Zarządzanie kapitałem ludzkim w warunkach zrównoważonego rozwoju

W trwającym trzy lata projekcie badawczym przyglądali się oni, z różnych perspektyw, zarządzaniu kapitałem ludzkim w warunkach zrównoważonego rozwoju. Służyły temu przegląd dotychczasowej literatury oraz pogłębione badania empiryczne – zarówno jakościowe, jak i ilościowe. Przedmiotem zainteresowania zespołu badawczego były takie zagadnienia, jak równowaga praca–życie osobiste, rozwój kompetencji czy satysfakcja z pracy w kontekście zrównoważonego rozwoju. Owocem pracy badaczy jest książka, która ukazała się właśnie nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN. Jest to Zarządzanie kapitałem ludzkim w warunkach zrównoważonego rozwoju pod redakcją naukową prof. SGH dr hab. Agnieszki Wojtczuk-Turek, dyrektorki Instytutu Kapitału Ludzkiego SGH.

CO OZNACZA ZRÓWNOWAŻONE ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM LUDZKIM W KONTEKŚCIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU?

Jak możemy przeczytać w nowej publikacji, „(…) zrównoważony rozwój stanowi doktrynę ekonomiczną, etyczną i społeczną, która zakłada podtrzymanie jakości życia i gospodarowania środowiskiem naturalnym na poziomie pozwalającym na rozwój cywilizacyjny, jednak z zachowaniem lub nawet odtwarzaniem zużytych zasobów naturalnych”. Nie jest to możliwe bez udziału przedsiębiorstw i innych instytucji, stąd wyłonienie się wątków związanych ze zrównoważonym przedsiębiorstwem. Takie przedsiębiorstwo zapewnia korzyści nie tylko ekonomiczne, ale także społeczne oraz środowiskowe. W tym kontekście zrównoważone zarządzanie kapitałem ludzkim opiera się na realizacji celów biznesowych i zaspokajaniu potrzeb pracowników danej instytucji.

JAKIE BYŁY CELE I SPOSÓB REALIZACJI BADAŃ?

Projekt „Zarządzanie kapitałem ludzkim w warunkach zrównoważonego rozwoju” rozpoczął się w 2019 r. i stanowił zadanie badawcze realizowane w ramach badań statutowych Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie pt. „Przedsiębiorstwo wobec wymogów zrównoważonego rozwoju” (pod kierownictwem prof. Romana Sobieckiego). Jak pisze redaktor naukowa we wstępie publikacji, celem ogólnym badań była analiza zarządzania kapitałem ludzkim (ZKL) oraz zachowań pracowników w organizacji w kontekście zrównoważonego rozwoju. Do celów szczegółowych należały: operacjonalizacja zrównoważonego zarządzania kapitałem ludzkim; wskazanie koncepcji, metod i narzędzi ZKL wspomagających realizację strategii zrównoważonego rozwoju do współczesnych koncepcji zarządzania kapitałem ludzkim; identyfikacja i ocena praktyk w zakresie zrównoważonego zarządzania kapitałem ludzkim. Z kolei cel praktyczny dotyczył opracowania kanonu dobrych praktyk w zakresie wykorzystania ZKL na potrzeby wdrażania strategii zrównoważonego rozwoju.

W jaki sposób te cele zostały osiągnięte? Dzięki zastosowaniu metody desk research, obejmującej analizę ponad tysiąca artykułów naukowych, wypracowano autorską definicję zrównoważonego zarządzania kapitałem ludzkim. Jest to „(…) zbiór działań, obejmujący pozyskiwanie, ocenianie, motywowanie, rozwój i utrzymanie pracowników, realizowanych tak, aby uzyskać najwyższą efektywność pracy, uwzględniając dobrostan pracowników, ich rodzin i innych związanych z organizacją osób, i osiągnąć założone efekty synergiczne w zakresie celów ekonomicznych, społecznych i bezpieczeństwa naturalnego” [Wojtczuk-Turek, A. (red.) (2022). Zarządzanie kapitałem ludzkim w warunkach zrównoważonego rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 9]. Badania jakościowe obejmowały wywiady, a badania ilościowe przeprowadzono na próbie ponad tysiąca respondentów, dokonano także wstępnych metaanaliz dotyczących efektów zrównoważonego i zielonego ZKL. Wyodrębniono też zielone praktyki ZKL (w węższym, ekologicznym znaczeniu).

JAKIE TREŚCI ZNAJDZIEMY W PUBLIKACJI?

Publikacja została podzielona na cztery części. Pierwsza dotyczy ZKL i strategii zrównoważonego rozwoju, stanowi swoiste wprowadzenie do omawianych zagadnień. Druga koncentruje się wokół charakterystyki wybranych praktyk zrównoważonego ZKL w organizacjach i jest przeglądem rozwiązań przez nie stosowanych, opracowanym na podstawie badań jakościowych – wywiadów z kadrą kierowniczą i specjalistami HR. W części trzeciej autorzy i autorki koncentrują się na wnioskach płynących z badań ilościowych oraz związkach zielonego i zrównoważonego ZKL z takimi zmiennymi, jak: zaangażowanie w pracę, satysfakcja z pracy, konflikt praca–życie osobiste, dobrostan w pracy, identyfikacja z organizacją oraz postrzegana zatrudnialność. Ostatni rozdział w tej sekcji zawiera pogłębione analizy (wykorzystano metaanalizę i modelowanie strukturalne SEM). Publikacja zawiera również część czwartą – dodatek, w którym załączono opis metodyki oraz charakterystykę próby i zastosowanych narzędzi.

Wśród autorów znaleźli się: dr hab. Agnieszka Wojtczuk-Turek, prof. SGH (również w roli redaktor naukowej); dr hab. Agata Lulewicz-Sas, prof. SGH; dr hab. Tomasz Rostkowski, prof. SGH; dr hab. Marzena Fryczyńska, prof. SGH; dr Katarzyna Mikołajczyk; dr Hanna Kinowska; dr Michał Zubek; dr Rafał Łabędzki; mgr Anna Biłyk; mgr Małgorzata Pawlak.

Omawiana książka jest przydatna zarówno dla teoretyków, jak i praktyków. Do zapoznania się z nią zachęcamy nie tylko studentów, ale i badaczy z obszaru zarządzania kapitałem ludzkim. Wnioski płynące z badań będą również użyteczne dla przedstawicieli kadry zarządzającej i pracowników działów HR. Publikację można nabyć w księgarni internetowej Wydawnictwa PWN: https://ksiegarnia.pwn.pl 

MAŁGORZATA PAWLAK, Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie, Instytut Kapitału Ludzkiego, Zakład Zarządzania Kapitałem Ludzkim SGH