH to zagadnienie jest niezwykle istotne. Jak wiemy, posiadamy bardzo bogaty, największy w Polsce portfel studiów podyplomowych (ponad 160 różnego rodzaju programów studiów), a także cztery programy MBA. Biorąc to pod uwagę, SGH podjęła również decyzję o realizowaniu akredytacji AMBA, której przedmiot zainteresowania jest węższy niż akredytacje EQUIS i AACSB, jako że dotyczy ona portfela programów MBA.

Na tym polu również możemy pochwalić się wieloma sukcesami. Wystarczy dodać, że akredytacja AMBA była pierwszą z akredytacji składających się na potrójną koronę, którą uzyskaliśmy. Zasadniczo nie powinno to jednak dziwić, ponieważ nasza uczelnia od zawsze była i jest bardzo silna, jeżeli chodzi o rozumienie realiów współpracy biznesu i akademii, co znajduje m.in. swój wyraz w szerokiej ofercie kształcenia najwyżej ocenianej przez rynek, kształcenia o charakterze bardzo praktycznym i aktualnym co do przekazywania wiedzy czy kształtowania umiejętności i kompetencji.

Akredytacje EQUIS i AACSB mają znacznie szerszy niż AMBA, całościowy zakres i wymagają koordynacji działań w kontekście praktycznie całej uczelni. Z tego powodu podjęto decyzję o tym, że zostanie powołany na naszej uczelni zespół ds. akredytacji EQUIS i AACSB pod kierownictwem dr. hab. Marcina Wojtysiak-Kotlarskiego, w skład którego wchodzą osoby zaangażowane w największym stopniu w prace akredytacyjne. Z kolei kluczowy wkład pracy w przygotowywanie uczelni do akredytacji AMBA wykonuje Biuro Programów MBA, co wynika z tego, że co do swojej istoty jest to akredytacja skoncentrowana na analizie praktyk dotyczących zarządzania tym właśnie fragmentem oferty programowej uczelni.

SGH uzyskała po raz pierwszy akredytację EQUIS w 2021 roku, a w roku bieżącym sfinalizowaliśmy projekt reakredytacyjny w tym zakresie. W maju 2024 roku gościliśmy na naszym kampusie komisję akredytacyjną EQUIS, która działała pod przewodnictwem prof. Konstantina Krotova, dziekana szkoły biznesu Skema w USA. W komisji oceniającej pracowali również prof. Mats Brenner – były dziekan Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania (LUSEM) na Uniwersytecie Lund w Szwecji, prof. Paul Ballentine – Executive Dean ze szkoły biznesu University of Canterbury w Nowej Zelandii, a także reprezentująca świat biznesu Cibel Setinkaya – była partner z firmy Delloite w Turcji.

Wizyta reakredytacyjna to bardzo duże przedsięwzięcie. Dość powiedzieć, że w spotkaniach uczestniczyło około 200 osób, w tym przedstawiciele wszystkich grup interesariuszy: władze szkoły, członkowie rady uczelni, nauczyciele akademiccy, studenci wszystkich rodzajów studiów, administracja, a także absolwenci oraz firmy współpracujące z SGH.

Niewątpliwie wizyta reakredytacyjna EQUIS zakończyła się dużym sukcesem. Na spotkaniu podsumowującym w gabinecie rektora SGH przewodniczący komisji reakredytującej podkreślał bardzo wiele silnych stron uczelni. Jako cała akademicka społeczność SGH zostaliśmy pochwaleni za systematycznie dokonujący się rozwój naszej Alma Mater. Powyższe znalazło potwierdzenie w informacji, którą otrzymaliśmy 24 września 2024 roku od prof. Alfonso Saqueta o decyzji rady akredytacyjnej EFMD dotyczącej przedłużenia akredytacji szkoły na kolejne trzy lata.

Procesy akredytacyjne ze swojej natury są działaniem o charakterze grupowym, wspólnym, więc w żadnym wypadku o sukcesie w tym zakresie nie decydują jednostki. W związku z tym chciałbym złożyć serdeczne podziękowania wszystkim osobom, które w jakikolwiek sposób wspierały tę reakredytacyjną wizytę, czy też szerzej – są zaangażowane w akredytacje, niezależnie od tego, jakiego rodzaju jest to wsparcie. Sukcesy na polu akredytacyjnym to nasze wspólne osiągnięcie, do którego każdy członek rodziny SGH dokłada własną „cegiełkę” i z którego każdy może być dumny.

Okres letni był – poza projektem reakredytacyjnym EQUIS – również bardzo istotny i pracowity ze względu na fakt, że jako SGH finalizujemy projekt akredytacyjny AACSB. Projekty akredytacyjne EQUIS i AACSB nieco się różnią, choć mają też wiele podobieństw. Do podobieństw należy to, o czym już wcześniej w tym tekście wspomniałem, tj. obie te akredytacje mają charakter instytucjonalny czy zasadniczo dotyczą wszystkich wymiarów funkcjonowania uczelni.

Tym niemniej dla AACSB cechą charakterystyczną jest to, że przed zasadniczą wizytą akredytacyjną, która w naszym przypadku odbędzie się w styczniu 2025 roku, realizowana jest tzw. wizyta poprzedzająca szefa komisji akredytacyjnej, którym w naszym przypadku jest profesor Thomas Cleff, dziekan szkoły biznesu z Uniwersytetu Pforzheim w Niemczech.

Prewizyta pana profesora odbywała się w naszej uczelni pomiędzy 7 a 9 lipca 2024 r. Interesujące jest to, że akredytacja AACSB wyraźnie zachęca uczelnie do tego, żeby w czasie sfinalizowania projektu akredytacyjnego być w stałym kontakcie z szefem komisji akredytującej. Ma to służyć wsłuchaniu się w ewentualne oczekiwania odnoszące się do tego, na co uczelnia powinna zwrócić uwagę, przygotowując się do wizyty zasadniczej. W szczególności chodzi o odnotowanie i rozważenie różnego rodzaju sugestii dotyczących tego, jak powinny być przygotowane finalne wersje dokumentów składających się na szeroki pakiet informacji o szkole, który w toku projektu jest opracowywany i przekazywany instytucji akredytującej.

Koordynując prace wszystkich osób na naszej uczelni, zaangażowanych w przygotowywanie finalnych wersji dokumentów do przekazania do AACSB, z dużą uwagą przeanalizowaliśmy komentarze i uwagi szefa komisji akredytującej. Za te sugestie jesteśmy bardzo wdzięczni, ponieważ pozwoliły one dodatkowo udoskonalić wcześniej przygotowane wersje robocze.

Na marginesie można zauważyć, że cały pakiet informacji dla AACSB zawiera kilkadziesiąt plików obejmujących kilkaset stron informacji o naszej uczelni. Praca z takim pakietem dokumentów wymaga dużej uwagi i profesjonalnego osądu odnoszącego się do tego, na co w szczególności zwrócić uwagę, co akcentować, czym się pochwalić. Niekiedy jest to spore wyzwanie w kontekście SGH z racji bardzo szerokiego zakresu działań uczelni na różnych polach. SGH jest po prostu bardzo dużą uczelnią z ogromnym pozytywnym wpływem na otoczenie, więc w naszym przypadku – w niektórych aspektach projektów akredytacyjnych – kłopotem jest to, że nie można opowiedzieć o wszystkim.

Wszystkie kluczowe zagadnienia dotyczące treści dokumentów są omawiane z odpowiednimi osobami odpowiedzialnymi za poszczególne obszary funkcjonowania SGH, a sprawy najważniejsze czy też wymagające decyzji przedstawiane są kluczowemu kierownictwu uczelni. Na końcu procesu rektor akceptuje przygotowane dokumenty i w imieniu uczelni wysyła je przez specjalny system informatyczny do AACSB. Mimo okresu wakacyjnego cieszymy się, ponieważ w naszym przypadku w kontekście finalizacji projektu akredytacyjnego AACSB dokumenty wysłaliśmy 14 sierpnia br., tj. na ponad tydzień przed wiążącym nas terminem.

Wraz z rozpoczęciem nowego roku akademickiego 2024/2025 przed nami kolejne wyzwania. Można powiedzieć, że kulminacyjny punkt w harmonogramie naszych akredytacyjnych działań w najbliższym okresie, to bez wątpienia zasadnicza wizyta akredytacyjna AACSB. W naszym przypadku odbędzie się ona dokładnie w dniach 19–22 stycznia 2025 roku. Co ciekawe, datę tej wizyty ustalaliśmy na ponad rok przed jej realizacją (listopad 2023 r.). Cieszymy się bardzo na tę wizytę, przygotujemy się do niej wspólnie i – mamy nadzieję – jak najlepiej. Jesteśmy o te prace organizacyjne dość spokojni, ponieważ jako uczelnia mamy już w tym zakresie znaczne doświadczenie.

Obok prof. Thomasa Cleffa, będziemy mieli zaszczyt gościć również prof. Metkę Tekavčič – dziekan School of Economics and Business z Uniwersytetu w Ljubljanie (Słowenia), a także prof. Washikę Haak-Saheem – dziekan Dubai Business School (Zjednoczone Emiraty Arabskich). Już dziś cieszymy się, że grono tak doświadczonych profesjonalistów zapozna się ze szczegółami funkcjonowania SGH i przekaże nam też pewne rekomendacje do uwzględnienia w przyszłości. To jeden z najbardziej wartościowych wymiarów funkcjonowania wśród najlepszych uczelni biznesowych, ponieważ daje możliwość konfrontowania się z uczelniami wiodącymi, wzajemnego inspirowania się ciekawymi inicjatywami i projektami, ale także dawania społeczności międzynarodowej czegoś od siebie.

Kiedyś jako ochotnik na ważnej konferencji w Providence (Rhode Island, USA) miałem przyjemność jako wolontariusz AACSB opowiadać o tym, jak SGH wspiera społeczność studencką, o rozlicznych organizacjach studenckich, które stanowią niezwykle barwną przestrzeń dla doskonalenia wiedzy i umiejętności, ale też – co chyba najważniejsze – przestrzeń dla rozwoju kompetencji społecznych naszych wychowanków. Do dziś nie zapomnę, jakie wrażenie zrobiła moja prezentacja na przedstawicielach amerykańskich szkół biznesu. Okazało się bowiem, a wynoszę to z szeregu rozmów po zakończeniu mojego wystąpienia, iż działania naszej uczelni ukierunkowane na wsparcie organizacji studenckich ewidentnie były dla audytorium dotychczas nieznane. Tak więc jest to jeden z przykładów, kiedy SGH jest inspiracją, a nasze praktyki i działania stają się tematem do szerzej refleksji dla innych.

Projekty akredytacyjne, w których jesteśmy obecni jako SGH, dają możliwość korzystania z niezwykle bogatej sieci profesjonalistów, którzy naprawdę bardzo chętnie dzielą się swoimi doświadczeniami, problemami, wyzwaniami, sukcesami itd. W tym kontekście jesteśmy wdzięczni, że jako uczelnia mamy możliwość uczestniczenia w różnego rodzaju wydarzeniach organizowanych przez organizacje akredytujące. AACSB (Association to Advance Collegiate Schools of Business) czy też EFMD (European Foundation for Magnagement Development), która firmuje akredytację EQUIS, organizują doroczne spotkania oraz konferencje akredytacyjne, na których jesteśmy obecni.

W tym roku przykładowo doroczna konferencja AACSB odbywała się w kwietniu w USA w największym mieście stanu Georgia, tj. w Atlancie, stolicy Coca-Coli, a także muzyki gospel, w mieście, w którym funkcjonuje największe na świecie lotnisko, przez które corocznie przewija się niemal 110 milionów pasażerów. Z ramienia naszej uczelni w wydarzeniu brali udział prorektor ds. współpracy z zagranicą dr hab. Jacek Prokop, prof. SGH, oraz piszący te słowa.

Warto powiedzieć, że takie wydarzenia jak doroczne konferencje AACSB gromadzą około 1300 delegatów z około 80 krajów świata. To pokazuje globalny zasięg tej organizacji i niezliczoną ilość nowych profesjonalnych relacji, zważywszy na ogromną liczbę niemal 2000 członków AACSB oraz ponad 150 tys. nauczycieli akademickich pracujących łącznie w ramach wszystkich zrzeszonych szkół biznesu.

Z taką globalną społecznością każdy z członków rodziny SGH – czy to nauczyciel akademicki, czy to pracownik administracji – może współpracować, korzystając z możliwości logowania się do cyfrowej platformy o nazwie The Exchange (https://theexchange.aacsb.edu/home). Stworzona wyłącznie dla członków AACSB platforma The Exchange jest globalnym forum internetowym, które umożliwia SGH bezpośrednią komunikację i udostępnianie zasobów z profesjonalistami z innych uczelni.

Realizując najważniejsze międzynarodowe projekty akredytacyjne w ramach SGH i dla SGH, należy wyraźnie podkreślić konsekwentne wsparcie władz uczelni pod przywództwem rektora i prof. SGH Piotra Wachowiaka dla realizacji tych projektów. Pamiętam też wcześniejszą decyzję prof. dr. hab. Marka Rockiego, poprzedniego rektora SGH, który położył nacisk na potrójną koronę jako jeden z kluczowych celów naszej Alma Mater i dał możliwość stopniowej profesjonalizacji funkcji akredytacyjnej na uczelni. Za to wsparcie i zaufanie chciałem w tym miejscu podziękować.

dr hab. Marcin Wojtysiak-Kotlarski, prof. SGH, kierownik Zakładu Strategii Międzynarodowych, Instytut Zarządzania, Kolegium Zarzadzania i Finansów SGH