Każda organizacja powinna kierować się wartościami

na fotografii dr Ewa Jastrzebska na tle auli A

Z dr Ewą Jastrzębską, rzeczniczką etyki SGH, rozmawia Magdalena Święcicka

„Wierzę, że każda organizacja powinna kierować się wartościami. Pozwalają one bowiem łatwiej przejść przez kryzysy, które stały się chlebem powszednim naszej codzienności” – tak dr Ewa Jastrzębska przedstawiła swoją kandydaturę w wyborach na rzecznika etyki SGH. Na straży jakich wartości będzie stała rzeczniczka etyki SGH?

Kluczowe wartości SGH to profesjonalizm, współpraca, uczciwość, szacunek i prawda. Przypomnę przy okazji, jak zostały one zdefiniowane przez samych pracowników naszej uczelni: „Profesjonalizm rozumiemy jako oparte na ciągłym rozwoju, wysokiej jakości odpowiedzialne działanie. Współpraca to budowanie dobrych relacji opartych na zaufaniu i wzajemnym wsparciu, aby tworzyć wspólnotę. Uczciwość oznacza transparentne i sprawiedliwe postępowanie, zgodne z powszechnie przyjętymi w społeczeństwie zasadami. Szacunek rozumiemy jako życzliwe, godne i równe traktowanie oraz zachowanie poufności. Prawda to szczere i odważne postępowanie w zgodzie z faktami oraz z zachowaniem obiektywizmu”. Zadaniem rzeczniczki etyki, wspieranej przez komisję etyki, która niebawem zostanie powołana, jest nie tylko stanie na straży tych wartości, ale przede wszystkim ich upowszechnianie, by były wartościami żywymi, na co dzień funkcjonującymi w życiu naszej uczelni. Jak pisał w 2018 r. ówczesny rektor dr hab. Marek Rocki, prof. SGH w liście będącym wstępem do Kodeksu etyki pracowników Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie (dalej: Kodeks Etyki SGH), wartości są „(…) kompasem kierującym nas we właściwym kierunku, drogowskazem w podejmowaniu zawodowych decyzji i dokonywaniu właściwych wyborów”. Roy Disney kiedyś powiedział, że człowiekowi nie jest trudno podejmować decyzje, kiedy wie, jakie są jego wartości. Dzięki przestrzeganiu wartości SGH możemy ograniczyć nasze wątpliwości, jak w danej sytuacji postąpić, i mamy pewność, że inni kierują się podobnymi.

Kodeks Etyki SGH to dokument, który został przyjęty i przedstawiony społeczności akademickiej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie w grudniu 2018 r. Od publikacji kodeksu minęły ponad dwa lata. Jak bardzo ważne jest promowanie tego dokumentu i wartości, na których się opiera?

Promowanie wartości i Kodeksu Etyki SGH jest fundamentalne. Zostały one wyłonione podczas rocznego procesu, włączającego na każdym kroku pracowników naszej uczelni. Warsztaty i dwie ankiety online miały zapewnić, że powstanie dokument, z którym społeczność SGH będzie się identyfikować. Wybór rzecznika etyki miał stanowić naturalną kontynuację tego procesu. Z różnych powodów stało się tak, że rzeczniczka etyki została wybrana dopiero w kwietniu tego roku. Przypomnienie, co wspólnie wypracowaliśmy jakiś czas temu, i zakorzenienie tego w naszej świadomości jest najważniejszym zadaniem stojącym przed rzeczniczką etyki i komisją etyki. Jest to kluczowe także dlatego, że wartości nie są czymś, co można zmienić z dnia na dzień, wymóc, narzucić. Zakorzenienie wartości wymaga informowania i edukowania, budowania świadomości, że wartości są, co oznaczają, jak należy je stosować na co dzień, jak wcielać w życie. Aby to ułatwić, nasze kluczowe wartości zostały zdefiniowane, a w Kodeksie Etyki SGH przełożone na zasady postępowania. Na przykład współpraca oznacza, że w naszym postępowaniu „staramy się, mimo różnic światopoglądowych i obyczajowych, skupiać na tym, co nas łączy”. Z kolei szacunek sprawia, że „przeciwdziałamy wszelkim przejawom dyskryminacji, mobbingu i molestowania oraz formom wywierania presji w celu wymuszania zachowań nieakceptowalnych”. Uszczegółowieniem kodeksu jest Poradnik etyki SGH, który pokazuje przykłady konkretnych sytuacji i zasad postępowania. Dobrą praktyką związaną z wartością „prawda” jest „niekrytykowanie się publicznie i w złych intencjach”. Poradnik etyki jest opracowaniem otwartym, które może być uzupełniane (przez wszystkich pracowników SGH) przykładami sposobów postępowania i dobrymi praktykami z naszej codziennej pracy, do czego bardzo zachęcam. Chodzi o to, byśmy znaleźli tam konkretne wskazówki.

Wierzę, że każda organizacja powinna kierować się wartościami. Pozwalają one bowiem łatwiej przejść przez kryzysy, które stały się chlebem powszednim naszej codzienności. Jako rzeczniczka etyki chciałabym przyczynić się do tego, aby określone i przyjęte przez nas wartości SGH były respektowane przez wszystkich pracowników i pomagały nam podejmować decyzje. – dr Ewa Jastrzębska, rzeczniczka etyki SGH

Czy istnieje uniwersalna recepta na krystalicznie etyczne środowisko pracy?

Nie ma krystalicznie etycznego miejsca pracy, ale jest wizja, do której warto dążyć, bo zakorzenione w organizacji wartości scalają ją, zwiększając integrację, lojalność i motywację pracowników, dając im oparcie i pewność w czasach kryzysu. Aby wartości stanowiły fundament naszego codziennego działania, trzeba zbudować świadomość etyczną w tym zakresie. To, w jaki sposób postępujemy na co dzień, zależy bowiem od naszego systemu wartości, poziomu rozwoju moralnego jako jednostki, a także kultury organizacyjnej instytucji, w której pracujemy. Aby zapewnić spójność wartości każdego z nas z wartościami SGH, na naszej uczelni kończymy proces budowania infrastruktury etycznej. Składa się na nią osoba rzeczniczki etyki, która – wraz z przyszłą komisją etyki – odpowiada za: upowszechnianie kodeksu, wspieranie pracowników we wdrażaniu jego postanowień, przeciwdziałanie nieetycznym działaniom i naruszeniom, rozpatrywanie zgłoszeń dotyczących naruszenia kodeksu, monitorowanie wdrażania tego dokumentu, zgłaszanie propozycji jego aktualizacji. W zeszłym roku została przyjęta wewnętrzna polityka antydyskryminacyjna i antymobbingowa, wprowadzona w celu przeciwdziałania przypadkom dyskryminacji, mobbingu oraz molestowania seksualnego w stosunku do pracowników oraz uczestników różnych form kształcenia.  W dniu 8 czerwca 2021 r. przyjęliśmy także strategię społecznej odpowiedzialności SGH. W naszej uczelni jest pełnomocnik rektora ds. równego traktowania. Powołani zostali również mediatorzy w sprawach dotyczących pracowników SGH. To wszystko ma zapewnić, że kluczowe wartości SGH będą na uczelni respektowane i przestrzegane.

Jakie cele stawia sobie rzeczniczka etyki SGH?

Jak już wspomniałam, w tej chwili moim podstawowym zadaniem jest upowszechnianie Kodeksu Etyki SGH i budowanie świadomości etycznej poprzez podejmowanie różnorodnych działań informacyjno-edukacyjnych. Pierwszą z podjętych inicjatyw są cykliczne „Rozmowy o etyce”, poświęcone przybliżeniu tej tematyki społeczności naszej uczelni. Pierwsza rozmowa odbyła się 26 maja 2021 r., a moim gościem była prof. Janina Filek, etyczka z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, założycielka Polskiego Stowarzyszenia Etyki Biznesu (EBEN Polska), członkini Komisji Komunikacji i Społecznej Odpowiedzialności KRASP. Bardzo ważnym projektem kilku osób – zainicjowanym przez dr hab. Halinę Brdulak, prof. SGH, przewodniczącą Komisji Rektorskiej ds. Społecznej Odpowiedzialności SGH – są szkolenia antydyskryminacyjne i antymobbingowe dla naszych pracowników. Rozpoczną się one jeszcze przed wakacjami, a docelowo mają objąć wszystkich zatrudnionych. Jeszcze w tym roku planuję także szkolenie e-learningowe z zakresu Kodeksu Etyki SGH. W ramach popularyzacji zagadnień dotyczących etyki i jej roli w życiu naszej uczelni mam nadzieję regularnie pojawiać się – wraz z członkami przyszłej komisji etyki – na łamach „Gazety SGH”. O wszystkich tych inicjatywach będzie można przeczytać na stronie internetowej, którą niebawem uruchomimy. Będzie ona poświęcona etyce na naszej uczelni i podpięta pod stronę dotyczącą społecznej odpowiedzialności SGH. Już dziś serdecznie zachęcam do regularnego zaglądania na nią.

W jaki sposób można zgłaszać problemy związane z nieprzestrzeganiem Kodeksu Etyki SGH przez członków społeczności uczelni?

W sytuacji, gdy zostało zauważone zachowanie stanowiące naruszenie Kodeksu Etyki SGH, należy zastosować procedurę trzech kroków, przechodząc do kolejnego kroku, jeżeli wcześniejszy nie rozwiąże problemu. Pierwszy krok to rozmowa z osobą naruszającą zapisy kodeksu, drugi – zgłoszenie naruszenia przełożonemu tej osoby, trzeci – zgłoszenie naruszenia rzeczniczce etyki osobiście (np. na adres rzeczniczka.etyki@sgh.waw.pl) lub anonimowo (skrzynka kontaktowa). Szczególnymi przypadkami naruszeń kodeksu są dyskryminacja, mobbing i molestowanie seksualne. Kwestie te reguluje dokument Wewnętrzna Polityka Antydyskryminacyjna i Antymobbingowa w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, którego rozdział 3 określa procedurę składania zgłoszeń w takich przypadkach, łącznie ze wzorami formularzy zgłoszeń. Procedura ta zostanie także opisana na wspomnianej stronie poświęconej etyce w SGH. Przy okazji chciałabym podkreślić, że żadna osoba, która w dobrej wierze zgłasza naruszenie kodeksu, nie ponosi żadnych konsekwencji z tego tytułu. Żadne działania odwetowe wobec osób informujących o naruszeniu nie będą akceptowane. Wszelkie zgłoszenia będą rozpatrywane z zachowaniem poufności. Na koniec zachęcam wszystkich do kontaktu ze mną, jeśli mają Państwo jakieś pytania lub wątpliwości dotyczące przestrzegania zasad Kodeksu Etyki SGH.

Doktor nauk ekonomicznych Ewa Jastrzębska jest adiunktem w Katedrze Polityki Publicznej Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Ekspertka i trenerka współpracująca z biznesem i samorządami w zakresie społecznej odpowiedzialności, zarządzania przez wartości, partycypacji społecznej i planowania strategicznego. Autorka ponad kilkudziesięciu publikacji z obszaru społecznej odpowiedzialności organizacji. Członkini Polskiego Stowarzyszenia Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych oraz ministerialnej Grupy Roboczej ds. Społecznej Odpowiedzialności Uczelni. Jurorka konkursu „Pióro odpowiedzialności” oraz konkursu „Raporty Społeczne”. Była wiceprzewodnicząca Komisji Rektorskiej ds. Społecznej Odpowiedzialności SGH oraz była członkini Zespołu ds. Kodeksu Etyki, koordynującego opracowanie Kodeksu etyki pracowników Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.


PREAMBUŁA DO KODEKSU ETYKI PRACOWNIKÓW SGH

Od ponad 110 lat kolejne pokolenia pracowników, każdy na swoim stanowisku, budują dobre imię naszej uczelni.

Jej chlubna tradycja stanowi dla nas zobowiązanie do utrzymania wysokiego stopnia profesjonalizmu, współpracy, uczciwości, wzajemnego szacunku i konsekwentnego poszukiwania prawdy.

Kultywowanie tych wartości sprawia, że nasza uczelnia nie tylko staje się przyjaznym miejscem pracy, lecz także przyczynia się do wychowywania studentów, doktorantów i słuchaczy w duchu prawdy, uczciwości, wolności, jak również pracy dla dobra ogółu.

Zarówno symbol naszej uczelni – żaglowiec handlowy – jak i jej nazwa – Szkoła Główna Handlowa w Warszawie – zobowiązują nas również do rozwijania współpracy ze światem biznesu i kierującymi gospodarką dla wspólnego dobra Polski.

My, pracownicy SGH, będziemy kierowali się w swej działalności zawodowej kompasem moralnym, jakim jest przyjęty przez Senat Kodeks etyki pracowników SGH.

PODSTAWOWE WARTOŚCI Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie

profesjonalizm » rozumiemy jako oparte na ciągłym rozwoju, wysokiej jakości odpowiedzialne działanie.
współpraca » to budowanie dobrych relacji opartych na zaufaniu i wzajemnym wsparciu, aby tworzyć wspólnotę.
uczciwość » oznacza transparentne i sprawiedliwe postępowanie zgodne z powszechnie przyjętymi w społeczeństwie zasadami.
szacunek » rozumiemy jako życzliwe, godne i równe traktowanie oraz zachowanie poufności.
prawda » to szczere i odważne postępowanie w zgodzie z faktami oraz z zachowaniem obiektywizmu.

Kodeks etyki pracowników Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie został przyjęty uchwałą nr 332 Senatu SGH z dnia 19 grudnia 2018 r. i podpisany przez rektora.

 

JAK WDRAŻAĆ WARTOŚCI?

Pytania i odpowiedzi

Czym jest Kodeks etyki pracowników SGH, a czym Poradnik etyki SGH?

Kodeks etyki pracowników SGH, zwany dalej kodeksem, wychodzi ponad przepisy prawa i stanowi ich uzupełnienie. Definiuje on kluczowe wartości SGH i przekłada je na zasady postępowania zgodne z zasadami etycznymi.

Poradnik etyki SGH, jako załącznik do Kodeksu etyki pracowników SGH, stanowi uszczegółowienie kodeksu – pokazuje przykłady konkretnych sytuacji stosowania wartości i zasad postępowania. Jest on opracowaniem otwartym, które powinno być uzupełniane przykładami zgłaszanymi przez pracowników.

Kogo obowiązuje kodeks?

Wszyscy zatrudnieni w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, niezależnie od zajmowanego stanowiska, powinni przestrzegać kodeksu.

Czy jako przełożony/przełożona mam specjalne powinności związane z kodeksem?

Tak. Szczególna rola przełożonego/przełożonej polega na: reagowaniu na wszelkie informacje wskazujące na naruszenie kodeksu; promowaniu zachowań zgodnych z wartościami i zasadami postępowania określonymi w kodeksie; dawaniu dobrego przykładu innym poprzez przestrzeganie kodeksu.

Kto czuwa nad przestrzeganiem kodeksu?

Rzecznik etyki i komisja etyki, którzy są odpowiedzialni za: upowszechnianie kodeksu, wspieranie pracowników we wdrażaniu postanowień kodeksu,  przeciwdziałanie nieetycznym działaniom i naruszeniom, rozpatrywanie zgłoszeń dotyczących naruszenia kodeksu, monitorowanie wdrażania kodeksu, zgłaszanie propozycji aktualizacji kodeksu.

Rzecznik etyki jest wybierany przez pracowników SGH. Komisję etyki powołuje rektor.

Co zrobić, jeżeli mam pytania i wątpliwości dotyczące kodeksu?

Prosimy o zgłoszenie się do przełożonego lub rzecznika etyki osobiście (spotkanie/e-mail) lub anonimowo (skrzynka kontaktowa).

Co robić, jeśli mam wątpliwości, jak postąpić?

W takiej sytuacji można się posłużyć poniższymi pytaniami, które ułatwią podjęcie właściwej decyzji: Czy moje postępowanie jest zgodne z prawem i wewnętrznymi regulacjami? Czy jest ono zgodne z zapisami Kodeksu etyki pracowników SGH i Poradnika etyki SGH? Jak czułbyś/czułabyś się, gdyby Twoje zachowanie zostało upublicznione? Co pomyślałby/pomyślałaby o nim Twój/Twoja przełożony/przełożona? Czy przyznałbyś/przyznałabyś się do takiego zachowania rodzinie i przyjaciołom? Czy po podjęciu określonej decyzji możesz spać spokojnie, masz czyste sumienie?

Jeżeli powyższe pytania nie rozwiały Twoich wątpliwości, jak postąpić, zgłoś się do przełożonego lub rzecznika etyki osobiście (spotkanie/e-mail) lub anonimowo (skrzynka kontaktowa).

Co zrobić w sytuacji, gdy zostało zauważone zachowanie stanowiące naruszenie kodeksu?

Zastosuj procedurę trzech kroków – przejdź do kolejnego kroku, jeżeli wcześniejszy nie rozwiąże Twojego problemu: porozmawiaj z osobą naruszającą zapisy kodeksu; zgłoś naruszenie przełożonemu tej osoby; zgłoś naruszenie rzecznikowi etyki osobiście (spotkanie/e-mail) lub anonimowo (skrzynka kontaktowa).

Czy jeżeli zgłaszam naruszenie kodeksu, mogę się spodziewać jakichś konsekwencji?

Osoba, która w dobrej wierze zgłasza naruszenie kodeksu, nie ponosi żadnych konsekwencji z tego tytułu. Żadne działania odwetowe wobec osób informujących o naruszeniu nie będą akceptowane. Wszelkie zgłoszenia będą rozpatrywane z zachowaniem dyskrecji.

Czy jeśli naruszam kodeks, grożą mi jakieś konsekwencje?

W przypadku zaistnienia okoliczności wskazujących na naruszenie zasad kodeksu zachowanie takie zostanie poddane ocenie przez rzecznika etyki i komisję etyki.

Gdzie mogę znaleźć Kodeks etyki pracowników SGH i Poradnik etyki SGH?

Kodeks jest dostępny w formie drukowanej, a także na stronie internetowej: www.sgh.waw.pl/kodeks_etyki.