Ekonomiczny Nobel 2018

Nagroda dla Williama Nordhausa i Paula Romera.

Po 2017 r., kiedy to Nagrodę im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii przyznano Richardowi Thalerowi, autorytetowi w dziedzinie finansów behawioralnych, Szwedzka Królewska Akademia uhonorowała prace dwóch ekonomistów łączących w swoich badaniach teorię i praktykę: Paula Romera i Williama Nordhausa.

Paul Romer, który wcześniej pracował jako główny ekonomista Banku Światowego, na polu naukowym koncentrował się na endogenicznej teorii wzrostu (dwa artykuły naukowe w „Journal of Political Economy” z 1986 i 1990 r.). W przeciwieństwie do wcześniej wyrażanych poglądów w ekonomii neoklasycznej zanegował on tezę, że dwoma podstawowymi czynnikami mającymi wpływ na tempo wzrostu gospodarczego w długim okresie są jedynie stopa oszczędności oraz postęp technologiczny. Jego zdaniem takie czynniki jak wiedza i kapitał ludzi również mają wpływ na tempo wzrostu gospodarczego. Romer twierdzi, że rządy państw powinny promować innowacje technologiczne jako sposób na zapewnienie przyszłego dobrobytu, wspierając w szczególności finansowanie studentów w systemie STEM (scholarship – stypendia za wyniki w nauce, bursaries – stypendia socialne, awards – nagrody i loans – pożyczki).

William Nordhaus wraz z Paulem Samuelsonem jest autorem jednego z podstawowych podręczników z zakresu ekonomii (Economics) przetłumaczonego na 20 języków świata. W swoich badaniach, prowadzonych już od lat 70. XX w., poruszał temat uwzględnienia w kalkulacji dochodu narodowego także kosztów eksploatacji środowiska naturalnego, w tym korzystania z zasobów kopalin i emisji trujących gazów (głównie CO2) do atmosfery. To on jest autorem słynnego zdania: „ludzkość gra z naturą w kości” (to nawiązanie do słynnego zdania Alberta Einsteina „Bóg nie gra ze światem w kości”, które stanowiło jego kwintesencję mechaniki kwantowej w fizyce). Nordhaus jest twórcą modelu Dynamic Integrated model of Climate and the Economy, którego skrót DICE oznacza w języku angielskim właśnie kości do gry. Model opisuje wzajemną ewolucję klimatu i ekonomii oraz ich wpływ na siebie. Pierwsza wersja DICE powstała w 1990 r. Inny, bardziej zaawansowany model Regional dynamic Integrated model of Climate and the Economy (RICE) stworzony został przez Nordhausa w 1996 r. Później powstawały kolejne wersje modeli DICE i RICE. W modelach RICE nowej generacji zastosowano inne podejście do kalkulacji popytu na paliwo pochodzenia węglowego z uwzględnieniem całkowitego (globalnego) popytu na energię.

W związku z powyższymi pracami Nordhaus uchodzi za prekursora uwzględniania zmian klimatycznych w różnego rodzaju analizach makroekonomicznych, tworzonych dla długiego okresu. Postulował wprowadzenie podatku od wydobycia węgla kamiennego i zastanawiał się, w jaki sposób podatek ten mógłby wpłynąć na wzrost produktu PKB i sam klimat.

Prace obu naukowców koncentrują się na tworzeniu metod, których celem jest rozwiązanie podstawowych i palących kwestii czasów współczesnych w celu zapewnienia długoterminowego stabilnego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego.

Alfred Nobel nie ustanowił w swoim testamencie nagrody z ekonomii. Fundatorem tego wyróżnienia jest Bank Szwecji, a oficjalna nazwa nagrody brzmi: Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla. Laureatów wybiera grono złożone z profesorów ekonomii Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk.