Prof. Łukasz Woźny z Katedry Ekonomii Ilościowej SGH o tegorocznych noblistach z ekonomii
Tegoroczni laureaci Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych zostali docenieni m.in. za swój wkład w badania w dużej mierze ekonometryczne, polegające na wykorzystaniu tzw. eksperymentów naturalnych, albo eksperymentów w warunkach naturalnych. Wypracowali szereg narzędzi ekonometrycznych i metodologicznych, które pozwalają wyciągać wnioski dotyczące relacji przyczynowo-skutkowych z danych empirycznych, nad którymi badacz nie ma pełnej kontroli.
W naukach empirycznych np. fizyce w ramach przeprowadzania eksperymentów, można łatwo wydzielić próbkę badawczą i próbkę kontrolną, podczas gdy w naukach społecznych m.in. w ekonomii w wielu przypadkach nie da się tak zrobić. Tak jest w przypadku problemów rynku pracy, dzietności czy edukacji.
Tegoroczni laureaci nagrody im. A. Nobla z ekonomii opracowali narzędzia, które pozwalają wyciągać wnioski z tzw. eksperymentów naturalnych. Z takimi sytuacjami mamy do czynienia, gdy część pewnej populacji jest dotknięta pewną interwencją, np. w ramach polityki gospodarczej (zmieniona zostaje płaca minimalna lub oferowane zasiłki czy benefity dla bezrobotnych itp), podczas gdy w drugiej części tej populacji nie zastosowano takich zmian polityk. To właśnie eksperyment naturalny, niezaplanowany przez naukowca, a przeprowadzony przez decydentów politycznych. Porównując wskaźniki ekonometryczne dla tych dwóch części populacji, jesteśmy w stanie wyciągnąć wnioski, w jaki sposób wybrana interwencja lub polityka wpłynęła na daną populację, np. w jaki sposób benefity, zasiłki dla bezrobotnych lub zmiana wysokości płacy minimalnej wpłynęła na podaż pracy w danym regionie. Wiele z tych wyników miało zastosowanie w analizie rynku pracy lub ekonomii edukacji. To właśnie tych problemów dotyczyły pierwotne badania prof. Davida Carda, podsumowane m.in. w książce pt. Myth and Measurement: The New Economics of the Minimum Wage.
Przykładowo na zajęciach uczymy studentów, że wzrost zasiłków dla bezrobotnych może doprowadzić do zmniejszania się podaży pracy. Badania noblistów dotyczące tego tematu, pokazują, że te wnioski mogą nie występować lub działać w przeciwnym kierunku. A więc nasza intuicja ekonomiczna wywodzona z teoretycznych rozważań nie musi być poprawna. Narzędzia wypracowane przez prof. Carda były później znacząco rozwinięte przez prof. Angrista oraz prof. Imbensa. Dodam, że cała trójka to bardzo wybitni naukowcy z dorobkiem zarówno teoretycznym, jak i empirycznym. Prof. Imbens jest też głównym redaktorem prestiżowego czasopisma Econometrica.
