Tytuł Mobilnego Miasta 2022 dla Warszawy, Gdyni, Pruszkowa i Nowego Dworu Mazowieckiego
Jesteśmy na przedpolu rewolucji mobilności współdzielonej. W wielu polskich miastach widać już początki nieodwracalnego procesu takiej (r)ewolucji, czego dowodem są wyniki zaprezentowane w rankingu miast przyjaznych mobilności współdzielonej i przyznane po raz pierwszy we wrześniu 2023 r. podczas Kongresu Nowej Mobilności w Łodzi Tytuły Mobilnego Miasta. Na podium najbardziej przyjaznych mobilności współdzielonej polskich miast znalazły się kolejno w swoim kategoriach: Warszawa, Gdynia, Pruszków i Nowy Dwór Mazowiecki. SGH była partnerem merytorycznym kongresu.
Budowanie świadomości na temat procesów zachodzących w obszarze mobilności miejskiej i korzyści z wykorzystywania zdywersyfikowanych form zrównoważonego transportu jest niezwykle istotne z punktu widzenia naszej partycypacji w zrównoważonej gospodarce. Akceleratorem zmian na polskim rynku mobilności współdzielonej będą z pewnością Strefy Czystego Transportu (STC), czyli obszary miast, do których mogą wjeżdżać pojazdy spełniające określone normy emisji spalin według standardu Euro 2 dla samochodów benzynowych (wyprodukowane od 1997 r.), a także Euro 4 dla samochodów napędzanych silnikami Diesla (wyprodukowane od 2006 r.).
W Warszawie taka strefa ma obowiązywać od 1 lipca 2024 r. (zakaz obejmie pojazdy spalinowe starsze niż 27 lat lub poniżej normy Euro 2 oraz pojazdy z silnikiem Diesla starsze niż 18 lat lub poniżej normy Euro 4).
Również od 1 lipca 2024 r. po Krakowie nie będą mogły poruszać się pojazdy na benzynę lub LPG wyprodukowane przed 1992 r. lub poniżej normy Euro 1 oraz pojazdy z silnikiem Diesla wyprodukowane przed 1996 r. lub poniżej normy Euro 2. We Wrocławiu strefa czystego transportu będzie wprowadzana od 2025 roku.
Wprowadzenie STC, których celem jest zmniejszenie zanieczyszczeń, poprawa płynności ruchu, zwiększanie wygody przemieszczania się i poprawa jakości życia mieszkańców, planują również Gliwice, Lublin, Rzeszów i Toruń.
Nowe modele mobilności wraz z komunikacją publiczną powinny stać się w najbliższym czasie kluczowymi i uprzywilejowanymi środkami transportu. Mobilność współdzielona polega na przemieszczaniu się w obszarach zurbanizowanych za pomocą specjalnie przeznaczonych do tego współdzielonych pojazdów (rowerów miejskich, rowerów cargo, elektrycznych hulajnóg, elektrycznych skuterów, samochodów wynajmowanych na minuty lub godziny, taksówek) dostępnych ogółowi społeczeństwa.
Celem mobilności współdzielonej jest poprawa wydajności i efektywności transportu miejskiego i odejście od samochodów spalinowych. W Warszawie na 1000 mieszkańców przypadają aż 953 samochody, przy średniej krajowej 687. W Polsce 25% miast oferowało na koniec 2022 r. usługi mobilności współdzielonej. W stolicy na 1000 mieszkańców przypadało 10,62 pojazdów mobilności współdzielonej. Wyższy wskaźnik cechował tylko Gdańsk (12,67 pojazdów mobilności współdzielonej na 1000 mieszkańców).
Według danych Stowarzyszenia Mobilne Miasto w 2022 r. rynek sharingowej mikromobilności w Polsce osiągnął najwyższy w historii poziom około 120 tys. pojazdów, z czego blisko 80% stanowiły elektryczne hulajnogi, 20% rowery miejskie, a niespełna 0,5% współdzielone e-skutery.
Rynek mobilności współdzielonej uzupełnia też car sharing, w ramach którego w 2022 r. było 5505 pojazdów w całym kraju (w Warszawie na 1000 mieszkańców przypadało 1,1 samochodu wypożyczanego na krótki czas). Wyzwaniem miast jest i będzie stworzenie alternatywnej do prywatnych aut oferty transportu multimodalnego bazującego na dostępnej komunikacji publicznej, mikromobilności oraz mobilności współdzielonej, które będą realizować ideę zrównoważonego i zeroemisyjnego transportu.
prof. dr hab. Anna Szelągowska
Katedra Miasta Innowacyjnego, Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie SGH
